سنڌ شناسي

اڳوڻن سنڌين جو ڏيساور سان واپار

”سنڌ سوداگرن جي زمين آهي. سنڌ جا وڻجارا پراڻي زماني کان ڏورانهان ڏيهه ڏوري، وڻج واپار ڪري، پنهنجي ملڪ کي مالا مال ڪندا هئا. هو وڏا تاجر ۽ قابل جهازران هئا. ساري دنيا سندن اڳيان ” ٻيلو ٻه ٻلانگهون “ هئي. تاريخ شاهد آهي ته اسان سنڌين جو ساري جڳ ۾ ڌاڪو هو. واپاري ڏس ۾ اسانجو وقار بلند هو. ڀٽ ڌڻي جو سر سامونڊي ۽ سر سريراڳ انجو گواهه آهي ته اسان تجارتي دنيا۾ ڪيڏي نه عظمت جا مالڪ هئاسين . سنڌي واپاري پرڏيهي واپار مان ايڏو ته ناڻو ڪمائي ايندا هئا جو سندن ست پيڙهيون رڄ ڪنديون هيون. مون پنهنجي هن ڪتاب ۾ ڪوشش ڪري، هن موضوع تي تاريخي حقيقتون پيش ڪيون آهن.“
  • 4.5/5.0
  • 2438
  • 561
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • دادا سنڌي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book اڳوڻن سنڌين جو ڏيساور سان واپار

(ب) ايسٽ انڊيا ڪمپني جو قيام

جي تجارتي ڪاميٽي ” دي ايسٽ انڊيا ڪمپني “ نالي ٺاهي ۽ ان لاءِ برطانيه سرڪار کي منظوري لاءِ درخواست ڏني، جنهن ۾ ڪمپني هڪ ٺهراءُ جو نقل به حڪومت کي پيش ڪيو، جنهن ۾ واضح ڪيو ويو ته ” ڪنهن به ذميداري جي ڪم تي، ڪنهن به ايماندار کي نه رکيو ويو وڃِي، ڇو ته ڪٿي ائين نه ٿئي جو شريفن کي نوڪر رکڻ جي ڪري ڪمپني جا ماڻهو ( حصيدار ) شڪ ۾ پئجي وڃن ۽ پنهنجي رقم واپس ڪرڻ جي گهر ڪن.“ اهڙي طرح انگريزن مختصر تجارتي جماعت جي صورت ۾ 31 ڊسمبر 1602ع ۾ ملڪ برطانيه راڻي ايلزبيٿ جي هڪ فرمان موجب هندستان ۾ قدم رکيو. ان جا 217 ميمبر هئا ۽ ڪمپني جي ڪل موڙي ڏهه لک روپيا هئي. هن جو ڪاروبار هڪ گونر ۽ چوويهه چونڊيل ڊئريڪٽرن جي هٿ ۾ هو، جيڪي سڀ پختئه ڪار غنڊا هئا، جن ۾ لارڊ ڪلائيو ۽ وارن هيسٽنگس جا نالاسرفهرست آهن، جن لاءِ انگريزن تواريخ نويس گرين لکي ٿو ته ” اهو اڙٻنگ ۽ بيڪار ڇورو، جنهن جا دوست کيس مدراس ڏانهن هڪ منشي جي حيثيت ۾ رهڻ لاءِ ڪمپني جي ملازمت موڪلي ڏاڍا خوش ٿيا هئا.“ ( تواريخ پاڪستان – مترجم محمد ابراهيم جويو- ص نمبر 325)