ڪرونا سبب پيدا ٿيل عالمي معاشي جنگ ڪير کٽندو؟
عالمي ملڪن جي پنهنجي معاشي مفادن، اهڙن جهيڙن ۾ وڌيڪ تيزي آندي آهي. عالمي تيل جي رسد ۽ قيمت تي روس ۽ سعودي عرب پاڻ ۾ اٽڪي پيا آهن، تيل جي عالمي تعاون جي تنظيم ۾ جهيڙو شدت اختيار ڪري ويو آهي. آمريڪي تيل ڪمپنيون مقروض ۽ خساري طرف وڌي رهيون آهن. سستو تيل ڪن ملڪن لاءِ ته رحمت آهي، پر ٻين ملڪن لاءِ عذاب آهي. جيستائين جهيڙي جو ڪو نبيرو ٿئي، تيستائين آمريڪي تيل ڪمپنين جو ڏيوالو نڪري ويندو ۽ اهڙي صورتحال ۾ ٽرمپ سعودي ۽ روس جي وچ ۾ ٽياڪڙيءَ جي آڇ ڪري چڪو آهي. تيل جي قيمت جو جيڪو به نتيجو نڪري، عالمي تيل مارڪيٽ ۾ هينئر جيڪو به سوڀارو ٿئي، پر هڪ ڳالهه واضح آهي ته تيل جو استعمال ايندڙ وقتن ۾ گهٽبو، توانائيءَ جا ٻيا وسيلا ڳولجن پيا. گهڻا ملڪ هينئر اهڙا وسيلا ڳولي ۽ مارڪيٽ ۾ رسد کي وڌائي رهيا آهن. جيڪڏهن تيل جي قيمت وڏي عرصي تائين هيٺ رهي ته تيل ۽ ان جي پيدا ڪندڙ ملڪن ۽ صحت تي وڏو اثر پوڻو آهي. اهڙي قسم جا جهيڙا سياسي ۽ سماجي طاقتن جي نئين سر صف بندي ڪندي نظر ايندا.
هن وبا به چين ۽ آمريڪي جهيڙي کي وڏي هٿي وٺرائي آهي. آمريڪي حڪمران طبقا ان ڳالهه تي متفق آهن ته ڪهڙي به طريقي سان چين جي اڀرندڙ معيشت، طاقت، اثر ۽ مقابلي بازيءَ جي صلاحيت ۽ فوقيت کي روڪجي، کيس ناڻي، تخليق ۽ ٽيڪنالاجيءَ کان محروم رکجي. هن بحران جي نتيجي ۾ سڄي دنيا جون ڪمپنيون رات وچ ۾ آمريڪي چوڻ تي چين مان واپس ته ڪونه ورنديون. سڄي دنيا جون ڪارپوريشنون، چين جي سستي مزدور ۽ خام مال تي منافعو ڪمائڻ جون هيراڪ آهن. چيني هوائي ٽيليفونڪ ڪمپنيءَ جيG5 ٽيڪنالاجي، آمريڪي ۽ يورپي مارڪيٽ ۾ متعارف ڪرائڻ جي کليل رستا روڪ ڪئي ويئي. چين تي واپاري پابنديون لڳائي ڳرا محصول لڳايا ويا. لڳي ائين ٿو ته عالمگيريت جي هن جنگ ۾ سوڀارو اهوئي ٿيندو، جيڪو وڌيڪ چاهه ۽ مقابلي بازيءَ جي سگهه رکندو. ان ۾ چين جي ڪيميا ۽ لياقت، آمريڪي ۽ يورپي ساخت جي ڀيٽ ۾ وڌيڪ آهي ۽ چين آمريڪا تي حياتياتي جنگ ڇيڙڻ جو الزام اڳ ۾ ئي لڳائي چڪو آهي.