هڪ سريلو فقير
اسان ڀٽڪيل مسافر جيئن جيئن ڏس پتو پڇائيندا، هڪ فلاءِ اوور جون ڏاڪڻيون مٿي چڙهندا پئي وياسون ته هڪ سريلي ساز جو آواز ويجهو محسوس ٿيندو ٿي ويو. جڏهن ڏاڪڻ چڙهي سڌا ٿياسين ته سامهون پل جي پاسي سان هڪ فقير تي نظر پئي، سندس سيني سان اڪارڊين (Accordion) چهٽيل هئي ۽ هو پنهنجي ڌن ۾ مگن هو. ڪو country song هوندو، پر رڌم ۾ پئي وڄايائين. هن جي پاسي ۾ هڪ تيرهن چوڏهن سالن جي معصوم ڇوڪري هٿ ۾ پلاسٽڪ جو شفاف گلاس کڻي، ايندڙ ويندڙ ڏانهن التجا واريون نظرون ڌري رهي هئي. نٽهڻ اُسَ ۾ به سيءَ ۾ به ٿڙڪي رهي هئي. سندس ڪاري جيڪيٽ جا ڪالر مٿي هئا. پل ڪراس ڪندڙ راهگير، سندس گلاس ۾ خيرات طور ڪجهه سڪا پئي وڌا ۽ اڪارڊين پليئر فقير جيڪو شايد انڌو هو، سڪن جي کڙڪي تي chord هڻي، اڪارڊين جي ڌنوڻ کي ڇڪي سندن مهرباني پئي مڃي. مان کيسي ۾ موجود سمورا سڪا ڪڍي گلاس ۾ وجهي ڇڏيا ۽ هن موسيقار جي آڱرين ڏي تڪڻ لڳم. سندس آڱريون octaves تي ترڻ لڳيون. مان بيهي رهيم. اڪارڊين جو آواز به ائين آهي ڄڻ ڪنهن دم جي مريض ابهم ٻار کي اوچتو nebolizer ملي وئي هجي. مان ساه جي لرزش کي قابو ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ۽ جڏهن هو ڌن کي ختم ڪرڻ لڳو ته سائونڊ fade out ٿيندو ٿيندو هوائن ۾ هليو ويو. اوچتو ڌن مٽجي وئي، شايد ڪنهن واٽهڙوءَ جي فرمائش تي. هاڻي ائين پئي محسوس ٿيو ڄڻ بنجارن جي بستي جي ڪنهن ميلي ۾ بيٺو هجان.” اڇا هوگا ايڪ شيشي ڪا گلاس تم ڀي اٺالو. ڪتنا انتظار ڪرايا هي“ ا ڳتي نڪري ويل دوستن مان هڪ واپس ٿي منهنجي ڪلهي تي هٿ رکندي چيو. Sorry يار. مان شرمندو ٿي هنن سان هلڻ شروع ڪيم.
