ڇڻيل گُل
انهيءَ ڏينهن ٻن تنظيمن جي وچ ۾ جهيڙي جي ڪري يونيورسٽي ۾ موڪلي ٿي وئي. مون هاسٽل ۾ ويهي بور ٿيڻ کان بچڻ لاءِ حيدرآباد شهر جو رُخ ڪيو. آئون تنها پسند هيس، ۽ آهيان. اها عادت سُٺي يا خراب، مون کي ڄاڻ ناهي. انهيءَ اڪيلائي پسند طبعيت جي ڪري منهنجي دوستي به محدود هئي ۽ آهي. اڪثر اڪيلو ئي گهمڻ ڦرڻ لاءِ نڪري پوندو هئس. يونيورسٽي واري بس گاڏي کاتي ۾ لاٿو. اتان فردوس سنيما جي وچ واري گهٽي ڏئي هائوس کان ٿيندو ريڊيو پاڪستان ۽ ڏيالداس ڪلب وارو روڊ ڏئي ڪوٽڙي جي سوزوڪي اسٽاپ پهتس ۽ بنا سوچڻ جي ئي ڪوٽڙي واري سوزوڪي ۾ چڙهي ويٺس. سوزوڪي ڀري ۽ هلڻ لڳي، الائي ته آئون ڪهڙن خيالن ۾ گم هئس. شيدي ڪلينڊر ڪوٽڙي ، ڪوٽڙي ڪندو رهيو، حالانڪه سوزوڪي ۾ پير رکڻ جي به جڳهه باقي نه هئي. وس هليس ها ته هوند ماڻهن کي ڇت تي به ويهاري ڇڏي. سوزوڪي تيزي سان روڊ تي ڊوڙڻ لڳي. آئون دل ئي دل ۾ سوچڻ لڳس ته انسان ڪيڏو نه ڪِري پيو آهي جو حيوانن وانگي وتي ماڻهن جو رت پئيندو. اسان يونيورسٽي ۾ پڙهڻ لاءِ اچون ٿا پر سياست جي نالي ۽ قوم پرستي جي آڙ ۾ غنڊا گردي ڪري پنهنجي ئي ڀائرن جو خون ڪري ويهون ٿا. اهو سڀ ڪجهه آخر ڇو ٿا ڪريون ....!؟ ڪڏهن انهي بابت ڪارڪنن سوچيو ئي ناهي، پر جيڪڏهن اهي ڪارڪن عرف ظلم جا ڪارندا انهي مسئلي تي سوچين به سهي ته عمل ڪير ڪرائيندو !؟ اوچتو خيالن کان ٻاهر نڪتس. ڏٺم ته سوزوڪي راڻي باغ وٽ پهچي چڪي هئي.
“روڪي .....!”
هڪ زوردار رڙ ڪندي، سوزوڪي جي ڇت کي اندران ئي ڌڪ هيم. سوزوڪي کن پل ۾ ئي بيهي وئي. جهٽ ڏئي سوزوڪي مان لهندي ئي راڻي باغ ڏي وڌيس. هي ڪچي منجهند جو وقت هو، تمام گهٽ ماڻهو هئا جي راڻي باغ ۾ هن ٽائم تي وڃن، صبح جو ته هتي ڪو به نه اچي، هرڪو پنهنجي پڙهائي، ڊيوٽي، ڪاروبار ۽ ڪم ڪار ۾ مصروف باقي شام جو ڪجهه رونق ڏسڻ ۾ اچي ٿي. موڪل واري ڏينهن ته چڱي رش ٿيو وڃي. ٽڪيٽ وٺي چڙيا گهر گهمي آيس. چڙيا گهر مان موٽيس ته پريان ڪجهه مفاصلي تي سائي ڇٻر مٿان گهاٽي وڻ جي ڇانو ڏسي دل چاهيو ته گهڙي کن ليٽي ڪجهه آسائش وٺان. آئون اتي ئي ليٽي پيس، الائي ڪنهن ٽاڻي ننڊ جا گهيرٽ چڙهي ويا، اها ڪا به خبر نه پيم. هونئن رات هاسٽلن ۾ ٽينشن هيو، جنهن ڪري ساري رات ننڍ نه آئي هيم. اُٿيس ته ڪافي دير ٿي چڪي