آمريڪا ۾ جهنم به آهي ته جنت به
* آمريڪا (U.S.A) ۾ سڄي دنيا جي ملڪن جا ماڻهو رهن ٿا. آمريڪا جي شهر شڪاگو ۾ سڀ کان گهڻا پولش (پولنڊ ملڪ جا ماڻهو) رهن ٿا. پولنڊ جي گادي واري شهر وارسا بعد شڪاگو ۾ ئي پولش ماڻهن جي وڏي آدمشماري آهي.
آمريڪا جي رياست مشيگان جيڪا نيويارڪ رياست جي کاٻي پاسي ۽ اوهيو ۽ انڊيانا رياستن جي مٿان آهي. ان جي شهر ڊيٽرائٽ (Detroit) جو هڪ اهم شاهراهه Wood ward Avenue جيڪو M-1 به سڏجي ٿو، آمريڪا کنڊ جو پهريون پڪو رستو آهي.
* آمريڪا جي اولهه ڪناري واري رياست ڪئليفورنيا جو هڪ شهر لاس اينجلس تمام مشهور آهي ۽ اسان پاڪستانين لاءِ ته تمام اهم شهر آهي، جو سڀ کان گهڻا پاڪستاني نيويارڪ، هيوسٽن ۽ لاس اينجلس ۾ رهن ٿا. توهان کي خبر آهي ته لاس اينجلس جو سڄو نالو ڇا آهي؟
اهو آهي:
El Pueblo de Nuestra Senorala Reina de los angeles de Porciuncula
پر ايڏي وڏي نالي بدران هر هڪ لاس اينجلس سڏي ٿو. بلڪه ڪيترا ته ان جو به شارٽ فارم فقط ”ايل اي“ (L.A) سڏين ٿا، جيڪو اصل نالي جو فقط ساڍا ٽي في سيڪڙو ٿيو.
* نيويارڪ کي Apple City به سڏيو وڃي ٿو يا فقط Big Apple (وڏو صوف). نيو يارڪ تي اهو نالو 1930ع ۾ مشهور ٿيو، جڏهن يورپ جا جئز ڪلاڪار (Jazz Musician) نيو يارڪ آيا هئا. هنن هر شهر لاءِ Apple (صوف) لفظ استعمال ٿي ڪيو ۽ نيويارڪ جهڙو وڏو شهر هنن لاءِ وڏو صوف (The Big apple) هو.
* هونءَ ته سڄي آمريڪا ۾ دنيا جي مختلف ملڪن، زبانن ۽ مذهبن جا ماڻهو رهن ٿا پر نيو يارڪ ۾ اها ڳالهه ويتر واضح محسوس ٿئي ٿي ۽ ڪن ملڪن ۽ قومن جا ماڻهو نيو يارڪ ۾ هيڪاندي وڏي تعداد ۾ آهن، جيئن ته آئرش (آئرلينڊ جا ماڻهو) نيو يارڪ ۾ جيترا آهن اوترا سندن ملڪ جي وڏي شهر ڊبلن ۾ به نه آهن ۽ اهڙي طرح اٽليءَ جا رهاڪو (اطالوي)به نيو يارڪ ۾ ايترا آهن جو سندن ملڪ جي گادي واري شهر روم ۾ به نه آهن ۽ جيترا يهودي اسرائيل جي وڏي شهر تل ابيب (Tel aviv) ۾ رهن ٿا ان کان گهڻا گهڻا نيويارڪ ۾ آهن.
* نيو يارڪ ۽ ڊئنمارڪ جي شهر ڪوپن هيگن ۾ جيترا پاڪستاني ٽئڪسي ڊرائيور آهن اوترا ڪراچيءَ م به نه آهن.
آمريڪا جي رياست اوهيو (Ohio) جيڪا پينسلوانيا رياست جي کاٻي پاسي ۽ ڪينٽڪي رياست جي اتر ۾ آهي، ان ۾ هڪ به قدرتي ڍنڍ نه آهي سڀ هٿرادو ٺهيل آهن.
