ناول

پنهون

ھڪ سياسي پر خاص ڪري مسنگ پرسنس جي موضوع تي لکيل ھن ناول جو ليکڪ محترم منظور ٿھيم آھي. ھو لکي ٿو:
”مان پنهنجي پهرين ناول’گذري وئي برسات‘ ۾ به پنهنجي دل جي مسرتن ۽ خواهشن کان هٽي ڪري وڌيڪ مذاحمتي رهيس، ڇاڪاڻ ته مان پنهنجو پاڻ کي پنهنجي دل جي دنيا کان وڌيڪ پاڻ کي زمين ۽ ماڻهن ڏانهن ذميوار سمجهيو آهي ۽ پنهنجي دل کي ان لاءِ قائل ڪرڻ ۾ به ڪامياب ويو آهيان. منهنجي روح کي جيڪا ڳالهه وڌيڪ محسوس ٿي آهي اها آهي پاڪستاني رياست جو ماڻهن سان ظالمانه رويو پوءِ اهو رويو سنڌ جي نوجوان سان يا بلوچستان جي نوجوان سان روا رکي مون لاءِ انتهائي تڪليفده رهيو آهي. ڪنهن به انسان جي آزادي هڪ منٽ لاءِ صلب ڪئي وڃي. اهو سوال هڪ رائيٽر کي مذاحمتي بنائي ٿو. ناول ’پنهون‘ انهن نوجوانن جي پٽيشن آهي جيڪي مسنگ پرسن آهن، هي ناول بلوچ تحريڪ جو ڊاڪيومينٽ به آهي“.
  • 4.5/5.0
  • 2388
  • 1187
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • منظور ٿھيم
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book پنهون