هئي. مون محسوس ڪيو ته مون ڪافي ننڊ ڪئي هئي. شام جا چار ٿي چڪا هئا. راڻي باغ ۾ ڪافي چهل پهل به ٿي وئي هئي. ڪافي خاندان جن ۾ عورتون، مرد ۽ ٻار به شامل هئا. جيڪي راڻي باغ جي تفريح مان لطف اندوز ٿي رهيا هئا. آئون ڇٻر تي ويهي رهيس ته جيئن ننڊ جي خمار مان آجو ٿي سگهان. ايتري ۾ ڏٺم ته هڪ عورت سامهون ئي سامهون ئي ڪار بيهاري ۽ ڪار مان هڪ خوبصورت ڌُپ ڇٽي ڪڍي، مون کان ئي ٿوري مفاصلي تي لڳائي ان جي خالي پلي ڇانو ڪئي. حالانڪه وڻن جي ڇانو ڪافي گهري هئي. هن سان گڏ هن جي اٽڪل پنجن سالن جي ننڍڙي به هئي. جيڪا بال سان راند کيڏڻ ۾ لڳي وئي ۽ عورت وڏي ٽوڪري کڻي ڇٻر تي هڪ ننڍڙو غاليچو وڇائي ٽوڪري مان کاڌي جا مختلف سامان ڪڍي ان تي سجائڻ لڳي. صبح کان هاسٽل مان نڪتل هئس بک مون کي به ڇتو ڪري وڌو هو. ويتر جو مختلف کاڌن جي خوشبو سنگهيم ته سو بک برداشت کان به وڌي ويئي. پيٽ جي پوڄا ڪرڻ لاءِ ڇٻر تان ڪپڙا ڇنڊي اٿيس ته ننڍڙي جو اڇلايل بال ست کليو اچي اک ۾ لڳم. اک ۾ بال لڳڻ سان کن پل لاءِ ته مٿي ۾ ئي چڪر اچي ويم، لڳم ڄڻ منهنجي اک ئي ٻاهر نڪري آئي هجي. اک کي سلامت ڏسي خدا جو شڪر بجا آندم ۽ ستت ئي پاڻ کي سنڀالي ورتم. ايتري ۾ عورت محدود سامان سجائي چڪي هئي، مون کي بال لڳڻ سان مون ننڍڙي کي خونوار نظر سان ڏٺو. آئون ڪا ڇڙپ ڏيان ئي ڏيان ان کان اڳ ۾ ئي عورت مون وٽ آئي ۽ معافي گهرندي چيائين ته:
“ساري ! معاف ڪندا جو منهنجي ننڍڙي کان توهان کي اتفاقي ڌڪ لڳي ويو آهي جو مون کي دل سان افسوس آهي.”
۽ مون نرمي سان جواب ڏنو ته: “خير آهي، مون کي ايترو تيز ڌڪ نه لڳو آهي.”
عورت وري پنهنجن وينگس جيڏن وارن کي هڪ جهٽڪي سان ڳلن تان هٽائيندي پنهنجي ننڍڙي رومال کي وات تي رکي ان تي ڦوڪ هڻندي گرم ڪندي چيائين ته:
“اچي هن ڪپڙي جي اک تي ٽاڪور ڪريو، هينئر ئي ٺيڪ ٿي ويندو.”
مون چيو ته: “نه نه محترمه، ان جي ڪا ضرورت نه آهي، مون کي ايترو ڌڪ نه لڳو آهي، بس بچاءُ ٿي ويو آهي. ”
پر ان خوبصورت عورت جي اقرار تي مون به رومال کڻي اک تي رکي ڇڏيو .عورت جا وار وري به منهن تي اچي ويا. (جيڪي وار نه هئا ڄڻ ته بيد مُشڪ جون ڊگهيون ڊگهيون ٽاريون) وار چهري تان هٽائيندي عورت چيو:
“هلو اسان سان گڏ ڪجهه کائو نه !؟”
“مهرباني.” مون مختصر جواب ڏنو.
