استنبول مان واپسي
وليم اسپينسر (William Spencer) ترڪيءَ تي پنهنجي لکيل ”ڪتاب ترڪيءَ جي سرزمين ۽ رهواسي“The land and people of Turkey ۾ لکي ٿو ته استنبول مان ر خصت ٿيڻ ڏا ڍو مشڪل آهي. هر ڏينهن جيڪو اتي گذاريو وڃي ٿو، هڪ نئون احساس پئدا ڪري ٿو. افسوس ان ڳالهه جو آهي جو گھڻو ڪجهه ڏسڻ، گهڻو ڪجهه محسوس ڪرڻ باوجود به گهڻو ڪجهه ڪرڻ ۽ ڏسڻ رهجي ويو. ڪوئي ان ڳالهه جي ضمانت نه ٿو کڻي سگهي ته توهان وري استنبول ايندئو. حقيقت پسند ترڪ ڪنهن ڪرامت، معجزي يا چمتڪار جا پوئلڳ ناهن، جو ڦوهاري ۾ هڪ سڪو اڇلي چون ته اوهان ضرور ايندئو، ليڪن جنهن طريقي سان اهي الوداع چوندا آهن، ان ۾ اميد جو سهارو آهي هڪ آس آهي. جڏهن اوهان انهن کي خدا حافظ چوندئو ته جواب ملندو ته ” گولي گولي گدنر“خوش خوش وڃو. انکان سوا ڪوئي ڇا چئي سگهي ٿو.
اڄ چوويهين اپريل ۽ اسان جو استنبول ۾آخري ڏينهن. ناشتي جي ٽيبل تي سڀ دوست موجود آهن. اهو نه وسرندڙ ۽ جاندار ناشتو جتان هڪ نئين ڀرپور صبح جي شروعات ٿيندي هئي، گذري ويل ڏينهن تي تبصرا ۽ نت نوان پروگرام ٺهندا هئا. سو ناشتو نهايت ئي بي سوادو، بي رونق، ٻسو ۽ بي مزو پئي لڳو. ميلي جي موٽ هونئن به پلال ڪري ڇڏيندي آهي. کليو ڳالهايو معاف ڪرڻ يا ڪرائڻ واري ٽيڪنڪ هاڻي پراڻي ٿي چڪي آهي. هاڻي ته حرڪتون ۽ بيوقوفيون، نادانيون ۽ مذاق ياد ڪري مزو پئي آيو. هرهڪ جي هڪڙي ئي Activity آهي، هڪ ٻئي جاموبائل فون نمبر ۽ ائڊريسون وٺڻ ۽ ڏيڻ. هرڪو وزيٽنگ ڪارڊن جي ڏي و ٺ ۾ رڌل آهي. سکڻو هٿ ملائيندڙ اڄ ڀاڪر وجهي ڇڏن ئي ڪونه پيا ۽ اچڻ جون دعوتون پئي آڇيائون. مون کين ڀاڪرن ۾ ڏسي مزاق ۾ چيو ته هيومن رسورس ڊيولپمينٽ نيٽورڪ جي ٽيم کي به استنبول جي پريمي جوڙن جو وائرس لڳو آهي ڇا؟اهو ناشتو جيڪو ڪا پروقار تقريب لڳندو هيو، سو اڄ سوڳواري جي عالم ۾ آهي. ناشتي بعد ٻوجهل قدمن مان هر ڪو چيڪ آئوٽ بعد وڏا بيگ کڻي هيٺ Lobby ۾ پهچي ٿو. مان ڪمري کان نڪري آخري ڀيرو ڇت جي بتين کي ڏسان ٿو، جيڪي منهنجي اچڻ تي روشن ٿي وينديون هيون. لفٽ ۾ بئگ رکي بٽڻ دٻايم هيٺ پهچي Reception تي چاٻي جمع ڪرائي، بقايا بل ادا ڪيم ۽ پاسپورٽ ورتم. بس اچي چڪي هئي. سامان گهڻو هيو سو اڳ ۾ اهو لوڊ ڪرايوسين ۽ بس ۾ چڙهي پياسين. بس هلي ڪنهن به ڪونه ڳالهايو ۽ هر ڪو شيشي مان ٻاهر ٿو ڏسي. مون گنگنايو:
سڀ ڪجهه ڇڏي آيو آهيان مٺا تنهنجي شهر ۾.
