مذهب
سيٺ ڄيٺامل پاڪستان ۾ ڄائو ، نپنو وڏو ٿيو. هن جي گهڻي ڏيتي ليتي به مسلمانن سان هوندي هئي. دوستيون اڪثر مسلمانن سان هئس ۽ هڪ مسجد هن جي گهر جي ويجهو هئي. جتان ٿيندڙ واعظ هي چڱي طرح ٻُڌي سگهندو هو. انهي مسجد مان هڪ عالم جي تقرير جو آواز هن جي ڪن پيو....
“اسلام ڀائيچاري ۽ هڪ جهڙاين جو مذهب آهي. هن ۾ نه عربي عجمي کان ۽ نه گورو ڪاري کان مٿي آهي. اسلام ۾ ڪو به برهمڻ ڪونهي ۽ ڪو به گهٽ اڇوٿ ڪونهي. مسلمان سڀ پاڻ ۾ ڀائر آهن، ۽ ڀائرن جو خون، مال عزت ٻين مسلمانن ڀائرن تي حرام آهي.”
مولوي جي مختصر ڳالهه سيٺ ڄيٺامل جي زندگي ۾ وڏي تبديلي آڻي ڇڏي. هن هندو مذهب کي الوداع ڪيو. جنهن ۾ هي اڇوت هو. ۽ مسلمان ٿي ويو. هن جي اسلام دين قبولڻ سان سندس برادري ناراض ٿي پئي کيس برادري مان ڪڍيو ويو. سندس سڄو خاندان به هن جو مخالف ٿي بيٺو. پر هي هاڻ ڄيٺامل مان سليم ٿي ويو. ڪنهن به ڌمڪي ، لالچ هيٺ نه آيو. پنهنجي ڳالهه تي پختو رهيو. سندس فيڪٽريون جيڪي پٽن جي نالي هيون، پٽن جي حصي ۾ اچي ويون، سمورو پئسو به مختلف بئنڪن، مختلف نالن جي کاتن ۾ هو سو به هن جي ڪم جو نه رهيو. باقي رهي هڪ پراڻي ڪوٺي جيڪا هن جي نالي تنهن ۾ رهڻ لڳو. ڏاڙهي به ڇڏيائين ۽ دل ۾ بهشت ملڻ جي تمنا رکيائين. نماز پنج وقت ادا ڪرڻ سان گڏوگڏ ٻيون نفلي عبادتون به ڪرڻ لڳو. ائين هي شهر جي جيڪا به عبادت گاهه ڏسندو هو ته گهڙي ويندو هو ان ۾ عباد ڪرڻ لاءِ. جڏهن هي بي علمي جي ڪري جماعت خاني ۾ گهڙي ويو ته اتان جي ماڻهن کيس لوڌي ڪڍيو هن کي ته اها خبر ئي ڪا نه هئي ته قادياني ڇا آهن؟؟؟؟
هڪ امام بارگاهه ۾ داخل ٿي مولوي جي ڏسيل طريقي سان نماز پڙهيائين ٻئي ته اتان به انهن ڌڪي ڪڍي ڇڏيو. هن کي انهي طرح لوڌي ڪڍڻ جو سبب سمجهه ۾ نه آيو. وري هڪ ڏينهن هڪ مسجد ۾ نماز پئي پڙهيائين ته پويان هڪ همراه سندس مليل ٽنگون کولي ڇڏيون. هن نماز کان پوءِ ان همراهه کان پڇيو ته ان شخص ٻڌايو ته اهو طريقو غلط هو، مون توکي صحيح طريقو ٻڌايو. سجدي ۾ ٽنگون نه ملائبيون آهن. هي مانّ ۾ پئجي ويو ۽ سوچڻ لڳو ته: هڪ مسلمانن جي فرقي نماز پڙهڻ نه ڏني.هڪ ته مرڳهين لوڌي ڪڍيو ۽ هن مسجد ۾ منهنجي نماز جو طريقو غلط چيو ويو. هي صحيح ڳالهه جي تلاش ۾ سرگردن جنت ماڻڻ جي شوق ۾ مختلف مسجدن جا دورا ڪندو واعظ ٻڌندو رهيو. مسلمانن جي مختلف فرقن جا ماڻهو مسلمانن جي ٻين فرقن جي ماڻهن کي، ڪافر مشر ڪ ۽ بي ايمان ڪوٺيندا رهيا.
هي مسلمانن جي اندر ايترو حسد ڏسي پريشان ٿي ويو کيس سمجهه ۾ نٿي آيو ته هي مسلمانن جي ڪهڙي جماعت سان وابسته ٿئي ۽ ڪهڙو فرقو صحيح آهي....!!!؟ جڏهن هن کي ڪجهه به سمجهه ۾ نه آيو ته هي واپس هنڌو ٿيڻ جي بجاءِ جهنگ منهن ڪري اُتي عبادت ۽ رياضت ڪرڻ لڳو.