آمريڪا جي رياست الاسڪا ۽ ڪجهه گرين ڪارڊ بابت احوال
الاسڪا اڄ به برف جو رڻ پٽ آهي، پر سعودي عرب ۽ ايران وانگر ڌرتيءَ جي هن حصي هيٺان تيل پيٽرول جون نديون وهن ٿيون، جن جو ايڏو ته مقدار آهي جو عرب ملڪن جو تيل ختم ٿيڻ بعد به هتي جاري رهندو. بلڪه آمريڪا جي هوشيار حڪومت ان تيل کي تڪڙو ختم ڪرڻ بدران مستقبل جي ڏکين ڏينهن لاءِ بچائي رکندي اچي.
الاسڪا آمريڪا جي وڏي ۾ وڏي رياست آهي، جنهن جي پکيڙ 570380 چورس ميل (يعني 1477261 چورس ڪلوميٽر) آهي. يعني آمريڪا جي باقي ڳنڍيل رياستن ۾ سڀ کان وڏي رياست ٽيڪساز کان ٻيڻي ٿي. باقي آدم شماريءَ جي خيال کان شهدادپور يا سانگهڙ کان به ننڍي آهي جو سڄي رياست ۾ پنج لک ماڻهو مس رهن ٿا.
الاسڪا جو سڀ کان وڏو شهر ۽ بندرگاهه جتي اسان جي ملڪ جا جهاز پڻ ايندا ويندا رهن ٿا ائنڪريج آهي. هونءِ سندس گاديءَ جو هنڌ جونيئو (Juneau) نالي هڪ ٻيٽ نما ننڍڙو شهر ۽ بندرگاهه آهي. الاسڪا آمريڪا جي اڪيلي رياست آهي،جيڪا مين لئنڊ سان ڳنڍيل هجڻ جي باوجود سندس گاديءَ وارو شهر اهڙو آهي، جتي خشڪي رستي پهچڻ بدران فقط هوائي يا پاڻي واري جهاز رستي پهچي سگهجي ٿو.
الاسڪا وارو علائقو ارڙهين صديءَ ۾ يورپ کان آيل هيسپانين ڳولي لڌو. ان بعد اهي ڇڏي ويا ۽ انگريز اچي نڪتا. پر اسپين جي ماڻهن جون يادگيريون قرطبه (Cardoba) ۽ والديز (Valdz) جهڙن نالن وارا شهر اڃا تائين قائم آهن. الاسڪا ۾ الييوت ۽ ايسڪيمو نموني جون مختلف اصلي قومون رهن ٿيون ۽ 90 کن زبانون ڳالهايون وڃن ٿيون. تيل جي ڪري هيءَ رياست اميرهجڻ ڪري هتي سيلز ٽئڪس ناهي. آمريڪا ۾ پنج ٻيون به رياستون آهن، جن ۾ سيلز ٽئڪس معاف آهي ۽ آلاسڪا امريڪا جي انهن ستن رياستن مان هڪ آهي، جنهن ۾ ماڻهن جو Indvidual انڪم ٽئڪس به معاف آهي.
* شروع ۾ گرين ڪارڊ بابت به لکيو اٿم ته اهو دراصل سائي رنگ جو ناهي. هونءَ به آمريڪا جو ”گرين ڪارڊ“ اڄ ڪلهه دنيا ۾ مشهور آهي. ٽي دنيا جو ماڻهو جنهن کي آمريڪا جو گرين ڪارڊ ملي ٿو، اهو پنهنجي خوش نصيبي سمجهي ٿو. (Green card) ڇا آهي؟ گرين ڪارڊ آمريڪا (U.S.A) ۾ هميشه رهڻ جو ڪارڊ آهي، جنهن کي United States Permanent Resident Card به سڏجي ٿو، جيڪو هڪ شناختي ڪارڊ مثل آهي، جيڪو ان ڳالهه جي ثابتي اهي ته ان ڪارڊ وارو آمريڪا ۾ قانوني طرح رهڻ ۽ نوڪري ڪرڻ جو حقدار آهي ۽ اهو ماڻهو LPR يعني Lawful Permanent Resident سڏجي ٿو. ان ڪارڊ کي گهڻو اڳ Alien Registeration رسيد سڏيو ويو ٿي ۽ هاڻ فقط پرمننٽ ريزيڊنٽ ڪارڊ. ان کي فارم I-551 به سڏجي ٿو.