* اُتر آمريڪا کنڊ ۾ ٻه ميڪسيڪو آهن. هڪ ”نيو ميڪسيڪو“ نالي (U.S.A) جي رياست جيڪا ٽيڪساز ۽ اريزونيا رياستن جي وچ ۾ آهي ۽ ٻيو ”ميڪسيڪو“ نالي سينٽرل آمريڪا جو ملڪ آهي جيڪو U.S.A جي رياستن ٽيڪساز ۽ نيو ميڪسيڪو رياستن جي هيٺان آهي. وچ آمريڪا جا ميڪسيڪو کان علاوه ٻيا ملڪ آهن: بيليز، گئاٽيمالا، ايل سلوادور، هونڊورس، نڪراگئا، ڪاسٽاريڪا ۽ پاناما.
* اميزان (Amazon) ندي دنيا جي اهم ندين مان آهي، جيڪا ڪولمبيا، پيرو ۽ برازيل مان وهي ائٽلانٽڪ سمنڊ ۾ ڇوڙ ڪري ٿي. هن نديءَ ڪري برازيل جو وڏو علائقو گهاٽن ٻيلن (Rain Forests) سان ڀريل آهي. دنيا جي ويهه سيڪڙو کان مٿي آڪسيجن هنن ٻيلن جي ڪري آهي. اميزان ندي مان ايڏو ته پاڻي ڌڪجيو سمنڊ ۾ ڇوڙ ٿو ڪري جو سمنڊ ۾ هڪ سئو ميلن تائين مٺو وهڪرو ٿو رهي. اميزان ندي بعد جيڪي وڏيون اٺ نديون آهن، انهن مڙني جو پاڻي ملائجي ته به اميزان جو پاڻي گهڻو ٿو ٿئي. ۽ آمريڪا U.S.A جي سڀني ندين جو پاڻي ملائجي ته انهن کان به ٽيڻو اميزان نديءَ جو پاڻي آهي.
* دنيا ۾ فقط ائنٽارڪٽيڪا ئي هڪ اهڙو کنڊ آهي، جيڪو ڪنهن به ملڪ يا حڪومت جي ملڪيت ناهي. دنيا جي نوي سيڪڙو برف Antarctica کي ڍڪيل رکي ٿي ۽ اها سڀ برف دنيا جي سموري پاڻيءَ جو ستر سيڪڙو آهي. جيتوڻيڪ اهو عجيب ٿو لڳي پر اها حقيقت آهي ته ائنٽارڪٽيڪا بيابان (Desert) آهي، جتي سڄي سال ۾ ٻه انچ به مينهن نٿو وسي. ائنٽار ڪٽيڪا جيتوڻيڪ برف ئي برف آهي، پر دنياجي گولي تي سڀ کان خشڪ (Dry) جاءِ آهي جتي گهم جو درجو چين جي گوبي رڻ پٽ کان به هيٺاهون آهي.
* بالٽيمور وڃڻ لاءِ نيو يارڪ کان ريل ۾ چڙهيس ته منهنجي ڀر واري سيٽ تي ويٺل نوجوان گوري منهنجي بئگ مٿي رئڪ تي رکڻ ۾ مدد ڪئي ۽ وهڻ سان مون کان پڇيائين ته آئون ڪٿان جو آهيان.
”ڪراچيءَ“ جو“، مون وراڻيومانس ۽ تڪلف طور مون به کانئس پڇيو ته هو ڪٿان پيو اچي.
”جهنم مان“ (From the Hell) هن وراڻيو.
توهان کي ڪو ائين چوي ته توهان ڇا سمجهندائو؟
اهو ئي ته همراهه کي چڙ لڳي آهي، ڇو جو اهو جواب ڪاوڙ جو يا بيزاريءَ جو اظهار ڪرڻ لاءِ چيو ويندو آهي. هو مشهور چرچو ته ضرور ٻڌو هوندانوَ ته هڪ همراهه ٻئي کي آڌي رات جو ان وقت فون ڪيو جڏهن هو گهاٽي ننڊ ۾ ستل هو. ننڊ ڦٽڻ تي هن ڪاوڙ مان ”هيلو“ ڪيو ته اڳلي پڇيس سائين ڪٿان پيا ڳالهايو؟“ ”جهنم مان. ڪهڙو ڪم اٿئي؟“ هن باهه ٿيندي چيو پر اڳلي ڪم جي ڳالهه ڪرڻ بدران کيس ويتر تپائڻ لاءِ چيو:
”بس بس سائين. اهو ئي معلوم ڪرڻو هو ته توهان صحيح هنڌ تي آهيو يا نه.“ ۽ فون رکي ڇڏيو.
