هينڊ ڊلڪيلڪ (HANDE DALKILIC)
جڏهن اوهان ترڪيءَ جي جديد موسيقي جي باري ۾ سوچيو ٿا، ته ان وقت اوهان جي ذهن ۾ هڪدم سان عدنان سميع جي رنگ ۾ پيانو جي سرن سان کيڏندڙ باڪمال ۽ خوبصورت ڇوڪري هينڊ ڊلڪيلڪ اچي ٿي. هي پيانسٽ ڇوڪري صوفي خيالن جي پيروڪار آهي ۽ سندس سنهڙين آڱرين ۽ ماٺيڻي طبعيت ۾ جادو آهي. استنبول ۽ انقره جي رنگين ماحول ۾ مختلف پروگرامن (Recital)۾ هينڊ ڊلڪيلڪ جون وڄايل ڌنيون ٻڌي، ڀر ۾ ويٺل محبوبا جي ڪلهي تي رکيل هٿ جي آڱرين ۾ جنبش اچي وڃي ٿي. هينڊ ڊلڪيلڪ، ياسمين ڊلڪيلڪ جي وڏي ڀيڻ آهي، جيڪا عورتن جي تيراڪيءَ جي عالمي چيمپيئن آهي. جيڪڏهن غور سان ٻڌندؤ ته اوهان کي هن ڇٽيهه ساله هينڊ ڊلڪيلڪ جي ادائگيءَ مان ماضيءَ جي ڌن (Come September) جي خوشبو ايندي هن جا ڪنسرٽ ٽي وي تي اچن ٿا. مان رات جو ڪمري جا بلب وسائي، ،درين تان پردا هٽائي، ٽي وي تي ميوزڪ چينل لڳائي، هينڊ ڊلڪيلڪ جو پيانو ٻڌندو آهيان ڪمال جو پيانو وڄائيندي آهي. نئين ٽهيءَ ۾ هوءَ واحد پليئر آهي، جيڪا قديم ساز پيانو سان ساٿ نڀائيندي ٿي اچي. ترڪي جتي نئون نسل يورپ جي گٽارن جي Distortion۾ گم آهي، ۾ اتي پاپ موسيقي بدران ڪلاسيڪل راڳداريءَ طرف مائل هيءَ حسين فنڪاره ترڪي جي قديم ڪلاسيڪل انگ کي زنده رکيو پئي اچي. پوريءَ دنيا ۾ هن Soloist پرفارمنس ۾ ايتري ته مقبوليت ماڻي آهي جو ا ڄڪلهه هر هنڌ ترڪي ڌنين جي گونج آهي. هوءَ فبروري ۲۰۰۹ ع ۾ پاڪستان به آئي هئي ۽ لاهور، ڪراچيءَ ۾ مختلف هنڌن تي پرفارم ڪيائين.
هوءَ انقرا ۾ ۱۹۷۴ع ۾ پئدا ٿي، جتي هن ابتدائي موسيقيءَ جي تعليم، پروفيسر گهردل ڪرامنوگلو(Prof. Guherdal Karamanoglu Cakırsoy) کان حاصل ڪئي. بعد ۾ هوءَ بلڪنت يونيورسٽي جي موسيقي جي فيڪلٽي Bilkent University Faculty of Music and Performing Arts ۾ آئي. هتي هن پروفيسر ايرسن اوني Prof. Ersin Onay کان ڊاڪٽريٽ تائين تعليم ورتي، جيئن ته ا ڳ ۾ ئي ذهين هئي، ان ڪري با ضابطه تعليم هن جي موسيقي جي حسن کي نکاري ڇڏيو. هن پروفيشنل ڪيريئر جي شروعات ۲۰۰۰ع ۾ هڪ البم سان ڪئي. هن سي ڊيءَ ۾ هن جون شاهڪار ڌنون هيون. ترڪيءَ جي عظيم موسيقار سيمل ريسٽ ري Cemal Resit Rey's جي سئو ساله جشن centennial جي تقريب واري موقعي تي هن عقيدت وچان پيانو تي هڪ ڌن "Variations on an Istanbul Song" برسا اسٽيٽ سمفني آرڪيسٽرا جي ساٿ سان رڪارڊ ڪرائي، جيڪا سينٽرل بئنڪ آف ترڪي آڪٽوبر ۲۰۰۴ع ۾ رليز ڪئي. هينڊ ڊلڪيلڪ موسيقي جي تمام اهم ميڙن ۾ شرڪت ڪري چڪي آهي، جن ۾ هيٺيان سرفهرست آهن.