هن ڪارڊ تي سائو ڪارڊ (Green Card) نالو ائين پيو جو هن ڪارڊ لاءِ اپلاءِ ڪرڻ جي هاڻوڪي فارم I-551 کان اڳ جيڪو I-151 فارم هو، جيڪو ٻي وڏي لڙائي جي خاتمي بعد 1946ع ڌاري ڇپايو ويو هو. ان جو رنگ سائو هو. اڄ وارو فارم I-551 جيڪو 1977ع کان پوءِ شروع ڪيو ويو اهو ڪڏهن ڪهڙي رنگ تي ڇپجي ٿو ته ڪڏهن ڪهڙي تي ۽ اڃا تائين اهو فارم جيتوڻيڪ سائي رنگ جي پني تي نه ڇپيو آهي، پر هن فارم ۽ ڪارڊ جو نالو اڄ تائين ”گرين ڪارڊ“ هلندو اچي. هينئر هينئر سال 2006ع جا جيڪي گرين ڪارڊ ملن پيا، اهي اڇي رنگ جا آهن ۽ انهن جي پٺئين پاسي ساون اکرن ۾ لکائي ضرور آهي. هن ڪارڊ تي ڪارڊ جي مالڪ جو نالو، فوٽو ۽ ٻي ڄاڻ لکيل ٿئي ٿي ۽ ان ۾ ڪيتريون ئي اهڙيون شيون لڪل طريقن سان رکيون ويون آهن، جيئن ان کي ڪو نقل ڪري ٺاهي نه سگهي. جيئن اڄ ڪلهه اسانجي ملڪ جا پاسپورٽ ۽ شناختي ڪارڊ به ماڊرن ٽيڪنالاجي مطابق Readadle ٺاهيا ويا آهن، جن کي Scan مشينون پڙهي به سگهن ٿيون ۽ ان جي مالڪ مطابق ڄاڻ پرنٽ به ڪري سگهن ٿيون.
هتي اها ڳالهه به ٻڌائيندو هلان ته آمريڪي قانون موجب آمريڪا جا اهي باشندا جيڪي گرين ڪارڊ ذريعي آمريڪا ۾ رهيل آهن، انهن لاءِ ضروري آهي ته هو پاڻ سان هروقت گرين ڪارڊ رکن، جيڪو ڪنهن به وقت USCIS جو آفيسر چيڪ ڪري سگهي ٿو. USCIS معنيٰ يونائيٽيڊ اسٽيٽس سٽيزن شپ ائنڊ اميگريشن سروسز.
