الطاف شيخ ڪارنر

بخشو لغاري کان بالٽيمور تائين

الطاف شيخ جي بهترين سفرنامن مان هڪ سفرنامو بخشو لغاري کان بالٽيمور تائين سنڌي ادبي سنگت سٽي سکر جي محترم عبداللطيف انصاري جي ڪوششن سان اي بوڪ جي صورت ۾ متعارف ڪرايو ويو آهي۔ آمريڪا بابت دلچسپ ڳالهيون ۽ تمام گهڻي معلومات به ڏنل آهي۔
  • 4.5/5.0
  • 3432
  • 810
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • الطاف شيخ
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book بخشو لغاري کان بالٽيمور تائين

Better to be safe than sorry

هتي (آمريڪا ۾) امن امان آهي، پوليس سخت آهي، چور جي وٺ پڪڙ لاءِ حڪومت وڏو خرچ ۽ بندوبست ٿي ڪري، جيئن ڏوهاريءَ کي سزا ملڻ يقيني ٿي وڃي. سفارش تي ڪو مجرم معافي نٿو حاصل ڪري سگهي، ملڪ جي C.I.D ۽ انٽيليجنس ڏوهه جي پاڙ تائين وڃيو پهچي ۽ ڏوهارين کي عبرتناڪ سزائون ڏيئي پيغام عام ٿي ڪري جيئن هر هڪ غير قانوني ڪم کان گريز ڪري بلڪه ان بابت سوچي به نه. پر ان جو مطلب اهو هرگز ناهي ته آمريڪا ۾ ڪو ڏوهه ڪو نه ٿو ٿئي ۽ هر وقت سک ۽ شانتي جي فضا ڇانيل آهي. هيڏي سختي هوندي به آمريڪا ڏوهن جي دنيا کان مشهور اهي. بقول هڪ عالم ڊاڪٽر ذاڪرنائڪ جي، ان جو وڏو سبب شراب نوشي آهي. اڄ جو پڙهيل ڳڙهيل گورو انگريز، يورپي يا آمريڪن به مڃي ٿو ته شراب جسماني بيمارين سان گڏ اخلاقي بيمارين کي به جنم ڏئي ٿو. سوشل جي پئسي تي پلجندڙ هڪ بيروزگار، هتي جو ڪارو (شيدي) ٺري جي بوتل چاڙهي، جڏهن هو هوش وڃائي ويهي ٿو ته پوءِ هن کي ڪنهن جي به پرواهه نٿي ٿئي. يا نشي جي ٻاڙ کڻڻ تي هن وٽ جڏهن کيسي ۾ پئسو ناهي ته هو عورتن کان پرس به ڦرائي ٿو، گاڏيءَ جا شيشا ڀڃي ان جي ڊئش بورڊ جي به چڪاس وٺي ٿو ته ڪنهن بئنڪ يا پيٽرول پمپ جي به ڦُر ڪري ٿو. ڪيترا ته جنسي مريض يا خطرناڪ پاڳل، عادت کان مجبور ٿي، يا پهلواني ڏيکارڻ لاءِ ڦر ڪن ٿا، عورتن کي اغوا ڪن ٿا، جنسي بي حرمتي ڪن ٿا ۽ پنهنجي شڪار کي ماريو به ڇڏين. ان ڪري هن ملڪ ۾ پوليس جي سختي ۽ امن امان جي حالت بهترهوندي به هڪ عام ماڻهو، خاص ڪري ڌارئين آيل کي، ممڪن وارداتن کان آگاهه ڪيو وڃي ٿو. آئون پنهنجن شروع جي آمريڪي سفرنامن ۾ به لکي چڪو آهيان ته ڪيئن اسان جو جهاز آمريڪا جي ڪنهن به بندرگاهه ۾ پهچڻ سان مڪاني آفيس وارا اسان کي خبردار ڪندا هئا ته ان بندرگاهه جي هنن هنن علائقن ۾ رات جي وقت اڪيلا نه وڃجو. ۽ ڪن شهرن ۾ ته ڏينهن جي وقت به اڪيلي گهمڻ کان جهليوويو ٿي. اهو 1968ع ۽ 1969ع جو زمانو هو. اڄ چاليهن سالن بعد به ماڻهن کي، خاص ڪري عورتن کي خبردار ڪيو وڃي ٿو ته هي هي ڳالهيون ٿي سگهن ٿيون، جن کي ڌيان ۾ رکي هر وقت پنهنجي بچاءَ جو سوچيو. هونءَ به خبردار رهڻ ۾ ڪا خرابي ناهي. بقول هڪ Email جي:
“It never hurts to be careful in this crazy world we live in.”