1) The ۳۴th International Sofia Music Festival
2) International Cartage Festival in Tunisia ۲۰۰۲
3) The ۱۸th and ۲۲nd International Ankara Music Festival
4) The ۵th Antalya Piano Festival
5) ۹th International Bellapais Festival in North Cyprus and D-Marin Turgut Reis
6) ۵th International Music Festival
پنهنجي ملڪ کانسواءِ هينڊ ڊلڪيلڪ بلغاريه، مصر، برطانيه، اٿوپيا، فرانس، جرمنيءَ، اسرائيل، اٽلي، ڪينيا، پولينڊ، رومانيه، سائوٿ آفريڪا، سوٽزرلينڊ، قبرص، يوڪرين ۽ پاڪستان ۾ پرفارم ڪري چڪي آهي. ريڊيو ۽ ٽي وي تان پڻ سندس شو نشر ٿين ٿا. هن وقت هوءَ بلڪنت يونيورسٽي جي موسيقي جي فيڪلٽيءَ ۾ ايسوسيئيٽ پروفيسر آهي. پيانو ڪنسرٽ ۾ هينڊ دلڪ بلڪ جڏهن پنهنجا هٿ سرن تي ڦيرائي ٿي ته ٻڌندڙ جون سيسراٽيون نڪري وڃن ٿيون. سر ۽ لئي جي هيءَ ملڪه جڏهن پيانو جي اڇن ڪارن سرن تي ڌن جو آ خري CHORD هڻي داد و ٺڻ لاءِ نازڪ ٻانهون مٿي کڻي ٿي، ته جڳن کان ساڳيون طرزون ۽ ڌنيون دهرائڻ وارن دقيانوسي استاد ن جا اڇا ڪارا پڌرا ٿي پون ٿا. جيئن سلطان، حسين عورتن کي تاپڪاپي ۾ قيد ڪندا هئا، ايئن ئي موسيقيءَ حسينا کي چند استاد گهراڻن يرغمال ڪري ڇڏي هيئي، پر نئين پيڙهيءَ جي باصلاحيت نوجوانن انهن fossil بڻيل موسيقيءَ جي ٺيڪيدارن کي ٺڪاڻي لڳائي ڇڏيو آهي.
جديد موسيقي ۾ مونکي جيڪا وڌ کان وڌ پاپ سنگر وڻي اها سراپ سيپاز (Serap Sapaz) هئي. ڳائڻ سان گڏ رقص خاص ڪري پبلڪ کي جهومائڻ ۾ سندس جواب ناهي. ترڪش چينل تي سندس هڪ ترڪ گانو جنهن جا لفظ ته سمجهي ڪون ٿي سگهيم پر ان جي ڌن ايتري ته پياري هئي جو اوهان جون آڱريون پاڻ ئي حرڪت ۾ اچي وينديون.
ساز کي جيڪو سڃاڻيندو اهوئي وڄائيندو. بينجو کي بلاول بيلجيم سڃاڻيندو. شهنائيءَ جي درد جي خبر استاد بسم الله خان کي ئي هوندي، طبلي جي ماترن ۽ تالن جو توازن ذاڪر حسين کان وڌ ڪير ڄاڻندو، ستار جي مستي روي شنڪر جي دل جي ڌڙڪن ڌڙڪندي هوندي ۽ سپرانو سيڪسافون ڪيني جي (Kenny G)جي ڦوڪ جو محتاج هوندو. هينڊ ڊلڪيلڪ خشڪ ۽ ٺوس ساز پيانو مان پيار جا ٻول ٻُرائي، ترڪيءَ جي روايتي سازن ۽ ميلوڊيز کي پوئتي ڌڪي ڇڏيوآهي. تارن وارن سازن مان بينجو منهنجو پسنديده ساز آهي ڇو ته منهنجو والد صاحب بينجو و ڄائيندو هيو. ننڍپڻ ۾ ڪچي اڱڻ تي بينجي جي تارن جي Striking تمام پسند هوندي هئي. مان ماما اعجاز احمد ڀٽيءَ کان گهڻو متاثر هيم جيڪو پڙهيل ڪڙهيل ۽ ٻيلي کاتي ۾ ڊي ايف او هوندو هو. هو هر فن مولا هوندو هو بيڊمنٽن جو زبردست رانديگر، انگريزي دان ۽ ڪيترا ئي ساز وڄائي ڄاڻيندو هيو. اڪثر محفل ۾ ڪوهياري،(Come September) جو ٽائيٽل سانگ ۽ انڊين فلمن جون سدابهار ڌنون ڏاڍيءَ مهارت سان و ڄائيندو هيو، سندس آڱريون بينجي تي بجليءَ جي لهه جيان تڙپنديون هيون. شايد سازن و ڄائڻ ۾ مهارت ۽ رواني هر ڪنهن جي نصيب ۾ نه ايندي آهي. هربينجو وڄائيندڙ بلاول بيلجيم ناهي ٿيندو.