آمريڪا جا اهي رهاڪو جيڪي هتي جا شهري آهن ۽ کين هتي جو پاسپورٽ مليل آهي. انهن لاءِ ضروري ناهي ته هر وقت پاسپورٽ کڻي هلن. اهو ان ڪري جو آمريڪي آئين مطابق آمريڪي شهرين کي ووٽ جو حق ۽ ٻيون سهوليتون مليل آهن، جيڪي گرين ڪارڊ Permanent Residents وارن کي نه آهن، جيڪي پاسپورٽ ملڻ تائين Aliens يعني ڌاريان سڏجن نائن اليون واري حادثي کان اڳ ته ڪڏهن ڪنهن جي پڇا به ڪا نه ٿي ٿي ته آيا تون گرين ڪارڊ هولڊر آهين يا پاسپورٽ وارو. آمريڪا ۾ آيل ڪيترائي غير قانوني ماڻهو ائين ئي پئي هليا. پر هاڻ سختي ٿيڻ ڪري ڪافي پڇا ڳاڇا ٿئي ٿي ۽ ڪيترن غير قانوني ماڻهن کي پنهنجي وطن واپس موڪليو ويو آهي. بهرحال هڪ توئرسٽ ويزا تي آيل همراه کي به گهرجي ته هو پنهنجو پاسپورٽ پاڻ سان گڏ رکي، خاص ڪري هو جڏهن هڪ شهر کان ٻئي شهر وڃي پيو. ڇو ته ايئرپورٽن ۽ ريلوي اسٽيشنن تي اڪثر چڪاس ٿيندي رهي ٿي، جنهن بابت هن کان اڳ واري آمريڪي سفرنامي ”نيو هالا کان نيويارڪ“ ۾ پڻ لکي چڪو آهيان. پنهنجي رهائش واري شهر نيو جرسي کان واشنگٽن ۾ پئي آيس ويس پر ٽن چئن مهينن ۾ ڪڏهن به ڪٿي ڪنهن منهنجي پاسپورٽ جي چڪاس نه ڪئي. آخري دفعي واشنگٽن وڃڻ وقت پاڻ سان نه پئي کڻي ويس پر پوءِ آخري وقت تي کڻي کيسي ۾ وڌم. واشنگٽن کان واپسي تي ريلوي اسٽيشن تي پهتس ته خبر پيئي ته ٽرين ۾ بم جي افواهه ڪري هر مسافر جي چڪاس پيئي هلي، جن ڌاررين وٽ پاسپورٽ نه هو انهن کي ٽرين ۾ چڙهڻ کان منع ڪري کين پنهنجي گهران پاسپورٽ گهرائڻ لاءِ چيو ويو. اهو به چڱو جو آمريڪا آهي، جتي وري به قانون قاعدو آهي. سعودي عرب ۽ ڪويت جهڙن عرب ملڪن ۾ ته اهڙو انڌير آهي جو پوليس جنهن کي کنڀي ٿي ته ان کي سڌو وڃيو جيل ۾ هڻي، ڇا جا وڪيل ڇا جي ڪورٽ ڪچهري. هن کي پنهنجي صفائيءَ جو ئي موقعو نٿو ڏنو وڃي. ان جا مثال پنهنجي حج واري ڪتاب (ڀلي پار تان ڀيرو) ۽ ”اي روڊ ٽو مدينا ”واري سفرنامي ۾ لکي چڪو آهيان. ان ڪري اسان جهڙن غريب ايشيائي ٿرڊ ورلڊ جي ماڻهن کي کپي ته پرديس ۾ وڏي خيال سان هلن جو ڏکئي وقت ۾ اسان جي ملڪ جا سفارتخانا به اکيون پوريون ڇڏين. گرين ڪارڊ پهرين ته آمريڪا جو INS ڊپارٽمينٽ Immigration & Naturalization Service اشو ڪندو هو پرهاڻ USCIS کاتو جاري ڪري ٿو، جيڪو کاتو پهرين BCIS يعني Bureau of Citizenship & Immigration Services هو.
آمريڪا ۾ رهندڙ اهي ڌاريان جن کي اڃا گرين ڪارڊ نه مليو آهي ۽ هنن جي ان ڪم لاءِ درخواست غور هيٺ آهي، اهي جيڪڏن آمريڪا ۾ رهي ڪا نوڪري، يا جاب ڪرڻ چاهين ته هنن لاءِ Employment Authorization Document جيڪو EAD سڏجي ٿو حاصل ڪرڻ ضروري آهي.
