وقت کي بريڪون ناهن هونديون !: احسان آڪاش
سنڌي ادب جي تاريخ ۾ ڪهڙن ڪهاڻيڪارن جا نالا کڻي ڪنهن جا کڻجن.... هر ڪوئي پنهنجي ادبي قد ۾ اوچو بيٺو آهي. جيڪا سنڌي ادب لاءِ هڪ باعثِ فخر آهي. ڪڏهن ڪڏهن مان سوچيندو آهيان ته ڏسجي ٿو ته هر طرف سنڌي ادب مالا مال ٿو ڏسجي، هر روز نيون تخليون سرجن پيون، اخبار، مئگزين ۽ سوشل ميڊيا سنڌي ادب سان ڀريا پيا آهن، پر پوءِ به ڄڻ انهن لکڻين مان هڪ احساس ختم آهي. ڇو جو هيترو ڪجهه لکڻ جي باوجود به سماج جيئن جو تيئن بيٺو آهي، ڪا رتي برابر به تبديلي نه ٿي ڏسجي. ماڻهن تي ڪو ڄڻ فرق ئي نه ٿو پوي. آخر ان جو ڪارڻ ڇا آهي؟؟؟ نه ته ڪو دور هيو جو صرف هڪ ليک تي ماڻهو ۾ واويلا ٿي ويندي هئي، جوش، جذبو ۽ احساس جنم وٺندا هئا. پر اڄ جو سماج هڪ اگهور ننڊ سُتل آهي، جنهن تي اوهان جي ليک جو ڪوئي اثر نه ٿيڻو آهي. يا وري اوهان جي لکڻين مان اثر يا احساس ختم ٿيندو پيو وڃي.
هن ڪتاب “ڇڻيل گل” ۾ اڄ کان 29 سال اڳ کان وٺي 2017ع تائين جو ڪهاڻيون پڙهڻ وٽان اوهان کي ملنديون. هي اهو دور آهي، جنهن جو ذڪر مان مٿي ڪري آيو آهيان ته ان دور جي ماڻهن وٽ لکڻيون پڙهڻ کانپوءِ احساس جنم وٺندا هئا. انتهائي سبق آميز قصا، ۽ ان وقت جي اقتصادي ۽ معاشي حالتن کان واقف ٿيڻ لاءِ اڄ جي نسل جي لاءِ هي ڪتاب لاڀائتو ثابت ٿيندو. ڇو ته هن ڪتاب ۾ نهايت سادگي سان، آسان نموني سان، پنهنجي سهڻي سنڌي ٻولي ۾ جنهن جنهن موضوعن تي جيڪا قصا گوئي ڪئي وئي آهي انهي جو اصولوب تمام سهڻو آهي. هن ڪتاب ۾ اڪثر قصا اوهان کي مشاهدتي ملندا ۽ اهيا ئي هڪ سُٺي ليکڪ جي نشاني هوندي آهي ته بجاءِ اجائي لفاظي جي هو پنهنجي لکڻين ۾ اهي شيون بيان ڪري جيڪي سندس مشاهدي ۾ آيون هجن.
ڇا اڄ به اسان وٽ بيروزگاري ڪونهي؟ ڇا اڄ به بي گناهه عورت ڪاري ڪري نه ٿي ماري وڃي؟ ڇا اڄ به ڪا عورت نيلام نه ٿي ٿئي؟ ڇا اڄ به ا سان جو سماج عورت جي جسم کي ڪُتي جيان پٽڻ لاءِ نوس نوس نه ٿو ڪري؟، ڇا اڄ به ڀوتارن جا ظلم يا ڪيس اسان وٽ ڪونهن؟ ڇا اڄ به اسان جي ٻهراڙين ۾ سادگي ڪانهي؟ ڇا اڄ به ظالم جو ڏاڍ ڪنهن مظلوم تي ڪونهي؟ ڇا اڄ به اسپتالن، ايجوڪيشن يا ٻئي ڪنهن سرڪاري ادارن يا پرائيوٽ ادارن ۾ ڪرپشن ڪونهي؟ ڇا اڄ به سماج ۾ عياشي جو سامان موجود ڪونهي.....!!!؟ شيخ اياز جيان ته: “عمر گذري وئي، دک هن ديس جا ساڳيا آهن.”
سو سڀ ڪجهه ساڳيو آهي، مان مٿي بيان ڪري آيو آهيان ته سماج اڃان به ساڳيو آهي. بس صرف سماج ۾ رهندڙ ماڻهن جا حُليه تبديل ٿيا آهن. جنهن کي جدت سڏيو وڃي ٿو. ۽ انهيءَ جدت جي چادر ۾ ڍڪيل ماڻهن جا حال به ساڳيا آهن. جيڪي اڄ کان 29 سال اڳ جي ماڻهن جا هئا.
ڊاڪٽر مقبول ميمڻ مارو جي ڪهاڻين ۾ اوهان کي پڻ اهي سمورا رنگ ملندا جيڪي اوهان ڏسڻ چاهيو ٿا. تعميري قصن کان ويندي تفريحي مواد تائين ميسر آهي. سو يقين سان چئي سگهجي ٿو ته سنڌي ادب جي ڪهاڻين جي تاريخ ۾ ڊاڪٽر مقبول ميمڻ مارو جون ڪهاڻيون پنهنجو هڪ الڳ مقام حاصل ڪنديون.