بهرحال هن آمريڪن جي اهو چوڻ تي ته هو جهنم يعني Hell مان پيو اچي، مون کي نه حيراني ٿي ۽ نه پريشاني. ان ڪري جو نيو يارڪ جي کاٻي پاسي واري رياست مشيگان ۾ هڪ اهڙو به شهر آهي، جنهن جو نالو Hell يعني دوزخ آهي. هي شهر هڪ سئو سالن کان به وڌيڪ پراڻو آهي.
چون ٿا ته آمريڪا جي هن شهر Hell ۾ پهريون ماڻهو جارج (George Reeves) نالي آيو. 1830ع ۾ جارج جيڪو نيو يارڪ جو رهاڪو هو، مختلف ملڪن کان وڌندڙ پناهگيرن (Immigrants) جو تعداد نيو يارڪ ايندو ڏسي پنهنجي شهرکي گڊباءِ چئي ڀر واري رياست مشيگان جو اڌ لتاڙي پنڪني نالي هڪ ڳوٺ ۾ اچي رهيو. ڏهاڪو سال اتي رهي پو ڀر واري ٻهراڙيءَ ۾ هڪ هزار کن ايڪڙ زمين وٺي اتي اچي پوک ڪئي ۽ هڪ ڪاٺ چيرڻ جو ڪارخانو به لڳايو ۽ هن جو نالو Hell پئجي ويو. اهو نالو ڪيئن پيو ان لاءِ چيو وڃي ٿو ته هتي ڪجهه جرمن سياح آيا، جن کي هي علائقو ڏاڍو پسند آيو. هنن پنهنجي جرمن زبان ۾ هن علائقي لاءِ چيو ته ”وڻندڙ ۽ سهڻو“ آهي، جنهن لاءِ جرمن لفظ Hell آهي ۽ هن ڳوٺ جو نالو “Hell” (جهنم) پئجي ويو. هاڻ ته دنيا جي ماڻهو هتي هلي ملي اچن ٿا ۽ شهر واري نالي جي بورڊ اڳيان بيهي فوٽو ڪڍرائين ٿا، جيئن اسان ننڍي هوندي پيٽارو کان ڪراچي ويندي رستي تي ڪوٽڙي، جنگشاهي جهڙين ريلوي اسٽيشنن تي انهن جي نالي وارن بورڊن اڳيان بيهي فوٽو ڪڍرائينداهئاسين ۽ هن شهر مان ٿي ويندڙ پنهنجي شهر يا وطن وڃي دوستن کي ٻڌائيندا آهن ته اسان ”جهنم“ مان ٿي پيا اچون.
هن شهر جهنم Hell ۾ ماڻهن پنهنجن دڪانن جا نالا به عجيب رکيا آهن، جيئن ته Screams آئس ڪريم پارلر، Ghost poop، اسڪوبي ڊُوڊُو Shock a lot وغيره ۽ توهان کي خبر آهي ته هن شهر ۾ ٻيو ڪهڙو خاص ڪم ٿئي ٿو؟ هتي يونيورسٽيءَ جون ڪوڙيون ڊگريون ۽ ڊپلوما سرٽيفڪيٽ ٺهي ملن ٿا، جيڪي هتي جي غير موجود ۽ ڪوڙي يونيورسٽي Damnation University جي نالي ٺهن. مون کي به هن شهر Hell جي خبر تڏهن پيئي جڏهن ڪجهه سال اڳ پاڪستان ۾ اهو قانون پاس ڪيو ويو ته ملڪ جي اسيمبليءَ جو ميمبر ٿيڻ لاءِ اليڪشن اهو وڙهي سگهي ٿو جيڪو گرئجوئيٽ هجي ۽ ڪيترا پڇندا رهيا ته ٻڌو اٿئون آمريڪا جي هڪ شهر Hell ۾ پئسا ڏيئي جيڪا ڊگري وڻي وٺي سگهجي ٿي.
