سائنس، علم ۽ رسالا

چنڊ چوانءِ سچ

الطاف شيخ جا پڙهندڙ کانئس هن قسم جا سوال پڇندا رهن ٿا: مختلف ملڪن ۾ نمازن جا ٽائيم ڇا آهن؟ اهي ملڪ جِتي 22 ڪلاڪ ڏينهن يا رات ٿئي ٿي ته پوءِ اهڙن هنڌن تي نماز يا روزي جا وقت ڇا ٿين ٿا. ڇو ڀلا اسان وٽ توڙي مصر، سعودي عرب، انگلنڊ ۽ آمريڪا جا مسلمان نومبر ڊسمبر ۾ رمضان ٿيڻ تي خوش ٿين ٿا پر آسٽريليا، نيوزيلنڊ، چلي ۽ سائوٿ آفريڪا جا مسلمان جون جولاءِ ۾ رمضان ٿيڻ تي خوش ٿين ٿا. دنيا جا مسلمان هڪ ئي ڏينهن تي عيد ڇو نٿا ڪن؟ عيد يا رمضان شروع ٿيڻ جي تاريخ جو پهرين حِساب ڪِتاب ڇو نٿو ڪيو وڃي جيئن سج لهڻ ۽ سج اڀرڻ جو توڙي سامونڊي وير لهڻ ۽ چڙهڻ جو اڳواٽ ڪيو وڃي ٿو. نوري سال ڇا آهن؟…. ان قسم جا انيڪ سوال جن جو واسطو ائسٽرونامي (Astronomy) يعني علم فلڪيات سان آهي ۽ جيڪو سبجيڪٽ تعليم دوران مئرين اڪيڊمي ۾ پڙهايو وڃي ٿو ۽ الطاف جو اهو سبجيڪٽ دلپسند رهيو آهي. هن اهڙن سوالن کي مد نظر رکي الطاف سائنسي انداز ۾ پڙهندڙ لاءِ هي ڪتاب لکيو آهي
  • 4.5/5.0
  • 6526
  • 2109
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book چنڊ چوانءِ سچ

چنڊ تي رهڻ جي موڪل ڏيئي ڇڏي

چنڊ بابت شعر و شاعري، پهاڪا ۽ چوڻيون به هر زبان ۾ آهن. پهرين تاريخن واري سنهي ۽ Curved چنڊ لاءِ چوندا ته اهو ڪنهن بيوهه جي ڀڳل چوڙيءَ وانگر لڳي رهيو هو. چنڊ جي روز روز بدلجڻ جو طعنو اڪثر ڏنو وڃي ٿو ته تو ۾ مستقل مزاجي ناهي، چنڊ وانگر روز روز بدلجين ٿو. بقول شاهه لطيف جي ”ڪڏهن اڀرين سنهڙو ڪڏهن اڀرين ڳچ“ وارو حساب چنڊ سان ئي آهي. روميو ۽ جوليٽ ڪهاڻيءَ ۾ شيڪسپيئر لکي ٿو:
“The Moon is fickle”.
چنڊ جي ان بدلجندڙ (Fickle) طبيعت تي هڪ انگريزيءَ جو شعر آهي:
O Swear not by the moon, the inconstant moon
That monthly changes in her circled Orb,
Lest that thy love prove likewise variable.
ياڪاموچي نالي هڪ جپاني شاعر جي هڪ شعر جو انگريزي ترجمو هن ريت آهي ته:
When I see the first
New moon, faint in the twilight,
I think of the moth eyebrows
Of a girl I saw only once.
جپاني زبان جو چنڊ بابت هڪ ٻيو خوبصورت شعر آهي، جنهن ۾ عورت پنهنجي عاشق جي ڀيٽ چنڊ سان ٿي ڪري ته ڪڪر پويان جيڪو چنڊ لڪي ويو آهي اهو خبر ناهي چنڊ هو يا منهنجو محبوب- يعني اهائي ابنِ انشا واري ڳالهه ته:
کسی نے کہا یہ چاند ہے کسی نے کہا کہ چہرا تیرا
شاعر چوي ٿو:
”مِشي يا سَوري تَو مَو
واڪانو مَا نِي
ڪُومَو گاڪُورَي نِي شي
يووا نو تُسڪي ڪَاگي.“
(آئون ٻڏتر ۾ آهيان
ته ڪٿي هو پاڻ ته نه هو
ڇو جو اڌي رات وارو چنڊ
ڪڪر پويان لڪي ويو آهي.)
چينين جي چنڊ واري ميلي جي سلسلي ۾ ڪهاڻي مشهور آهي ته پَرين جي دنيا جي ٽن ڏاهن پنهنجو پاڻ کي ڪراڙي جو روپ ڏيئي هڪ لومڙ، ڀولڙي ۽ سهي کان خيرات ۾ ڪجهه کائڻ لاءِ گهريو. لومڙي ڀولڙي وٽ ته کائڻ لاءِ کاڌو هو جيڪو هو هن ٽن پوڙهن کي ڏيئي سگهيا ٿي پر سهو هٿين خالي هو. هن پنهنجو پاڻ پوڙهن کي ارپڻ لاءِ ٻرندڙ باهه ۾ کڻي ٽپو ڏنو جيئن هو کائڻ لاءِ پچي وڃي. پوڙها ماڻهو سهي جي قربانيءَ مان ايترو ته متاثر ٿيا جو هنن سهي کي هميشھ هميشھ لاءِ چنڊ تي رهڻ جي موڪل ڏيئي ڇڏي جتي هو اڄ به نظر اچي ٿو.
ڪانگ ۽ چنڊ ذريعي محبوب ڏي نياپا موڪلڻ اسان جي وطن جي پراڻي ثقافت رهي آهي. چي:
چمڪين مٿان چنڊ اوتي کير اڱڻ تي
منجهان آس اڪنڊ، ڏيج سنيها سڄڻين.
اهو شعر اسانجي همعصر شاعر تاجل بيوس جو آهي. سندس چنڊ بابت هڪ ٻه ٻيا شعر:
”چوڏهين ماهه چنڊ جي سونهن نه سيبائي
مٺڙي محبوب جي آهي اونداهي
اها آگاهي کنيم سرکنڀاٽ مان.“

”مهڪي ماهه منير ڏيج سنهيا سڪ جا
مٿان مون محبوب جي اڱڻ اوتي کير
اڀري آڌي رات جو منجهان آس اڪير
سيلاني سفير آهيم تنهنجو آسرو.