ترڪ ۽ ترڪي دستر خوان
ترڪن لاءِ اسڪارلاٽوس وزنٽيوس (Skarlatos Vizantios) پنهنجي ڪتاب بائزنطينو ترڪيڪا (Byzantino Turcica) ۾ لکي ٿو ته ترڪ گهڻو ڪري سهڻا، ڊگها۽ ڀريل بت وارا ٿين ٿا.سندن چهري مان شرافت جهلڪندي نظر ايندي ۽ ڪارين ڀروئن هيٺان سندن تيز اکيون چمڪنديون آهن. اهي توري تڪي ڳالهائيندا، ترڪ موسيقي، گلن، خوشبوئن، مٺاڻ ۽ قهوي سان پيار ڪن ٿا. جانور به انهن جي مهربانيءَ ۽ فياضيءَ کان محروم نه ٿا رهن. جتي ڪوئي بي زبان تي تشدد ڪندو نظر ايندو هي اتي بيهي رهندا ۽ ڪاوڙ مان چئي ڏيندا ”ڇا تون اهڙي زندگي پئدا ڪري سگهين ٿو؟“ هي اقتباس ۱۸۵۲ع جو آهي پر موجوده دور ۾ ان جي وصف ٻي به ٿي سگهي ٿي. هرملڪ ۽ هر شخص جو نقطه نگاه ان جي تجربي تي منحصر هوندو آهي. پاڪستان انهن جو دوست ملڪ آهي ته اسان جي پنهنجي راءِ آهي پر صدين تائين سندن ماتحت رهندڙ عرب سڳورن جو پنهنجو خيال هوندو. قبرص وارا ترڪن کي الڳangle سان ڏسندا هوندا ۽ هنگري يا بلغاريه واسي جن ترڪن جون تلوارون هلندي ڏ ٺيون آهن، اهي کين ڪهڙو نالو ڏيندا هوندا؟ برطانيه وارن جا ترڪن سان ناتا هميشه سٺا رهيا آهن، اهي ترڪن کي ”مشرقي انگريز (The Englishmen of the Orient) ڪو ٺيندا آهن. منهنجي ذاتي راءِ اها آهي ته هن وقت ترڪن جا مهانڊا هڪ جهڙا نه رهيا آهن. ڪي ته typical قسم جا ترڪ لڳندا ۽ ڪي نج يورپي نيريون اکيون، ڀورا وار، ڳاڙهي چمڙي. گائيڊ اهو به ٻڌايو ته ترڪي جا ڪجهه ڳو ٺ حسن جي لحاظ کان مشهور هيا جتان وڏي مقدار ۾ عورتون حرم لاءِ چونڊبو هيو. هتي تاتاري نمونا به موجود هوندا هيا ۽ چچين اکين ۽ منهن جي هڏين نڪتل ترڪمان به ملندا.پر سڏبا سڀئي ترڪ.مون استنبول جي ڪنڊ ڪڙڇ کان و ٺي Miss World جي مقابلن تائين ترڪي ءَ جون بادامي اکين ۽ ڪارن وارن واريون ڇوڪريون ڏ ٺيون آهن. تمام سنهڙيون ، پاءُ گلن ۾ ترڻ واريون، سوچيان ٿو ته ايترن لذيذ کاڌن جي ملڪ واريون ڇوڪريون ۽ ايڏيون slim. ترڪ معاشري ۾ خاندان بنيادي عنصر آهي. هتي قهوه خانن ۾ پڪا پوڙها ڪلاڪن جا ڪلاڪ ڪچهري ڪندا نظر ايندا. بازارن، باغن يا رستي ويندي ترڪ خاندان پاڻ ۾ ملي ويندا ته ڳل ملائي مٺي وٺي هڪ ٻي کي کيڪاريندا. عورتون به ساڳي نموني ملنديون. آخر ۾ هڪ ٻئي جي ننڍن ٻارن کي پيار ڪندا.
خبر ناهي اهڙا مصالحا آهن، پچائڻ جي ترڪيب اٿن، ڪراڪريءَ جو ڪمال آهي، سروس جي ٽيڪنڪ يا هٿن ۾ لذت، ترڪي کاڌا اهڙا ته مزيدار آهن، جو آڱريون چٽيندا رهجي ويندؤ. هتڙي ايندڙ سياحن جو وزن هڪدم وڌي ويندو. هتي وچولي درجي جي هوٽلن ۾ ماني جو بل ۱۰ کان ۱۵ ليرا تائين پئي آيو. پاڪستاني لحاظ کان هڪ ويلو ستن کان اٺ سؤ تائين، تمام مهانگو لڳو. هتي اها سهولت ضرور آهي ته کاڌو حلال آهي. پر پاڻي هميشھ منرل پيئجي ۽ عام پاڻي ڪٿي به نه پيئجي يا ڪولڊ ڊرنڪ وٺي ڇڏجي. هتي سڀ هوٽل صاف سٿرا آهن، ڪٿي به مکيون نظر نه اينديون. اسٽاف به نهايت فّضيلت ڀريو اٿن. ڀاڄيءَ ۾ لوڻ مرچ موافق ۽ تاثير ٿڌو اٿن. خاص ڪري هتان جو شورمو (Shawarma)بهترين آهي. شروع شروع ۾ بحرين ۾ دوست اعجاز پنهنجي گهر ۾ شورمو کارايو هيو ۽ مٿان ڪڙڪ چانهه پيئاري هئي. چڪن رول جيان شورمي ۾ ٽماٽا، بصر، مرغي ۽ سائو مصالحو ڀريل هوندو آهي. ترڪيءَ ۾ اچي اها خبر پئي ته شورمو اصل ۾ ترڪيءَ جي Product آهي، جنهن جي لغوي معنيٰ آهي ڦرڻ يا (Turning) لاهور کانپوءِ مون کي استنبول جي طعامن ۾ سواد مليو.
گهڻي ديرٿي وئي آهي. واپسيءَ تي رستي مان جنرل اسٽور تان ڪجهه رهيل سامان ورتو ۽ يادگيري سان ساڳيا رستا وٺي Hotel Aspen پهتاسين. ڪائونٽر تان ڪنجيون و ٺي هڪ ٻئي کي شب بخير چئي پنهنجن پنهنجن ڪمرن ۾ سُمهي پياسين.