* بهرحال نيو يارڪ، پينسلوانيا، اوهيو ۽ انڊيانا ۾ رهندڙ منهنجا هم وطني دوست مشيگان رياست جو هي شهر ”جهنم“ گهمڻ چاهين ته هنن جي وڃڻ لاءِ بهترين طريقو هي آهي ته 23 West روٽ جو Exit 54 کڻي پوءِ M-36 فالو ڪن ۽ اڳتي Howell Street تي پهچي، کاٻي مڙن ۽ پوءِ اڳيان پئٽرسن روڊ اختيار ڪرڻ سان اچي هن شهر Hell کان نڪرندا.
* آمريڪا ۾ نه فقط جهنم (Hell) نالي شهر آهي پر جنت (Paradise) به آهي، جيڪو پڻ ساڳي رياست مشيگان جي Chippwa ڪائونٽي ۾ آهي. هي شهر 1925ع ۾ وجود ۾ آيو، جنهن جي چوڌاري گهاٽا ٻيلا آهن ۽ هن شهر جي وڏي ڪمائي ٽوئرزم مان آهي. هن شهر جي ڀرسان White Fish نالي خليج آهي، جنهن جي منهن تائين، ڪڏهن ڪڏهن، اسان کي جهاز وٺي اچڻو پيو ٿي.
هونءَ آئون سمجهندو هوس ته فقط اسان جي ڳوٺن جا نالاعجيب آهن، جهڙوڪ: کڏڙو، ٺري ميرواهه، مسو ڀرڳڙي، ٿرڙي محبت، ڳوٺ حضور بخش گشڪوري، يونين ڪائونسل اعتبار خان چانڊيو وغيره وغيره. پر هاڻ غور ٿو ڪريان ته آمريڪا جي ڳوٺن ۽ شهرن جا نالا به عجيب آهن. مختلف هنڌن تان سامان، جڏهن جهاز تي چڙهڻ لاءِ ايندوهو ته ڊيڪ تي ويهي انهن جا نالا پڙهندو هوس. اهڙا ئي ڪجهه نالا پڙهندڙن جي دلچسپي لاءِ هتي لکان ٿو.
- فلوريڊا جو هڪ شهر” چوڪڙين جو يڪو“ Aces of Diamonds
- مائني (Maine) جو هڪ شهر ٺوڙهو مٿو Bald Head
- الينئاس جو شهر وڏو پَير Big Foot
- ٽيڪساس جو هڪ شهر دنگ ڊانگ
- ڪولوراڊو جو ”بي نام“ No Name نالي شهر
- پينسلوانيا جو شهر انٽرڪورس
- ڪنٽڪي جو شهر ڀولڙي جي ٺونٺ Monkey’s Elbow
- مسي سپي جو شهر گرم ڪافي Hot coffee ۽ ٻيو شهر گرم پاڻي Hot Water پڻ آهي.
- ٽيڪساز جو شهر لالي پاپ،
- ڪئليفورنيا جو شهر Rough and Ready
- ويو منگ جو شهر سڪل ڪانٽو Dry Fork
وسڪنسن جو شهر Bee Town، وغيره وغيره.
بهرحال آمريڪا جي شهرن جا اهي نالا اسان ڌارين کي عجيب ضرور لڳن ٿا. انگريز جڏهن سنڌ تي حڪومت ڪندا هئا ته هنن کي اسان جي سنڌي ڳوٺن جا نالا خبر ناهي ڪيئن لڳندا هئا. خاص ڪري:
بائو ديرو، سوڀو ديرو، ڳوٺ ميانداد چنجڻي، ٺٽ ڳوراهو، راڄو خاناڻي، درساڻو ڇنو، وڏا ماڇيون، تيڪڻو واهه، گپچاڻي، ڳاهيجا، ڳوٺ ڪرم خان ڪانڌرو، وغيره وغيره.