سفرناما

اپسرائن جي شهر استنبول ۾

هي ڪتاب ”اپسرائن جي شهر استنبول ۾“ ترڪيءَ جو سفرنامو آهي جنهن جو ليکڪ امتياز منگي آهي. هي ڪتاب 2010ع ۾ روشني پبليڪيشن پاران ڇپايو ويو. انور فگار هَڪڙو لکي ٿو ”محترم امتياز منگي صاحب جي گهري سوچ ۽ سنجيدگيءَ وارو رويو متاثر ڪندڙ آهي. هو جڏهن ترڪيءَ ۽ سنڌ جي تعلقات ۽ لاڳاپن کي تاريخي تناظر ۾ ڏسي ٿو، تڏهن وقت ۽ حالتن جي تجزيي سان گڏ اڳ ۽ پوءِ جي نتيجن کي نظر ۾ رکي، جيڪا راءِ قائم ڪري ٿو، سا بيشڪ قبوليت جوڳي چئي سگهجي ٿي.“
Title Cover of book اپسرائن جي شهر استنبول ۾

هيءَ ريڊيو استنبول جي سروس آهي

هيءَ ريڊيو استنبول جي سروس آهي

تاپڪاپيءَ اندر هڪ ريسٽورينٽ پڻ آهي، جنهن جا کاڌا ڏاڍا لذيذ آهن. هتي مان ساهي پٽڻ لاءِ ٿوري دير بينچ تي ويهي رهيم. هتي هڪ پوڙهو مسخروJoker هر ايندڙ ويندڙ سان مذاق پيو ڪري، سندس هٿ ۾ ريديو جي ايريل هئي ۽ هر مزاحيه گفتگو ڪنهن بريڪنگ نيوز وانگر پئي آلاپيائين ۽ پاڻ کي استنبول ريڊيو پئي چيائين. ان وقت منهنجي حيرت جي انتها نه رهي جڏهن هن هڪ نهايت ئي بزرگ جوڙي کي ڏسي انگريزيءَ ۾ چيو، هينئر هڪ نئون شادي شده جوڙو هني مون لاءِ تاپڪاپيءَ جي دوري تي آيل آهي مان سندن آجيان ڪيان ٿو. سڀ هڪدم ان ضعيف جوڙي ڏانهن متوجه ٿيا. پوڙهي ڪنوار ته شرم وچان مڙس جي سيني ۾ ڪنڌ لڪايو ۽ پوڙهي مڙس خوش ٿي کيس خرچي ڏني. مون به هن هردلعزيز شخص ٿي ٻه ليرا خرچي ڏني. ملان نصرالدين ترڪيءَ جو قومي مسخرو آهي، جنهن جا ٽوٽڪا ڏيهان ڏيهه مشهور آهن. هن مسخري جي حرڪتن کي ڏسي محسوس ٿيو ته مزاح ترڪيءَ مان اڃان ويو ناهي.
ڇو نه بادشاهه مان اوهان کي ملان نصير جو هڪ ٽوٽڪو به ٻڌائيندو هلان:
هينئر تمام گهڻي بک لڳي هئي، ڇو ته صبح ناشتي واري روئداد ته ٻڌائي چڪو آهيان. ٻيا دوست پڻ چهرن مان بکيا لڳي رهيا هئا. گائيڊ اوڪتائي چيو: جڏهن ڪوبه ٻاهران آيل وزيٽر hungry هوندو آهي ته اهو بکايل هوندو آهي ۽ اهو اجايا ۽ بي تڪا سوال ڪري بيزار ڪندو آهي، ان ڪري مانجهاندو ڪيو ته توهان جي فضول سوالن کان بچي سگهجي. سڀني جا قدم مانيءَ جو ٻڌي رڪجي ويا، ڇو ته گهمي گهمي بک به لڳي هئي ۽ ڪٿي ويهڻ جو موڊ به هيو. تاپڪاپي جي ريسٽورنٽ ۾ ڪابه ٽيبل خالي ڪونه هئي. مان جيسيتائين واش روم مان ٿي آيس، تيسيتائين دوست هڪ ٽيبل تي