هڪ ڌارئين ماڻهو Immigrant کي ٽن مرحلن مان گذرڻ بعد گرين ڪارڊ ملي ٿو، جنهن بعد هو آمريڪا ۾ هميشه لاءِ رهي به سگهي ٿو ته نوڪري يا بزنيس به ڪري سگهي ٿو. اهو سڄو Process ڪيترائي سال وٺي سگهي ٿو، جنهن جو مدار درخواست جي نوعيت ۽ ملڪ تي آهي، جنهن سان هن جو واسطو آهي.
پهرئين مرحلي ۾ USCIS کاتو Immigrant جي ويجهي مائٽ يا نوڪري ڏيندڙ (Employer) جي پٽيشن قبول ٿو ڪري. ويجهي مائٽ مان مراد زال مڙس يا ماءُ پي، پٽ ڌيءَ آهن. مثال طور هڪ پاڪستاني ڇوڪريءَ کي جيڪڏهن آمريڪا جو پاسپورٽ آهي ته هوءَ ماءُ پيءُ کي آمريڪا ۾ گهرائڻ لاءِ گرين ڪارڊ ڏياري سگهي ٿي. شادي شده آهي ته پنهنجي مڙس کي به گرين ڪارڊ ڏيارڻ لاءِ USCIS کاتي ۾ پٽيشن درج ڪرائي سگهي ٿي. ڪو آمريڪن بزنيس مئن يا ڪنهن ڪمپنيءَ جو مالڪ ڪنهن ڌارئين ملڪ جي ماڻهوءَ کي نوڪري ڏيڻ لاءِ هن جي گرين ڪارڊ جو بندوبست ڪري سگهي ٿو پر اهو ان صورت ۾ ٿي سگهي ٿو، جڏهن، جي ڪمپني مقرر ڪيل حدکان مٿي ڪمائي رهي آهي ۽ حڪومت کي ان موجب ٽئڪس ادا ڪري پيئي ۽ ٻي ڳالهه ته هن کي اهو ثابت ڪرڻو پوندو ته هن کي ان فيلڊ جي ڄاڻو جي ضرورت آهي.
ڪن صورتن ۾ گرين ڪارڊ انهن ڌارين کي به مليو وڃي ٿو، جيڪي آمريڪا ۾ پنهنجو پئسو لڳائين يعني Invest ڪن ٿا.
ٻيو مرحلو USCIS طرفان ويزا نمبر ملڻ جو آهي، جيڪو مائٽيءَ جي صورت ۾ ته يڪدم مليو وڃي باقي ٻين صورتن ۾ ڪجهه وقت لڳيو وڃي جو هر سال لاءِ مقرر Limited ويزائون رکيل آهن ۽ ان ۾ ملڪن جو به حساب رکيل آهي، جيئن اڄ ڪلهه انڊيا وارن کي ته جلد مليو وڃي پر پاڪستان وارن لاءِ وقت ٿو لڳي. ۽ پوءِ آخر ۾ ٽيون مرحلو آهي، جنهن ۾ ويزا نمبر ملڻ تي درخواست گذار Immigrant پنهنجي ملڪ ۾ موجود آمريڪي سفارتخاني ۾ Immigrant ويزا لاءِ Apply ڪري سگهي ٿو، جيڪي اڄ ڪلهه هر هڪ کي پاڻ وٽ انٽرويو لاءِ پڻ گهرائين ٿا، پنهنجي ملڪ ۾ اڳ ۾ ته اهو ڪم ڪراچي ۾ ئي ٿي ويندو هو پر هاڻ ڪيترن سالن کان انٽرويو لاءِ اسلام آباد وڃڻو پوي ٿو ۽ Immigrant ويزا جي اميدوار کي ميڊيڪل ٽيسٽ (خاص ڪري (H.I.V) بابت، ڦڦڙن جا ايڪس ري وغيره کان علاوه هن کي پنهنجي حد جي پوليس ٿاڻي جو”پوليس سرٽيفڪيٽ“ ۽ انهن ملڪن جي پوليس رپورٽ جن ۾ هو ڏيڍ سال کن مٿي رهيو آهي، ڏيڻي پوي ٿي.