چنڊ ۽ ماني
”غلط“
”اٺ آنھ.“
”نھ“
”ڀلا ٻھ آنھ.“
”نھ“ ۽ جيئن جيئن انھن پئسن کي ڏسڻ لاءِ منھنجي بيچيني وڌندي ٿي وئي، تيئن تيئن منھنجو واڪ گھٽبو ٿي ويو.
”آنو.“ مون آخري واڪ ڏنو. امان ھڪدم پنھنجي مٺ کولي ڇڏي. اسان ٻنھي ماءُ پٽن جي واتان رڙ نڪري وئي، ”چار آنھ.“
پر ٻئي لمحي اسان جو آواز ڪمري ۾ ھڪ اداس پڙاڏو ڇڏي ٻڏي ويو. اسان ٻنھي ماءُ پٽن جون اکيون ڦاٽل رھجي ويون. اھا پائلي ڪوڙي ھئي. ڪٽيل زنگ آلود، پر منھنجي اکين ۾ چمڪ اچي وئي. چيم، ”امان! ھلي ويندي، آچر جي ماءُ انڌي آھي. شام جو دڪان تي اھا ئي وھندي آھي. انھيءَ کي ڏيندس.“
”ھشت ڪنا ڇوڪرا.“ امان ڪاوڙ مان چيو: ”اسڪولي ٻار ٿي اھو نيچ خيال تنھنجي دل ۾ ڪيئن آيو؟ ڇا توکي خبر نھ آھي تھ ڪنھن کي دوکو ڏيڻ گناھ آھي؟“ مان ڦڪو ٿي ويس. امان ٻانھن جي پوري طاقت سان اھا پائلي ٻاھر اڇلائي ڇڏي.
مان وري اچي کٽ تي ليٽيس. امان ڪنھن گھري سوچ ۾ ٻڌل ھئي. ھوءَ ڪمري ۾ ھڪ ڀت کان ٻي ڀت تائين اچ وڃ ڪري رھي ھئي. جيئن اسان جو ماستر حساب ڏين مھل ڪلاس ۾ اچ وڃ ڪندو ھو. امان جي چھري تي ھڪ عجيب تاثر ھو. ڄڻ ھوءَ ڪو وڏو مسئلو حل ڪري رھي ھجي. ھن جا قدم ڪڏھن تيز ٿي ٿي ويا تھ ڪڏھن آھستي. اوچتو امان ڪنھن جو آواز ڪنائيندي بيھي رھي ۽ چيائين: ”وڃ پٽ! انھيءَ گھورڙئي کي وٺي آ.“ مون ڪنايو ـــــــــــــ اھو آواز پراڻا ٽامي ۽ پتل جا ٿانو وٺڻ واري گھورڙئي جو ھو. مون کيس وٺي آڻي گھر جي دروازي تي بيھاريو.
”ڀائي! ھن وٽي جا گھڻا پئسا ڏيندين؟“ امان در جي اوٽ مان وٽي وارو ھٿ ٻاھر ڪڍي چيو. گھورڙئي جواب ڏنو: ”اٺ آنھ.“ امان ھڪدم چيو: ”ڀائي! ڪجھھ خيال تھ ڪر ـــــــــ نئون ڪورو وٽو آھي.“ گھورڙئي وٽو موٽائي، پنھنجو گاڏو وڌائيندي چيو: ”مائي، اڄڪلھھ مھانگائيءَ جو زمانو آھي. ٽامي، پتل کي ڪير ٿو پڇي؟“ امان ڪجھھ دير تھ منجھي بيھي رھي. پوءِ مون ڏانھن غور سان نھاري پيار سان مٿي تان ھٿ گھمائي چيائين: ”ڊوڙ پٽ، انھيءَ گھورڙئي کي وٽو ڏئي اٺ آنھ وٺي دڪان تان اٽو وٺي اچ تھ توکي ماني پچائي ڏيان.“
ٻئي لمحي منھنجي ھٿ جي تري تي ھڪ آڌي ستاري وانگر چمڪي رھي ھئي. مان پوريءَ طاقت سان مٺ ڀيڙي دڪان ڏانھن ڊوڙيس. اڃان مان دڪان پھتو ئي مس ھئس تھ آچر دڪان بند ڪري رھيو ھو.