هي اي ميل هڪ آمريڪن عورت جنهن تنهن کي ڪيو آهي. خاص ڪري عورتن کي، جيئن هو سڪون سان سندس لکيل هيٺين ڏهن نقطن تي غور ويچارڪن جيئن ايمرجنسي کي هو بهتر طريقي سان منهن ڏيئي سگهن. ”۽ جيڪڏهن توهان مرد آهيو،“ هن پنهنجي خط ۾ لکيو آهي، ”ته هي توهان پنهنجين زالن، ڀينرن، مائرن کي پڙهايو ۽ پنهنجي ڄاڻ سڃاڻ وارن کي پڙهايو، جيئن هنن کي ڌيان ۾ رهي ته هيءَ دنيا جنهن ۾ اسين رهون ٿا ان ۾ پاڳلن جي به کوٽ ناهي ۽ پوءِ افسوس جا هٿ ملڻا پون ان کان بهتر آهي ته محتاط رهجي ۽ پنهنجي بچاءَ جا اپاءَ وٺجن.“
1- انسان جي جسم جو طاقتور عضوو ٺونٺ آهي، پنهنجي بچاءُ لاءِ ڪنهن کي ڌڪ هڻن چاهيو ٿا ۽ توهان ٺونٺ جو استعمال ڪري سگهو ٿا ته ضرور ڪريو.
2- نيو اورلينس جي هڪ ٽوئرسٽ گائيڊ کان هيءَ ڳالهه معلوم ٿي آهي ته جيڪڏهن ڪو ڦورو توهان کان توهان جو ٻٽون يا هٿ ۾ جهليل ٿيلهو يا بئگ گهري ته هن کي هٿو هٿ ڏيڻ بدران پري اڇلي ڏجيس. ٿي سگهي ٿو هن جي دلچسپي جو مرڪز توهان نه پر توهان جو ٻٽون يا پرس هجي ۽ هو جيئن ئي اهو کڻڻ لاءِ وڌي، توهان ٻئي پاسي جيترو تکو ڊوڙي سگهو، ڀڄي وڃو.
3- ڪو توهان کي ڪار جي ڊڪي (Trunk) ۾ وجهي کڻيو پيو وڃي ته پٺين بتين (Tail Lights) کي ٿڏا هڻي ڪڍي ڇڏيو ۽ پوءِ ان مان پنهنجي ٻانهن ڪڍي لوڏيندا رهو. ڪار هلائڻ وارو ڌاڙيل توهان جي اها حرڪت ڏسي نه سگهندو پر توهان جي ڪار جي پٺيان ايندڙ هر هڪ توهان جي هٿ لوڏڻ کي ڏسي وٺندو. ان طريقي سان ڪيترن اغوا ٿيندڙن جي جان بچي ويئي آهي.
4- عورتن جي اها عادت آهي ته خريداريءَ بعد يا پنهنجي آفيس مان موٽڻ تي ڪار ۾ ويهي ڪجهه دير ڊئش بورڊ مان سامان ڪڍي پيون ٺاهينديون، چيڪ بڪ ڪڍي اهو پيون لکنديون يا خريداريءَ لاءِ لسٽ پيون ٺاهينديون.
ائين هرگز نه ڪريو. توهان کي يا توهان جي ڪار کي کڻڻ وارو توهان تي نظر رکيو ويٺو آهي ۽ هن لاءِ سڀ کان بهترين موقعو ۽ گهڙي اها آهي. هو پئسينجر سيٽ واري پاسي کان توهان جي ڪار ۾ گهڙي، توهان جي مٿي تي پستول رکي توهان کي پنهنجي مرضي واري جاءِ تي وٺي هلڻ لاءِ چوندو. ان ڪري سياڻن جو چوڻ آهي ته ڪار ۾ وهڻ بعد دروازا يڪدم لاڪ ڪجن ۽ ڪار اسٽارٽ ڪري روانو ٿي وڃجي.
