لوڪ ادب، لساني ۽ ادبي تحقيق

نصيحت آموز آکاڻين وارا پهاڪا ۽ چوڻيون

هيءُ ڪتاب منفرد ۽ ٽه-رُخو ڪتاب آهي، جيڪو پهاڪن ۽ چوڻين تي پيار ۽ پنهنجائپ سان نُور نچوئيندڙ ۽ ناز ۽ نينهن سان لُنءَ لڳائيندڙ انجنيئر عبدالوهاب سَھتي ڪيو آهي. هِن ڪتاب ۾ پهاڪا ۽ چوڻيون به آهن، ننڍڙيون ۽ وڏڙيون آکاڻيون به آهن، ته سٺي ۽ سمجهه ڀري حياتي گذارڻ لاءِ نصيحتون به آهن، ان ڪري ئي هن ڪتاب جو نانءُ ”نصيحت آموز آکاڻين وارا پهاڪا ۽ چوڻيون“ رکيو ويو آهي.
Title Cover of book نصيحت آموز آکاڻين وارا پهاڪا ۽ چوڻيون

[ ڍ ]

127. ڍائي ماڻهوءَ کي پلاءُ به اهڙو سواد نه ڏئي،
جهڙي بکئي کي رُکي روٽي سواد ڏئي. (چوڻي)
هڪڙي درويش جي ڀنڊار ۾ روٽيون پڪيون؛ پر ڌڻيءَ جي حڪم سان تيوڻ ڪونه هو. درويش جي هڪڙي ٻالڪي رُکي روٽي کائڻ کان انڪار ڪيو. درويش جي چوڻ سان اُن جي روٽي لڪائي رکيائون. ڳچ گھڙيءَ کان پوءِ ساڳئي ٻالڪي کي بک لڳي، تڏهن ڦڪو ٿي اُها رُکي روٽي ڳولي وڃي لڌائين ۽ مٺي ڪري کاڌائين. (۳)
مطلب: ۱. ڍو کي انگل ۽ آرا آھن.
۲. بک نه پڇي ڳنڌڻ، ننڊ نه پڇي اوڇڻ.
128. رُکي سُڪي کاءُ، ٿڌو پاڻي پيءُ،
نه تڪ پرائو پلاءُ، نه ترساءِ پنهنجو جيءُ. (چوڻي)
هڪ هو طوطو، هڪ هئي مينا. ٻنهي جي ٿي وئي شادي. مينا هئي نخري واري. تنھن چيو؛ ”مون کي بک لڳي آ!“
طوطو صبح سويري اٿيو، مينا جو کاڌو آڻڻ لاءِ. ويچارو چوڏس چوڌاري اڏندو رهيو پر کيس کائڻ لاءِ ڪي ڪين مليو.
بيچينيءَ مان اُڏندي اُڏندي، هيڏانهن هوڏانهن ڏسندي ڏسندي، نظر اچي ويو هن کي هڪ مانيءَ جو ٽڪرو، سو کڻي هو گهر پهتو. اڌ کنيائين پاڻ، اڌ ڏنائين مينا کي.
مينا مانيءَ ٽڪر چٻاڙي رکي ڇڏيو، هڪڙي پاسي ۽ چيائين؛ ”مان نه ٿي کاوان. مان نه ٿي کاوان. مون کي پاڙي وارن جهڙو کاڌو آڻي ڏي!“
طوطي، مينا کي پيار منجهان ڏاڍو سمجهايو. پر مينا منهن سڄائي، پر پکيڙي ويٺي رهي. اهو ڏسي، طوطو پنهنجو حصو کائي سمهي رهيو.
رات جو مينا کي هئي ڏاڍي بک لڳي. هن ڏٺو؛ طوطو گهري ننڊ ۾ ستل آهي. ماٺ ميٺ ۾ مينا ساڳيو مانيءَ ڀور کڻي لڳي کائڻ. طوطي جي اک کلي ته مينا لاءِ پاڻي ڀري آيو ۽ اچي مينا جي ڀر ۾ ويهي چوڻ لڳو؛ ” رُکي سُڪي کاءُ، ٿڌو پاڻي پيءُ، نه تڪ پرائو پلاءُ، نه ترساءِ پنهنجو جيءُ.“
مطلب: ۱. پراوا محل ڏسي، پنھنجون ڀونگيون نه ڊاھجن.
۲. رُکي سُڪي کاءُ، ٿڌو پاڻي پيءُ، نه ڏس مکيل ماني، نه ترساءِ جيءُ.
۳. پرائيءَ ۾ اکيون، پنھنجيءَ ۾ ھٿ. (۳۲) ص ۴۵.