حالانڪه صبح کانپوءِ ڪجهه نه کاڌو هئم. بُک به ڏاڍي لڳي هئي. پيٽ ۾ وڪڙ پئجي رهجي هيا. ايتري ۾ ننڍڙي ڊوڙندي ڊوڙندي اچي منهنجي ٻانهن ۾ هٿ وڌو ۽ ٻاراڻي حُج ڪندي چيائين:
“هلو نه انڪل اسان سان گڏ ويهي ڪجهه کائو .”
عورت پنهنجي ڪارين اکين تان عينڪ لاهيندي شوخ ادا سان مُرڪي مون ڏانهن ڏٺو ۽ چيو ته:
“اچو نه ! ننڍڙيءَ جي دل خوش ٿي ويندي.”
دل ئي دل ۾ سوچيم ههڙي سهڻي ماحول ۾ حَسين ڇوڪري سان ڪمپني نه ڪيم ته ضرور پڇتاءُ ٿيندو. انهيءَ ڪري يڪدم ننڍڙيءَ کي هٿ مان جهلي اچي هنن سان گڏ دسترخوان تي ويٺس. اها عورت منهنجي سامهون ويٺي هئي ۽ مون سان مسڪرائي ڳالهائي رهي هئي. ڪجهه کاڌي جون شيون منهنجي اڳيان رکي چيائين: “هنن مان ڪجهه کائو.” ۽ پوءِ پاڻ پنهنجو تعارف ڪرائيندي چيائين: “منهنجو نالو زيب آهي، منهنجي ڌي مُرڪ ۽ آئون صدر اپارٽمينٽ ۾ رهندا آهيون. منجهند کانپوءِ اسان ٻئي ماءُ ڌيءُ هتي روزانو ڪلاڪن جا ڪلاڪ هتي هوندا آهيون. اڄ اوهين ملي ويا آهيو. سچ ته اوهان سان ڪمپني ڪرڻ ۾ ڏاڍو مزو ايندو. ”
مون “مهرباني” چئي ۽ شرم کان ڪنڌ نوائي ڇڏيم.
زيب لڳاتار ڳالهائيندي رهي ۽ آئون هن کي صرف جي ۽ ها ۾ جواب ڏيندو، ان جي ادائن ۾ گم ٿيندو، ڳالهايون ٻڌندو رهيس. انهن جي ڳالهين کان ڄاڻ ملي ته هي پنهنجي مڙس جي ڇهين نمبر ۽ ننڍي زال آهي. هن جو مڙس سنڌ جو گڻنگ وڏيرو ڪرڙ خان عرف ڪي ڪي آهي. جيڪوهر دفعي اليڪشن ۾ بيهندو آهي پر پنهنجي تڪ مان ئي هار کائي ويندو آهي. زيب جي بقول ته هو چوندو آهي: “ڏسجانءِ جنهن سال آئون کٽي ويس ته سنڌ جو وڏو وزير آئون ٿي هوندس.” پر افسوس ! سندس نصيب ۾ هار سوا ڪجهه به ناهي.
زيب جي عمر 22 يا 23 سال مس ٿيندي. جيڪا چهري مان ئي ڏٺي پئي. ۽ ڪرڙ خان ته ستر سالن کي به ڪراس ڪري چڪو هو. وڏيرو زيب وٽ مهيني جي آخري هفتي ۾ ايندو هو، باقي ڏينهن زيب مختلف ماڻهن سان گڏ گذاريندي هئي. ۽ ائين ڳالهين ڳالهين ۾ زيب مونکي به پنهنجي دوستي جي آڇ ڪئي ۽ آئون به “ها” ڪري ويٺس. زيب ڏاڍي خوش ٿي ۽ منهنجو هٿ جهلي چمي ورتائين. مون پنهنجي جسم تان بجلي جو ڪرنٽ گذرندي محسوس ڪيو. ڪنهن اڻ ڄاتي خوف کان هيڏانهن هوڏانهن نهارڻ لڳس، پر ڪافي انڌيرو ڇائنجي چڪو هو. ۽ هر ڪو پنهنجي ۾ پورو هو. شڪر ٿيو ڪنهن ڏٺو ڪونه. من ئي من ۾ اطمنان ڪرڻ لڳس. ٿوري دير ۾ ئي مون ۽ زيب سمورو سامان گڏجي سميٽڻ شروع ڪيو، آئون مرڪ کي کڻي پوئين سيٽ تي ويهڻ لڳس ته زيب چيو:
“مُرڪ پويان ويهندي، تون اڳيان اچ” زيب گاڏي خود ڊرائيو ڪئي ۽ آئون سندس ڀر ۾ ويٺس. جڏهن زيب جي فليٽ وٽ پهتس ته ضمير ملامت ڪئي ته ڪيڏانهن پيو وڃان !؟ منهنجا قدم ڪهڙي ديس وڌي رهيا آهن !؟ منهنجي دل معمول کان وڌيڪ تيز ڌڙڪي رهي هئي. مون کي هڪ سجايل سينگاريل ڪمري ۾ ويهاري زيب معذرت ڪندي چيو:
“پليز ! ڪجهه انتظار ڪجو، مُرڪ کي سمهاري ۽ چينج ڪري ٿوري دير ۾ اچان ٿي.”