اسان جي هٿ ۾ ٽريول نقشو آهي ۽ تلاش آهي هڪ عدد ٽرام اسٽيشن جي . نقشي جي نشانن جي مدد سان ۽ پڇائيندي پڇائيندي اڳتي وڌندا پئي وياسين. پري کان ٽرام اسٽيشن نظر آئي. اسان ٽوڪن وٺي هوشيار دوست کي پارت ڪئي ته جيڪڏهن شرافت سان ويهين ته ٺيڪ آهي، نه ته لهي پوئون؟ ان نهايت ئي محتاط دوست پنهنجي ڀرسان ويٺل مسافر کان سنئون سڌو رستو پڇيو.جنهن ٻڌايو ته Ferry Service بهتر آهي. اسان کي صلاح سٺي لڳي ۽ ان جي ٻڌايل Stop تي لهي، بندر طرف پنڌ شروع ڪيوسين. ٽوڪن وٺي هڪ ڪشادي Lounge ۾ Ferryجي انتظار لاءِ ويهي رهياسين. Commuter Ferries جي شروعات۱۸۳۷ع ۾ ڪئي وئي، جيڪي ڪوئلن تي هيون. ڪجهه لمحن کانپوءِ گهنٽي وڳي ۽ اسان شيشي جي دروازي ڀرسان اچي وياسين. اسان سان گڏ نوجوانن جو ڪافي وڏو انگ هيو، ڪجهه يورپي ڇوڪريون پڻ وڏا وڏا پرس ڪلهن ۾ گيٽ طرف وڌيون. اسان سڀ داخل ٿي هڪدم جهاز جي ڇت تي چڙهي وياسين ته جيئن سمنڊ جو نظارو ڪيون. هتي سرد هوا عجيب ڪيفيت طاري ڪري ڇڏي. چوطرف نهار ڪئيسين ته پري پري آباديون، پليون ۽ بحري جهاز نهايت خوبصورت منظر ڏئي رهيا هئا. جهاز اندر جهٽڪن تي نوجوان جوڙا لمڪا ڏئي پاڻ کي هڪ ٻئي مٿان اڇلي رهيا هئا. هتي اسان جي هڪ دوست حسرت وچان چيو: ”ڪاش ڪو هجي ها، جيڪو مون کي به ائين پيار مان لوڏي ۽ جهومائي ها!“ مون جواب ڏنو مانس ته مان جوآهيان. اجازت کپي باقي توکي کڻي سمنڊ ۾ اهڙو ڌڪو ڏينداسين جو ترو وڃي وٺندين. هتي ڪي ٻيڙيءَ جو پاسو وٺي سگريٽ جي ڊگهن ڪشن مان لطف اندوز پئي ٿيا، ڪن شرارتي جوڙن ٻانهون کولي ٽائيٽينڪ فلم جي ٽائيٽل وارو گانو پئي گنگنايو. ڪن نوجوان پريمي جوڙا جذبات تي ڪنٽرول نه ڪندي نازيب حرڪتون پئي ڪيون.
ان قسم جي شرارتن تي چوطرف ويٺل مسافرن جي چهرن تي ڪابه حيرانگي يا ڪاوڙ محسوس ڪونه پئي ٿي، جو اهو هتي ائين روز جو معمول آهي. ان تي هڪ لطيفو ياد ٿو اچيم، سو ڇو نه پڙهندڙن سان به شيئر ڪجي، ته ٻڌو،”ڪو همراهه پاڪستان مان الازهر يونيورسٽي (مصر) ۾ اسلامي علوم پڙهڻ ويو، جڏهن واپس موٽيو ته دوستن پڇيس ته ڏي ته خبر اُتي ڪا اڻ ٿيڻي ڳالهه به نظر آيئي. تنهن تي همراهه چيو: ها ير، ٿيو هيئن ته مون سان هڪ مصري ڪلاس ميٽ ڏاڍي فري ٿي وئي، هڪ ڏينهن مون تي چيائين، ته هاڻ منهنجي سالگرهه آهي ۽ تون منهنجو پيارو دوست آهين، آءٌ چاهيان ٿي ته سالگرهه توسان گڏ سيلبريٽ ڪريان. مون به کڻي هامي ڀري، جڏهن ٻيو ڏينهن ٿيو ته خبر پئي ته هن اهڙو بندوبست قاهره جي هڪ عاليشان هوٽل جي ڪمري ۾ ڪري رکيو آهي. اُتي وڃڻ تي پتو پيو ته سندس سالگرهه واري ڏينهن لاءِ آءٌ ئي اڪيلو مهمان آهيان سو جڏهن سالگرهه جي تقريب شروع ڪيائين ته اول روم جو دروازو لاڪ ڪيائين ۽ ڊيڪ چالو ڪري مست مست ڌنون وڄايائين. ان بعد جوش ۾ ڀرجي وئي مون کي اُٿڻ لاءِ اشارو ڪري گڏجي ڊانس لاءِ چيائين. ڊانس ڪندي ڪندي اوچتو کڻي منهنجي ڪوٽ جا بٽڻ کوليائين، هيئن اسان جي ملڪ ۾ ته ڪونه ٿيندو آهي، مان سوچڻ لڳس.