بس اتاترڪ ايئرپورٽ ٻاهران پهتي. سامان ۽ يادون سهيڙي هيٺ لٿاسين. استنبول کي ڳل ڳراٽي پائي موڪلايوسي. مسجدن جا اهي مينار جيڪي استنبول جي ٿڌڙين راتين ۾ ايئن روشن هوندا هئا، جيئن ڪنهن ڪيڪ تي ميڻ بتيون ٻاريون ويون هجن، تن کي الوداع چيو. هر موٽندڙ مسافر وارو عجيب احساس ته هفتو ايئن گذري ويو ڄڻ ڪلهه آيا هجون. زندگي تيز رفتار آهي وغيره وغيره. مليل جليل ڪيفيتن سان ايئرپورٽ ڏانهن وڌياسين. ڊيوٽي فري شاپس واري حصي مان آخري شاپنگ ڪئي سين. هي ڊيوٽي فري شاپ ته نه هو مارڪيٽ هو. قيمتون گهڻي ڀاڱي يورو ڪرنسيءَ ۾ هجڻ ڪري شيون تمام مهانگيون هيون. مون ڪجهه ڪپڙا، سوکڙيون ۽ مٺائي ورتي، جيڪا ڏاڍي مزيدار هئي ۽ سندس پيڪنگ پڻ بهترين، جنهن کي (Delight) پئي ڪوٺيائون. هڪ ڪافي هائوس تي سنگت ٽولو ڪري ويٺي هئي. مونکي پري کان اشارو ڏنائون. مان به بئگ گهليندو، انهن جي ٽيبل تي ويهي رهيم، ڇو ته گهمي گهمي ٿڪجي پيو هيم. ڪافي هائوس سامهون مختلف قسمن جي شرابن جو ڪارنر هيو. بوتلن جي پيڪنگ ۽Display اهڙي ته پرڪشش، جو ڏسڻ سان خمارچڙهيو وڃن. مسافر ٿوڪ جي حساب سان شراب خريد ڪري رهيا هئا، ته ڪي ازمير جي بيئر جي دٻن ۾ گم هئا. مان ويهڻ سان دوستن سان چرچو ڪيو ته مڌ مستيءَ واري هن مخمور مهل ۾ ڪاري ڪافي پيئڻ وڏي زيادتي آهي. هڪ سگريٽائي دوست خراب منهن ڪندي چيو: هتي سگريٽ ڦوڪڻ تي سختي آهي، تون وري پيئڻ جي ڳالهه ٿو ڪرين؟ شرافت سان جيڪا شئي ملي ٿي پيءُ هتڙي جن دوستن وٽ ليپ ٽاپ هئا، اهي استنبول جون دستاويزي سي ڊيز، ڪيمرا جا فوٽو ۽ ڪلپس save ڪري رهيا هئا ۽ هڪ ٻئي کي USB۾ مواد لوڊ ڪرائي رهيا هئا. هڪ ڪتابن جي دوڪان تان مون سي ڊيز، ڪجهه ڪتاب ۽ پوسٽ ڪارڊ ورتا. هتي انگريزي ڪتاب موجود هئا، باقي استنبول ۾ ته هر هنڌ ترڪي زبان ۾ ڪتاب پئي مليا سواءِ چند جڳهن جي. هيومن رسورس ڊيولپمينٽ نيٽورڪ جي مس حنا ٻڌايو ته ٽائيم ٽيبل واري بورڊ تي اسان جي فلائيٽ جو وارو اچي ويو آهي، تنهن ڪري هلڻ واري ڪيو. اسان ڪافيءَ جا پئسا ڏئي لائونج ۾ اچي وياسي. لائونج ۾ اچڻ سان مان هڪ ڪنڊ وٺي ويهي رهيم. مقرر وقت تي جهاز ۾ چڙهياسين ۽ گلف ايئر جي جهاز ريڙهيون پائڻ شروع ڪيون. اوچتو زوڪاٽ سان رفتار وڌندي وئي، جهازُ اٿيو ۽ اسان هوائن ۾ هليا وياسين.
سڄي واٽ ذهن ۾ استنبول ئي استنبول هيو. اکيون بند هيون، پر ذهن ۽ دماغ ۾استنبول جي گل لاله سان سجايل رستن جون هوائون پئي ڦريون ۽ ڪنن منجهه ٽرام جا زوڪاٽ ۽ جهومائيندڙ لوڏا، اسر ۽ سج لٿي جو آذانن جا پڙاڏا گونجندا رهيا ۽ ٿڌڙين خوشبوئن جو ڪومل احساس پئي ٿيو. سوچيم ته موٽڻ تي ماڻهو مون کان پڇندا ته استنبول ۾ وڌيڪ ڪهڙي شئي وڻيوَ ته مان چوندم ته پراڻي استنبول جون اهي فريبي ۽ اڻ گهڙيون گهٽيون، جن ۾ رلندي مان بالڪوني تي ڪپڙا سڪائيندي ڪو چنڊ جهڙو چهرو ۽ چوڪن ڀرسان سج لهڻ جا پاڇا ڏ ٺا. مان اهو به ضرور چوندم ته بڙڇين ڀالن سان ته استنبول جي جنيسري ڪمانڊوز کي به مات ڏئي سگهجي ٿي، پرسندس سونهن تي سو ڀ حاصل ڪرڻ محال آهي. اوهان ڪيڏا به بهادر، پرهيزگار ۽ سرڪش ڇو نه هجو پر هتي جي حسن آڏو اوهان کي هٿيار فٽا ڪرڻا پوندا. سچ ته استنبول هڪ وائرس آهي، جيڪو هڪ دفعو لڳڻ کانپوءِ اوهان جي جان نه ڇڏيندو. ان جي باري ۾ خود استنبولين جو هي خيال ڪيئن آهي؟.
I love Istanbul
because it's like a virus that you can never get out of your system
because I grew up here
because it made me who I am
because I know that everyone from all around the world would feel at home
because the city never sleeps
because I forget all my problems when I have a glass of raki with maze at the phosphorus
because IT'S ISTANBUL!!!!
مان استنبول سان پيار ڪيان ٿو
ڇو ته اهو ڪنهن وائرس مثل آهي جنهن کي اوهان پنهنجي سسٽم مان ٻاهر ڪڍي نه سگهندئو
ڇو ته مان هتڙي ئي وڌيو ويجهيو آهيان
ڇو ته ان ئي ٻڌايو ته مان ڪير آهيان
ڇو ته مان ڄاڻان ٿو ته سموري دنيا جو هر هڪ ماڻهو هن کي پنهنجو گهر محسوس ڪري ٿو
ڇو ته هي شهر ستل ناهي رهندو
ڇو ته مان باسفورس تي مڪئي سان راڪي جو گلاس پي پنهنجا سمورا غم وساري ويهندو آهيان
ڇو ته هي استنبول آهي.