ڳالهيون کلندي ماڻهوءَ جو من الاءِ جي ڪٿان کان ڪٿي ٿو پهچي. خيال اڏند کٽولي تي کڻي ماضي جي دنيا ۾ وڃي ٿا پهچائين. سو هاڻ پاڻ وري موٽ ٿا کائون ترڪي طرف ته اسان رات جي مانيءَ بعد واپس هوٽل پهتاسين ۽ پنهنجن پنهنجن ڪمرن ۾ پهچي، پنهنجن پيارن سان ڳوٺ ڳالهائي، کين سڄي ڏينهن جي مصروفيتن کان آگاهه ڪيوسين ۽ کانئن ڳوٺ جو حال احوال ورتوسي. ترڪيءَ جي نمبر جي موبائل Sim به مون جيان ڪافي دوستن ورتي هئي، جيڪا ۲۵ ليرا ۾ ملي هئي. ترڪيءَ مان پاڪستان موبائل تي ڳالهائڻ جو خرچ تمام گهڻو پيئي آيو، بهتر اهو سمجهيوسين ته گهر وارن ۽ دوست يارن کي گذارش ڪجي ته شام جي وقت اسان کان پاڻ ئي ڪال ڪري حال احوال وٺن. اسان جي آڇ بري طرح ناڪام ويئي ۽ ٻي ڏينهن جڏهن سمورا دوست گڏياسين ته سڀني جي گڏيل شڪايت اها هئي ته ڪوئي به ڪنجوس ترڪيءَ جي نمبر تي ڪونه ٿو ڳالهائي. هتي ان کان علاوه ٽيليفون بوٿن تي ڳالهائڻ جي سهولت پڻ موجود آهي ۽ ان منجهه استعمال ٿيندڙ ڪارڊ جي قيمت جو ڪاٿو لڳايوسين ته موبائل کان ڪافي سستو پئي لڳو، تنهن بعد اهو فيصلو ڪيوسين ته پاڪستان جي وقت موجب ڪو ٽائم سيٽ ڪري، بوٿ ذريعي ڳالهه ٻولهه ڪجي. هتي استنبول يونيورسٽيءَ ٻاهران ڪافي بوٿ آهن، جتان ڪڏهن ڪڏهن ڪال ڪندا هياسين. استنبول يونيورسٽي جو هيءُ ڪيمپس ۱۴۵۳ ۾ وجود ۾ آيو. سندن مقصد آهي ملڪ لاءِ اعليٰ تعليم يافته دماغ/فرد تيار رڪڻ. استنبول يونيورسٽي جي عملي جو انگ ڇهه هزار آهي. انڊر گريجوئيٽ سٺ هزار انڊر پوسٽ گريجوئيٽ اٺ هزار آهن. هونئن ته فيڪلٽيز ۱۷ ۽ ڪيمپس پنج آهن، پر مکيه ڪيمپس هيءَ ئي آهي.
استنبول يونيورسٽي ۾ رومن ۽ بائزنٽائن دور جا آثار پڻ موجود آهن. مين گيٽ نهايت اوچائي تي آهي، ان جو ڦوٽو ۵۰۰ ليرا جي نوٽ تي پڻ ڇاپيو ويو هو. يونيورسٽيءَ سان گڏ ڪپڙن جي هڪ تمام پراڻي بازار آهي. پڙهڻ لکڻ واريءَ ڳالهه هلندي. ياد پيو ته استنبول جي هڪ ناولسٽ اورحان پامڪ جنهن کي نوبل پرائيز ملي چڪو آهي. ان جا ٻه ناول هڪ ”ڪارو ڪتاب“ ۽ ٻيو ”برف“ ورتا اٿم. ڪتابن جي باري ۾ ٻڌائڻ کان اڳ ليکڪ جي باري ۾ ٻڌائيندو هلان ڇو ته هو تمام تڪراري قسم جو ليکڪ رهيو آهي.