ويهي چڪا هئا. هتي مون چانور ۽ دال ورتا ۽ هڪ پاڻيءَ جي ننڍيNestle جي بوتل، بل ۱۳ ليرا آيو. ماني کائڻ بعد فريش ٿي وياسين. تاپڪاپي کان ٻاهر نڪري هڪ اهم شاهراهه وٺي، ائسپن هوٽل جو رخ ڪيوسين. رفتار سڀني جي سست هئي، ڇو ته سڀني گهڻي ماني کاڌي هئي. اسان رستي تي دڪانن جو جائزو وٺندا پئي وياسين، مختلف شين جي قيمت به پئي چڪائي ۽ پنهنجي ملڪ جي شين سان ڀيٽ پئي ڪري ۽ ڪٿي ڪٿي خريداري به پئي ڪئي سين. اسان جو گروپ ٽولن ٽولن ۾ ورهائجي ويو پر رستو ته سڌو هو. هڪ ٻي کي تاڙ ۾ رکندا، هوٽل پهتاسين. مون رستي ۾ ڪتابن جي ڪيبن تان ڪجهه ڪتاب، فيشن مئگزين ۽ هڪ انگريزي اخبار ورتي. آواره گهمڻ جو به هڪ پنهنجو لطف آهي. مون هڪ سنهيءَ گهٽيءَ واريءَ بازار مان موبائل جو ڪارڊ، ٻارن لاءِ رانديڪا ورتا جن ۾ اسپائيڊرمين، دجال جي اک ۽ انساني ڍانچي جا چاٻين جا ڇلا ڏاڍا مزيدار هئا. هوٽل ۾ ڪافي دير آرام ڪيم. شام جو ڪمري ۾ ڪافي پيئڻ بعد ٽي وي آن ڪيم. چينل گهڻي قدر ترڪي ۾ هئا. رموٽ ڪنٽرول سان ٻه سو چينل ڦيرائيندو ويم. موسيقي جي پروگرامن جا چينل زبردست آهن. اسٽيج تي براء راست پروگرامن جي گانن جون ڌنيونُ ۽ رڌم ٻڌڻ شرط جهومڻ تي دل پئي چئي. ٽي وي جون اينڪرس ۽ اداڪارائون انتهائي حسين هيون. هتڙي گلوڪاره سائبل ڪن تمام گهڻي مقبول آهي بلا جي حسين ۽ بهترين رقاصه. پئرس هلٽن جون بيلي ڊانسو ن بلي بلي ۽ عربي ڌنون تمام Melodious آهن. جيڪي وقفي وقفي سان نشر پئي ٿيون. باقي انڊيا واري چينل اسٽار پلس اسٽائيل گهريلو ڊراما سيريل ۽ مزاحيه شو ترڪي زبان ۾ هجڻ ڪري سمجهه ۾ ڪونه پئي آيا.حالات حاضره جا پروگرام نالي ماتر ڏسڻ ۾ آيا، يا ڪيبل تي سيٽ ٿيل ڪونه هيا.
رات جي ماني کائڻ لاءِ نڪتاسين، اسان جي هوٽل ڀرسان هڪ مشهور ريسٽورينٽ آهي، جتي ترڪيءَ جا روايتي ۽ ثقافتي کاڌا جيئن گرم گرم ڪباب، شامي، شورمو، چڪن ٻوٽي ۽ نان ملندا آهن. هر آئٽم آرڊر تي تيار ڪري ۲۰ منٽن ۾ اچيو وڃي. هي هڪ ننڍو ريسٽورينٽ آهي ۽ رش تمام گهڻي اٿس. هتي پهچي مون Menu گهرايو ۽ چڪن ٻوٽي، ڪباب ۽ نان جو آرڊر ڏنو. نهايت ذائقيدار tasty ماني هئي. مان شايد گهڻي کائي ويو هيس. بعد ۾ هڪ سپر مارڪيٽ تان بسڪيٽ، سگريٽ، ٽافيون، چاڪليٽ ۽ خشڪ ميوي جا پاڪيٽ ورتاسين. هتي بيئر وغيره تمام معياري پيو ملي. پوليس موبائلون