”سير اٽو ڏي.“ مون ھٿ واري آڌي وڌائي کيس چيو.
”پڻھين پئسا موڪليا آھن ڇا؟“
”ھا.“ منھنجي وات مان نڪري ويو. آچر يڪدم منھنجي ھٿ مان آڌي وٺي چيو: ”وڃ! پھرين گھران منھنجا پئسا وٺي اچ، پوءِ اچي اٽو وٺ.“ مون کي پنھنجي غلطيءَ جو احساس ٿيو. مون ڪجھھ چوڻ چاھيو ٿي، پر منھنجي چپن تي ڄڻ مھر لڳي وئي ھئي. مان لاچار خالي ھٿين موٽي آيس.
امان منھنجو لٿل منھن ۽ خالي ھٿ ڏسي گھٻرائجي پڇيو: ”ڇو پٽ! اتو ڪٿي آھي؟ پئسا ڪري پيا ڇا؟“
”نھ، آچر ڦري ورتا.“ مون روئڻھارڪو ٿي چيو.
”اڙي انھيءَ ۾ روئڻ جي ڪھڙي ڳالھھ آھي. ھن جا تھ اڃان پاڻ ڏانھن پئسا آھن.“
”امان مون کي بک لڳي آھي.“ مون ڳوڙھا روڪڻ جي ڪوشس ڪندي چيو.
”بس ڳالھھ بھ ايتري. ھلي آ تھ پنھنجي پٽ کي بوندي ڏيان.“
”بوندي ڪٿان آئي؟“
امان چيو: ”پٽ! سليم کي ڀاءُ ڄائو آھي، انھن ورھائي آھي.“
پوءِ امان ھڪ ساسر ۾ بوندي رکي ۽ گلاس ۾ ٻڪريءَ جو کير وجھي منھنجي اڳيان آڻي رکيو، پر اھا ٿورڙي بوندي ۽ کير منھنجي سڄي ڏينھن جي بک اجھائڻ لاءِ ڪافي نھ ھئا.
شام جا دونھاٽيل ڌندلڪا پاڇا گھرا ٿيندا رات جو روپ ڌاريندا ويا. ڪٿان ڪٿان ڪڪرن جي ڪارن تھن مان ڪو ايڪڙ ٻيڪڙ تارو ٽمڪي پنھنجو نور نچوئي رھيو ھو. امان چيو: ”پٽ! رات پئجي وئي آھي. ھاڻ اچ تھ توکي ننڊ ولايت جي ڪھاڻي ٻڌايان.“ پوءِ مان ۽ امان پنھنجي کٽ تي اچي ليٽياسين. امان پنھنجي ٻانھن منھنجي سيرانديءَ ڏيئي مون کي ننڊ ولايت جي ڪھاڻي ٻڌائڻ لڳي، جتي ماڻھو ڇھھ مھينا سمھندا ۽ ڇھھ مھينا جاڳندا ھئا. مون امان جي ڳالھھ اڌ ۾ ڪاٽيندي چيو:
”امان! اھي ماڻھو ڇھھ مھينا ڪيئن سمھي سگھندا ھئا؟ ڇا کين بک ڪانھ لڳندي ھئي؟“ امان مون ڏانھن غور سان نھاريو ۽ مرڪي چيائين: ”ھا! انھن کي بک ڪانھ ھئي. تون ماٺ ڪري ڳالھھ ٻڌ.“
”مون کي بک لڳي آھي.“ مون ضد ڪيو.
امان جون اکيون اونداھي آسمان ڏانھن کڄي ويون، ڄڻ ھن جون نظرون ڪجھھ تلاش ڪري رھيون ھجن ۽ ھن انتھائي ڀريل آواز سان چيو: ”ڏس پٽ! اڄ چنڊ ڪٿي نڪتو آھي؟ پاڻ غريب آھيون. پنھنجي مانيءَ جو حساب چنڊ وانگي آھي. ڪڏھن چوٿو، ڪڏھن اڌ، ڪڏھن سڄي تھ ڪڏھن آھي ئي ڪونھ.“ مون اونداھي آسمان ڏانھن نھاريو ۽ ماءُ جي ڪڇ ۾ اگھور ننڊ ۾ پئجي ويس.