10

سيپٽمبر جو مهينو ويندي ويندي پوئتي سخت گرم ڏينهن ڇڏي وڃي ٿو ، لاهور جا روڊ رستا تيز ۽ چُڀندڙ اُس ڪري تپي باهه ٿي وڃن ٿا. منجهند تائين لاهور ماڻهن کان خالي ٿي وڃي ٿو . ماڻهو يا گهرن ۾ يا وري تلائن ۽ شاخن جي پاڻي ۾ تڙڳڻ وڃن ٿا. تيز گرم هوا ۽ ڍير سارو دونهون ڇڏيندڙ گاڏين لاهور جي فضا کي آلوده ڪري ڇڏيو آهي، هلڪي دز جا ذرا ماڻهن جي ناسن ۽ وات ۾ ڌوڪيندا ٿي ويا. پورهيت، ڪونوڪارپس، نم ۽ سرينهه جي وڻ هيٺان ڏينهن جي ٺرڻ جو انتظار ڪري رهيا آهن. گرمي جي ڏينهن ۾ دريائن جو وهڪرو تيز هئڻ ڪري شاخون به تار وهن ٿيون. هر عمر جا ماڻهون، ٻار، عورتون روز ٻه چار ٽٻڪيون ڏئي راحت محسوس ڪن ٿا، اسڪول ۽ ڪاليج جا شاگرد ته ٽولين ۾ اچي پاڻي ۾ پون ٿا ۽ پورو پورو ڏينهن ٻاهر نڪرڻ جو نالو ئي نه ٿا وٺن. اهڙي بي رونق تتل موسم ۾ نيشنل ڪاليج آف آرٽس جي پراڻي طرز تعمير واري ٿڌي عمارت جا ڪلاس روم به اُٻس ڪري گرم ٿي ويندا آهن ۽ هر طرف کان نوجوان ڇوڪريون ۽ ڇوڪرا پنهنجي سفيد سنهن ڪپڙن جي باوجود بيزار بيزار لڳندا آهن ۽ ڪلاسن مان ٻاهر اچي وڻن جي ڇانو هيٺان هِتان هُتان جو ڳالهيون ڪري پنهنجي بيزاري تي قابو پائڻ جي ڪوشش ڪن ٿا،
نيشنل ڪاليج آف آرٽس پوري پاڪستان ۾ آرٽس ۽ ڊزائن جو واحد ڪاليج آهي، جنهن ۾ پوري ملڪ جا نوجوان آرٽس جو هنر سکڻ اچن ٿا ۽ پنهنجي آواره روح کي تسلي ڏيڻ جي ڪوشش ڪن ٿا ته دنيا انهن جي آرٽ ۽ ڊزائن جي شاهپارن کي ڏسي حيرت ۾ پئجي ويندي، حيرت ۾ پوڻ بجاءِ هن ڪاليج جي نوجوانن مٿان ته بلاسمي جو ڪيس ٿي ويو، هنن مان ٻن نوجوانن پائلو ڪولو جي ناول تي پينٽنگ ڊزائن ڪئي ۽ ڪاٺ جو اسٽيچو ٺاهي ڪاليج جي آڳند تي آويزان ڪيو، جنهن ۾ ٻه جُهلندڙ جسم، پنهنجون ٻانهون هڪٻئي جي چيلهه ۾ وجهي چمي رهيا آهن، جنهن کي ماڻهو بيهي ائين ڏسندا آهن جيئن انهن ٻنهي مان ڪو هڪ هي پاڻ آهن، هر ڳالهه کان بي نياز هو هڪٻئي کي چمي رهيا آهن ۽ حيران ڪرڻ جي حد تائين هڪٻئي ۾ سمائجي ويا آهن، بي آواز ۽ بي حرڪت جهومندي هنن پنهنجا صبح شام جهولندي ۽ هڪٻئي جي چپن جو رس وٺندي گذاريو ۽ ڪيستائين نه ڄاڻ ائين جهولندا رهندا.
هي ته اسلامي تعليمات جي خلاف آهي، هي ته کلئي عام فحاشي جو اظهار آهي، هي ته سماج جو بگاڙ آهي، هي ته سزا جا مرتڪب آهن، هي بلاسمي جو ڪيس آهي، ۽ پوءِ بلاسمي جو ڪيس داخل ٿي ويو، هن ڪاليج جا ريسرچ جنرل بند ڪيا ويا، پينٽنگ ليف ليٽ بڪ اسٽورن تان گم ڪيا ويا، جماعت الدعوه جي مفتي هنن مٿان بيحوده الزام هنيا، ۽ ڪورٽ ۾ به هنن خلاف ڌُر ٿي بيٺا،
سليمه هاشمي کي ڪجهه ان طرح جا ميسج ايندا رهيا، جيڪا ان وقت ڪاليج جي پرنسپال هئي، ته “تون مارجي ويندين ، توکي ڪير به بچائڻ نه ايندو، توکي پنهنجي زندگي پياري ناهي”
تڏهن به هن ڪاليج جا استاد ۽ شاگرد بهادري سان اظهار آزادي ۽ تخليقي عمل لاءِ هر قسم جو جوکو کڻڻ لاءِ تيار ٿي بيٺا،آرٽس لاءِ ڪهڙا نه تڪليف ڏيندڙ ڏينهن هئا،هن ئي ڪاليج جي آڳند تي دنيا جا اعلي پائي جا آرٽسٽ گل جي، صادقين ۽ فتاح هاليپوٽو رنگن ۽ خيالن جي تلاش ۾ آيا ۽ پنهنجون شامون هن جي پلئو ۾ ٽوپي ويا.
خديجه ۽ ساٿي ان پوري تڪليفده دور ۾ ڪاليج جي زندگي بچائڻ واسطي بيٺا رهيا، هي ٻن سوچن ۽ خيالن جي ويڙه آهي جيڪا پنجاب جي اندر سدائين وڙهي وئي آهي، پنجاب جو تصوف ۽ اسلام ڪيترو نه هڪٻئي کان پري ٿيندو پيو وڃي، جيڪر ائين چئجي ته اسلام گهڻو پوءِ هن زمين تي ڦهليو، ان کان به اڳ تصوف هن سرزمين کي پنهنجي سحر ۾ وٺي رکيو هو،جنهن جي نتيجي ۾ هن سرزمين بابا فريد، باهو ، بُلي شاه ۽ دُلا ڀٽي جهڙن ڪردارن کي جنم ڏنو، پنجاب جي اهڙي روح کي پاڙان اکيڙن لاءِ اسلام کي سختگير ۽ بي رحم ٿيڻو پيو، بلڪه ان کي ائين پيش ڪيو ويو، پنجاب جو ايليٽ ڪلاس ۽ فوجي حڪمت عملي ان طرح جي اسلام کي ڦهلائڻ ۾ مددگار ٿي،
خديجه ان جدوجهد ۾ سڀ کان نمايان هئي، سڀ کان الڳ، هن پنجاب جي ماڻهن کي جاڳايو ۽ تصوف جي روح کي مسخ ٿيڻ کان بچائڻ جي ڪوشش ڪئي، چولستان جي هن مٽي جي خوشبو هر طرف ڦهلجي وئي، هن جي ڳالهين ۾ سرائڪي ٻولي واري مٺاس ۽ هنجي خيالن ڪاليج جي شاگردن ۾ هلچل پيدا ڪري ڇڏي ۽ ڏسندي ڏسندي خديجه جي اردگرد شاگردن جو هڪ وڏو حلقو پيدا ٿي ويو.
خديجه جي زندگي ۾ رواني آهي، پر هڪ انسان ڪڏهن ڪڏهن اداس به ٿئي ٿو، هي ڪنهن پڇتاءُ ڪري اداس نه پر پنهنجي ديس جي ماڻهن جي ڏکن کي ڏسي ڪري اداس ٿي وڃي ٿي، روح جي جاوداني هي ڄڻ پنهنجي جنم کان کڻي آئي آهي. هو پنهنجي ڪم کي خود مشڪل ڪري ڇڏي ٿي، ته جيئن ان جي گهرائي تائين لهي سگهي .
خديجه جو تعلق روهي چولستان سان آهي، چولستان کي قدرت لڙڪن جي پاڻي سان ٺاهيو آهي ۽ روهي جا شاعر بهشت جي دروازن کان وڌيڪ محبوب جي دروازن تي وڃڻ چاهيندا آهن. خديجه جيتري ٻڌڻ ۾ تيز آهي، ڳالهائڻ ۾ اوتري سُست . پر جي هن جي دل وٽان موضوع آهي ته شاندار دليلن سان آغاز ڪندي، هن ڪنهن هم گيرماڻهو جيان پنهنجو پاڻ کي ڏک سک لاءِ تيار ڪري ورتو آهي لاهور شهر ۾ رهندي هو پوري ريت ڪميونسٽ رنگ ۾ رنڱجي وئي آهي. هي پنهنجي دل کان ڪنهن چولستاني ڳوٺاڻي عورت جيان نرم ۽ انتهائي شفيق آهي ، ويزنري آرٽ ۾هن جا موضوع سادا پر دل کي ڇُهندڙ آهن. خديجه پنهنجن دوستن ۾ فقط ان ڪري نه سڃاتي ويندي آهي ته هو هڪ سٺي آرٽسٽ آهي، پر ان ڪري به ته هو هميشه جيان سڀ جو خيال رکندڙ ڪامريڊ آهي. ، طلعت ، تصور، رتنا ۽ ٻيون ڪيتريون هن جو ن آرٽسٽ دوست آهن. جيڪي هر وقت هن سان چنبڙيل رهن ٿيون.