5- جيڪڏهن ڪار ۾ ڪو موجود آهي ۽ توهان جي مٿي تي شاٽ گن رکي توهان کي هلڻ لاءِ چوي ٿو ته انجڻ بند ڪري بيهي نه رهو. ان جي بدران پنهنجي ڪار کي اڃا به تکي رفتار ڏيئي ڪنهن وڻ، ڀت يا ٿنڀي سان پنهنجي ڪار ٽڪرايو. ڪار ۾ موجود ايئر بئگن ڪري توهان جو ته بچاءُ ٿي ويندو پر پٺين سيٽ تي ويٺل بندوق واري کي چڱا ڌڪ لڳي ويندا ۽ ماڻهو گڏ ٿي ويندا. (ياد رهي ته آمريڪا ۾ تقريباً سڀني ڪارن ۾ Air Bags ٿين ٿيون. ڪار جو ٽڪر (Impact) ٿيڻ تي اهي هڪدم هوا سان ڀرجيو وڃن ۽ اڳين سيٽن تي ويٺلن جي اڳيان وهاڻي (Cushion) جو ڪم ڏيئي بچائين ٿيون. بهرحال ڪار جي Crash ٿيڻ تي ٻاهر نڪري ڀڄي وڃجي. ڪار کي نقصان ضرور رسندو، جيڪو انشورنس ڪمپني به ڀري سگهي ٿي. بهرحال اهو نقصان بهتر آهي، ان کان جو ٻن ڏينهن کان پوءِ توهان جو لاش ڪنهن ڏورانهين هنڌ تان ملي.
ياد رهي ته هتي آمريڪا ۾ اهڙا واقعا عام آهن، جن ۾ وحشي صفت انسان عورتن سان جنسي ڏاڍائيءَ بعد سندن لاش
شهر کان ٻاهر ڪنهن گند جي ڍير تي يا گٽر ۾ اڇلايو ڇڏين.
6- ڪجهه نقطا ڪار پارڪنگ يا گئراج ۾ بيهاريل پنهنجي ڪار ۾ وهڻ بابت:
* ڪار ۾ وهڻ وقت خبردار رهو. ڪار جو دروازو کولي وهڻ کان اڳ چوڌاري نظر ڊوڙايو، ڪار ۾ اندر ڏسو، پئسينجر سيٽ ۽ پوئين سيٽ واري فرش کي جانچيو ته ڪو توهان جي انتظار ۾ لڪل ته نه آهي.
* جيڪڏهن توهان جي ڪار جي ڀر ۾ ڪنهن ٽرڪ يا ٽرالر اچي پارڪ ڪيو آهي ته توهان ان پاسي کان ڪار ۾ وهڻ بدران پئسينجر سيٽ واري پاسي کان سوار ٿيو. ڪيترا عورتن کي اغوا ڪندڙ پنهنجي وڏي ٽرڪ هن جي ڪار جي ڀرسان اچي بيهارين ٿا. پوءِ جيئن ئي هوءَ شاپنگ ڪري هڪ هٿ ۾ سامان ۽ ٻئي هٿ سان پنهنجي ڪار جو دروازو کولڻ جي ڪوشش ڪري ٿي ته ٽرڪ وارو کيس ٻک ۾ وجهي مٿي پنهنجي ٽرڪ ۾ کڻي داخل ڪري ٿو ۽ ڪلورو فارم يا ڪنهن ٻي شيءِ ذريعي هن کي هڪدم، بيهوش ڪري وٺي ٿو.
* پارڪنگ ۾ موٽڻ وقت پنهنجي ڪار جي ٻنهي پاسن ڏي نظر ڪجي. جيڪڏهن ڪو ماڻهو بيٺل نظر اچي ته واپس شاپنگ سينٽر ۾ موٽي وڃجي ۽ اتي جي گارڊ سان گڏ پنهنجي ڪار ڏي موٽجي.