چوڪن تي بيٺل ۽ پوليس رستن تي گشت ڪندي نَظر آئي. امن امان جي صورتحال بهتر پئي نّظر آئي. رات جو نائين بجي کان پوءِ اوهان کي چوڪن ۽ مکيه رستن تي اهڙا ماڻهو ضرور ملندا جيڪي Can I help you? (ڇا مان توهان جي مدد ڪري سگهان ٿو؟) چئي پنجاهه کان سٺ ليرا عيوض هر ملڪ جي ڇوڪرين جي آڇ ڪندا ۽ عام چونڊ لاءِ ڀر پاسي جي ڪنهن نائيٽ ڪلب ۽ خاص ورائٽيءَ لاءِ خصوصاً تقسيم بازار ۾ وٺي وڃن ٿا. پربظاهر هوٽلن ۾ اهڙي ڪابه گندگي نظر ڪونه آئي يا ٿي سگهي ٿو ته اهو قانون صرف ننڍن هوٽلن لاءِ هجي. جيئن بحرين جي هوٽل اول ۾، پاڪستان کان ايندي اسان کي ۲۴ ڪلاڪن جو اسٽي ڪرايو ويو ۽ بحرين ۾ ته اهو ڪم هوٽلن ۾ آساني سان پئي ٿيو. لفٽ ۾، ڪائونٽر تي يا گيٽ ڀرسان ڇوڪريءَ سرگوشين ۾ پنهنجي قيمت، وقت ۽ خصوصيتون پئي ٻڌايون. بحرين جي ڊسڪو بار ۾ عربن کانپوءِ انڊين ڪلاڪار به ڪافي مليو وڃن. حيدرآباد جي هڪ دوست اعجاز اسان کي هڪ ڀارتي بار ۾ ميوزڪ جو هڪ لائيو پروگرام پڻ ڏيکاريو هيو جيڪو آشا ڀونسلي جي نالي سان منصوب هيو جنهن ۾ نوجوان گلوڪارن مهارت ۽ سريلي آواز ۾ ڪشور ڪمار، محمد رفيع جا سدابهار گانا پئي ڳايا ۽ ساڻن گڏ خوبصورت رقاصائن ڌنن تي ڊانس پئي ڪئي. سازندا ايتررا ته ماهر هئا جو هر گيت جي آ خر ۾ جڏهن ڊرم جي cymbal يا ٿالهي تي اسٽڪ سان هٽ پيا ڪن ته موجود آڊينس اٿي بيهي تاڙيون ٿي وڄايون. انهن کي هر گيت جون ڌنيون چپٽين تي ياد هيون ۽ جهر مر لائيٽن واري ڊانسنگ فلور تي رقاصه ڇوڪريون، جن جي جسم جو ٿڙڪڻ ۽ اڀار ڄڻ ته اسان جي وحشي روحن کي آ ٿت ڏيندا هجن. منهنجون آڱريون ٽيبل تي چرڻ لڳيون. ظالم بلومنگ آرڪيسٽرا ڌارئي ملڪ ۾ به چين وڃائي ڇڏيو.ويهه سال اڳ پيٽ خاطر پيانو تان کنيل آڱريون اڄ به بيچين آهن. الياس سانگيءَ جو وڄايل ڊرم ا ڄ به منهنجي دل ۾ڌڙڪي ٿو. رياض سومرو جوڪشش ٽي وي تي آواز ٻڌي اکيون آليون ٿيو وڃن. شاهد سومرو جون نسواني حرڪتون ۽ وڏا ٽهڪ ڏئي کلڻ، محبوب لاشاري جي مووي رڪارڊنگ ۽ ايوب گاد جي ماهرانه صلاحون ڪٿي وسرنديون. اهي شامون به عجيب هيون جڏهن مامو اعجاز ڀٽي اڪبر سومرو کي بيجو باورا جا گانا ٻڌائڻ لاءِ اسرار ڪندوهيو ۽ فتح عباس بدويءَ سارنگا تيري ياد مين ڳائي محفل جو موڊ بدلائي ڇڏيندو هيو.الطاف ڀٽيءَ سان رسڻ پرچڻ ۽ نيٺ ڪاڪي ملان جي شولن تي جنگبندي.