زيب جي وڃڻ شرط ئي دل ۾ عجيب وهم ۽ وسوسا جنم وٺڻ لڳا. هتان نڪري وڃڻ چاهيم. پنهنجو پاڻ کي نندڻ لڳس. عجيب وغريب ڪيفيتن مان گذرڻ لڳس. ڪجهه ئي دير ۾ زيب ڪمري ۾ ظاهر ٿي، تن تي نه هئڻ برابرڪپڙا هئس. فرج تان وسڪي ڪڍي ٻه گلاس ڀريائين، جن ۾ ڪجهه سيون اپ بوتل مڪس ڪيائين ۽ ٻئي گلاس هٿ ۾ جهلي ساقيانه ادا سان ان هڪ گلاس مون ڏي وڌائي ڇڏيائين.... مون انڪار ڪندي چيو:
“نه زيب ! آئون شراب نه پيئندو آهيان.”
زيب مرڪي ڏنو: “پر اڄ توکي شباب سان گڏ هي شراب به پيئڻو پوندو، صرف منهنجي ڪمپني جي خاطر....”
حوس ۽ شيطاني جذبو حاوي ٿي ويو، سَٽ ڏئي هڪ ئي ڳيت ۾ سڄو گلاس ڏوڪي ڇڏيم ۽ ايتري دير ۾ زيب به پنهنجو پاڻ کي مختصر لباس کان آجو ڪري ڇڏيو.
صبح جو اک کلي ته اسان ننگي حالت ۾ هڪ ئي بستري تي پيا هئاسين، اهڙي حالت ۾ ڪوفت ٿيڻ لڳم. جلدي اُٿي ڪپڙا پائڻ لڳس ته زيب بستري تي انهيءَ حالت ۾ ليٽي ئي عجب ادا سان بنا ڪنهن شرم و حياءَ جي ڳالهايو ته:
“اڙي يونيورسٽي جا اڙٻنگ ڇورا ! منهنجا ته ورهين جا ٿڪ لاهي ڇڏيئي ! مون وارو وڏيرو ته مٽي جي ٻُڪ آهي. مُردار ۾ ڪجهه به ناهي، پوءِ به ڇهه رنون ويهاريون اٿائين، ۽ اسان جا حال اجهو اهي اٿئي ....!”
ائين چئي زيب وڏو ٽهڪ ڏنو.
آئون وڃڻ لڳس ته چيائين: “ترس....! هن به ڪپڙا زيب تن ڪيا ۽ الماري مان هزارن جا ڪجهه نوٽ ڪڍي، منهنجي تريءَ تي رکندي چيائين: “هاڻ وساري نه ڇڏجانءِ، جڏهن به دل چئي هليو اچجانءِ، تنهنجو پنهنجو گهر آهي، پر مهيني جي آخري ڏينهن ۾ نه.... ” ائين چئي زيب مرڪي ڏنو.
الوداع ڪندي چيائين ته: “ٻي ڳالهه ته جيڪڏهن تون وڏي عرصي لاءِ پنهنجي ڳوٺ هليو وڃين ته پوءِ ڀلي پنهنجي ڪنهن ويجهي دوست کي هن فليٽ جو ڏس پتو ڏيندووڃجانءِ ....!”