* شاپنگ سينٽرن ۽ پلازائن ۾ هميشه لفٽ (Elevator) استعمال ڪجي ڏاڪڻ هرگز نه. ڇو جو ڏاڪڻ استعمال ڪرڻ وارن جي ڦر آسانيءَ سان ٿئي ٿي. خاص ڪري رات جي وقت.
* جيڪڏهن ڪو خوني توهان کي مارڻ چاهي ٿو ۽ هن جي هٿ ۾ پستول يابندوق آهي ۽ توهان هن جي ڪنٽرول کان ٻاهر آهيو، يعني هن کان پري آهيو ۽ ڀڄي سگهو ٿا ته هميشه ڀڄڻ جي ڪريو. “Always Run”
ڊوڙندڙ ٽارگيٽ لاءِ هڪ سئو مان فقط چار چانسون آهن جو ان کي گولي لڳي وڃي ۽ جي گولي لڳي به ٿي ته گهڻو ڪري دل جهڙي ڪنهن اهم عضوي ۾ گولي لڳڻ جون Chances تمام گهٽ آهن. ان ڪري بهتر آهي ته ڀڄي جان ڇڏائجي ۽ سڌو ڊوڙڻ بدران انگڙ ونگڙ (Zig Zag) ڊوڙجي.
* عورت فطرتن نرم دل ۽ همدرد ٿئي ٿي. ڪنهن به اڻ ڄاڻ سان همدردي نه ڪريو، ڇو جو اها همدردي ئي ڦر، Rape ۽ موت جو سبب بڻجي ٿي. ”ٽينڊ بنڊي“ نالي آمريڪا جي Serial خونيءَ عورتن جي همدردي حاصل ڪري کين قتل ڪيو ٿي. هو شڪل ۾ سهڻو ۽ پڙهيل ڳڙهيل لڳو ٿي. اڪيلي عورت ڏسي هن منڊڪايو ٿي ۽ هن کان سندس ڪار ۾ لفٽ ورتي ٿي يا هن کي پنهنجي ڪار ۾ وهڻ لاءِ مدد جو هٿ ورتو ٿي ۽ وهڻ بعد هن ان عورت کي به زوريءَ پنهنجي گاڏيءَ ۾ ڇڪي ورتو ٿي ۽ پوءِ ٻئي ڏينهن ان عورت جي قتل جي خبر اخبارن ۾ پڙهي ويئي ٿي.
* هڪ ٻي اهم ڳالهه انهن عورتن لاءِ جيڪي گهرن ۾ اڪيليون رهن ٿيون. هڪ عورت جيڪا هيوسٽن ۾ اڪيلي رهي ٿي، تنهن ٻڌايو ته هن کي هڪ رات ڪار پورچ ۾ ننڍري ٻار جي روئڻ جو آواز آيو، جنهن تي هن پهرين ته هڪدم دروازو کولي ڏسڻ ٿي چاهيو ته ڪير هن ٻار کي سندس گهر ۾ ڦٽو ڪري ويو آهي پرپوءِ هن در کولڻ کان اڳ پوليس کي فون ڪيو، تنهن کيس خبردار ڪندي چيو: ”مئڊم! جيڪي وڻنئي سو ڪجانءِ پر متان دروازو کوليو اٿئي.“
(Do not open the Door)
هن عورت ٻڌايوته پوءِ ائين لڳو ڄڻ اهو روئندڙ ٻار سندس ڪمري جي دريءَ وٽان ٿيندو ٻاهر پيو وڃي. ”مون کي ڊپ لڳو ته ڪٿي معصوم ٻار روڊ ڏي وڃڻ تي ڪنهن گاڏيءَ هيٺان اچي چپجي نه وڃي. پر پوليس مون کي خبردار ڪندي رهي ته متان دروازو کوليو اٿئي. اسان جي موبائيل گاڏي پهچڻ واري آهي.“
پوليس گاڏي جي پري کان رون رون جي آواز تي ٻار هڪدم چپ ٿي ويو. بعد ۾ پوليس کان خبر پيئي ته ڪيترا عادي قاتل اڪيلين رهندڙ عورتن کي ڌتاري ٻاهر ڪڍڻ لاءِ ٻار جي روئڻ جو ٽيپ وڄائين ٿا، جيئن هو همدردي خاطر ٻاهر نڪري اچي ۽ هنن خونين جي حوس جو شڪار بڻجن.