همراهه تڪڙو پڇيس پوءِ ڇا ٿيو.
چيائين پوءِ ته ان منهنجا سمورا ڪپڙا هڪ هڪ ڪري کڻي لاٿا- ۽ اهو ئي، همراهه ماٺ ٿي ويو، ته پڇندڙ چيو، پوءِ ڇا ٿيو؟
همراهه چيو پوءِ ادا هم نه ڪيئن تم رن پنهنجا ڪپڙا به کڻا لاٿا، اهو چئي همراهه وري ماٺ ٿي ويو.
پڇندڙ جو تجسس ويتر وڌي ويو سو کائنس پڇيائين ڀلا پوءِ ڇا ٿيو؟
همراهه منهن ميسوڻو ڪندي وراڻيو، بس ادا پوءِ اهو ٿيو جيڪو هت به ٿيندو آهي. ايئن پئي لڳو ڄڻ اها ڪا عام رواجي حرڪت هجي. ٻيڙيءَ ۾ ڪجهه پوڙهن جوڙن ته لهرن جي جهٽڪن تي توازن برقرار نه هجڻ ڪري سيٽ کي زور سان پئي سنڀاليو يا هر هر لڪڻ کي مضبوطي مان پئي پڪڙيو. هڪ Walker ۾ ويٺل گڏي جهڙي بيبي اکيون ٽم ٽم ڪري هيڏاهن هوڏاهن نظرون ڦيرائي رهي هئي . مان هيٺ اوڪڙو ويهي ان گڏي کي جو پتڪڙو هٿ پڪڙي kiss ڪيم، ته هن ڪپهه جهڙو نرم هٿ پاڻ ڏانهن ڇڪيو. مان پنهنجي جڳهه ورتي. ڪينئن هئي بيبي جي ماءُ. منهنجي دوستن هم آواز ٿي پڇيو؟ مان ڏاڍو لڄي ٿيم ۽ کين قائل ڪرڻ جي ڪوشش ڪيم ته منهنجي دل صرف ان معصوم پري ڏي ئي سٽ کاڌي هئي. منهنجي ڌيءُ دعا به ستڙي ڄائي هئي ۽ ان وانگر ڪمزور ۽ نازڪ هوندي هئي. اوهان جي ذهنيت گندي آهي. پر سندس ماءَ به گهٽ ڪونه هئي، جيڪا تنهنجي ويجهو اچي ويٺي هئي. وڏو استاد آهين. هن دفعي توکي بخشيون ٿا ٻيهر اهڙي حرڪت ڪرين ته اسان کي به به ڀائيوار رکجانءِ! اها هڪ وارننگ هئي.
ڪائونٽر تان مسافرن چانهه، بسڪيٽ، ڪيڪ ۽ سگريٽ پئي ورتا. فيريءَ جو هيءَ سفر تمام سٺو هيو. ايتري ۾ اسان ٻئي ڪناري جي ويجهو ٿيڻ لڳاسين ۽ ڪجهه تڪڙن مسافرن اڳ ۾ ئي در جو رخ ڪيو. جهاز لامارو ڏيندو لنگر انداز ٿيو ۽ اسان هيٺ لهي ايشيا ۾ ڪيديڪواءِ Kadikoy جي علائقي ۾ پهچي وياسين، جنهن کي بائزنٽائن جي بنياد وقت ” انڌن جي ڌرتي“ پڪاريو ويندو هئو. بندرگاهه تمام مصروف ۽ ڪشادو هيو. چوڌاري نگاهه ڪرڻ سان سوين سال پراڻيون عمارتون نظر آيون. ڪناري تي اسان کي هڪ مجسمو نظر آيو، جنهن ۾ ڪمال اتا ترڪ کي ٻن اسڪولي ٻارن کي ڪجهه تلقين ڪندي ڏيکاريو ويو هو. هي مجسمو بلڪل سون جو پئي لڳو ۽ تمام خوبصورت هو. ٻارڙن جي حوالي سان ته ڪمال اتا ترڪ بي اولاد هيو. هن ست نياڻيون ۽ هڪ ڇوڪرو هنج ورتيون.