هي ڪهڙو غسل خانو آهي؟
هڪ دفعي چانهه تي، آمريڪا ۾ رهندڙ اسان جي پاڪستاني همراهن جو اچي ڪرڪيٽ ۽ هاڪي ٽيمن تي بحث کليو. ڪا دير پاڪستان جي مٿين قومي ٽيمن جي خاص خاص رانديگرن جي ڪوتاهين ۽ ڪمزورين جون خبرون هلنديون رهيون. ان بعد هو آمريڪا جي قومي باسڪيٽ بال (نئشنل باسڪيٽ بال ائسوسيئيشن N.B.A) ۽ فٽ بال ٽيمن (نيشنل فٽ بال ليگ N.F.L) جون ڳالهيون ڪندا رهيا ته سيد پير اهي به نه آهن. جنهن کي جتي جهٽ لڳي ٿو اتي اهو پنهنجو فائدو ڏسي ٿو. آئون وائڙن وانگر ٻڌندو رهيس. اٿڻ مهل پنهنجي پيٽارو ڪئڊٽ ڪاليج جي ساٿي حميد انور کي چيم ته آئون آهيان سو وتان آمريڪا ۽ ان جي ماڻهن جي تعريف ڪندو هتي ته لڏو ئي لٺ تي آهي. چئبو ته هن غسل خاني ۾ سڀ اگهاڙا وهنجي رهيا آهن.
گهر پهچي ٻئي ڏينهن انٽرنيٽ کوليم ته حميد انور جو هڪ دلچسپ اي ميل خط آيل هو. عنوان هوس:
N. B.A يا N. F. L ؟ يعني اها ڪهڙي ٽيم آهي، جنهن جو هي حال آهي.
جنهن جي 36 ڄڻن تي پنهنجي رفيقه حيات کي تنگ ڪرڻ جو ڏوهه مڙهيل آهي.
7 ڄڻا فراڊ جي ڪيس ۾ پڪڙجي چڪا آهن.
19 ڄڻا ڪوڙا چيڪ لکڻ جا ڏوهاري آهن.
117 سڌي يا اڻ سڌي طرح گهٽ ۾ گهٽ ٻن بزنيسن ۾ ڏيوالي جو اعلان ڪري چڪا آهن.
3 ڄڻن تي زوريءَ زنا جي ڪوشش ڪرڻ جو الزام آهي.
71 ڄڻا... هڪ دفعو وري لکڻ ڏيو 71 ڄڻا ڪريڊٽ ڪارڊ حاصل ڪري نٿا سگهن جو هنن جي ڏيتي ليتي خراب ثابت ٿي چڪي آهي.
14 ڄڻا نشي سان واسطو رکندڙ ڪيس ۾ Arrest ٿي چُڪا آهن.
8 ڄڻا شاپ لفٽنگ (دڪانن مان چوري ڪندي) جهلجي چڪا آهن.
21 ڄڻن تي، هن وقت به، مختلف ڪورٽن ۾ ڪيس هلي رهيا آهن.
84 ڄڻا نشي جي حالت ۾ گاڏي هلائڻ ڪري ڏنڊ ڀري چُڪا آهن.
هاڻ توهان ٻڌايو ته هيءَ ڪهڙي ٽيم آهي؟ ڪهڙي آرگنائيزيشن آهي؟
ڀلي توهان سوچيو....
پر جي توهان سمجهو ٿا ته توهان جي سوچ کان ڳري ڳالهه آهي، ته پوءِ ٻڌو....
اها اسان جي 535 ميمبرن جي يونائيٽيڊ اسٽيٽس ڪانگريس آهي. (يعني آمريڪا جي نئشنل اسيمبلي) آهي. هي انهن نالائقن جو گروپ آهي، جنهن کي هن قوم پنهنجي نمائندگي خاطر چونڊيو آهي ۽ جيڪي اسان عوام کي سڌو رکڻ لاءِ هر سال سوين نوان قانون ٺاهين ٿا.