پڄرندڙ پيڙائون
توبھن..... ڀلا ڪو سوچي، ان ٻارڙيءَ سان ڇا وھيو واپريو ھوندو! ڏوھ تھ کڻي پڻس ڪيو ھوندو. نيٺ ڀلا سچ ڳالھائڻ ۾ آھي ڇا؟ اسين سڀ بھ تھ نيٺ اھڙن ننڍڙن ٻارڙن سان جڙيل آھيون. ڀلا سڀني ٻارڙن کي ائين ٽارچر ڪري، پنھنجي جيون مان ڪڍي، ڪھي، ڪنھن ڀڙڀانڪ يتيم خاني يا اسپتال ۾ اڇلائي ڇڏيون تھ باقي جيون ۾ بچندو ڇا؟!.... ڇا بچندو!!!.....
توبھن.... اڃا شھر ۾ گھڙون ٿا تھ ايڏي ٽارچرنگ خبر اسان کي ٻڌائي ٿي وڃي، ان سان گڏ اسان جي ٽئڪسيءَ کي سنگسار ڪيو ٿو وڃي! ڀلا ھن شھر جا ماڻھو چريا ٿي ويا آھن ڇا؟!
توبھن، ڪيڏو نھ ڀيانڪ پٿراءُ ھو! منھنجون دوست ڇوڪريون ڪيئن نھ ڊڄي ويون ھيون!
اچانڪ سڄو ڏيک اکين آڏو گذري ٿو وڃينس:
”ڪھڙي ڳالھھ آ ڀائي، اسان تھ آئوٽ سائيڊر آھيون. مون سان گڏ اسڪالر خواتين آھن. اسان کي تھ خود اوھان کي پٿر ھڻڻ کپن. اسان وٽ ماڙھو پوڙھي گڏھ سان سيڪس انجواءِ ڪري سگھي ٿو پر پنجن سالن جي ڇوڪريءَ کي ريپ ڪرڻ تھ پري، چوڏھن سالن جي جوان ڇوڪريءَ کي بھ ڪو ڪونھ ٿو ڇيڙي.“ تڏھن سندس ٽئڪسيءَ کي اڳتي وڌڻ جي اجازت ڏني وئي ھئي.
”ھونھن..... ٽئڪسي......“ ھو خارن مان ڪنڌ کي ڌوڻي ٿو. “ڀلا ھن کي ڪھڙي خبر ھئي تھ کيس اڃا بھ ڪو وڏو ڪاپاري ڌڪ لڳڻو آھي. ڀلا ھن لاءِ انھيءَ ٻارڙيءَ جي دل ڏاريندڙ حادثي کان پوءِ ٻيو ڪھڙو حادثو ٿي سگھي ٿو، جنھن تي ويھي روئجي. ڀلا جي مڃجي بھ تھ الله آھي، تھ پوءِ آسمان ڪراچيءَ مٿان ڦاٽي پو نھ پيو؟“
ھو بنان دعوت جي، پنھنجي سوٽ جي گھر ۾ گھڙي پيو ھو، ٻن نيگرو اسڪالرز ۽ ھڪ اڙدو دوست ڇوڪريءَ سان. نھ تھ ھونئن کين سڌو پاڪستاني آرٽس ڪائونسل وڃڻو ھو. رات جا ٻارنھن وڄي چڪا آھن، معنيٰ آرٽس ڪائونسل بند.
ٻھراڙيءَ جي ڄٽوڙي ڀيڻ، اونٿرا ٻاروچاڻا ٻار. ”ھئھ بواءِ، آءِ وانٽ ٽو انجواءِ دي نائيٽ وڌ آل ڪمپينئنز.“
”نو، آءِ ايم فيلنگ ٽارچرڊ، اس دس سوسائٽي.“ از اٽ اي ھيومن سوسائٽي؟!“
”اوھ..... اگين فيلنگز.... اوھ بواءِ، ڪم آن، انجواءِ دي لائيف. ديز ڊيز ول نيور ڪم اگين.“ نيگرو ڇوڪري ڪنھن اوپن ايئر ھوٽل ۾ چانھھ پيئڻ لاءِ اتي ويھي سٺيون سٺيون ڳالھيون ڪرڻ لاءِ ٻاڏائي ٿي. پاڪستان آرٽس ڪائونسل ۾ لڳل پينٽنگز ڏسڻ لاءِ، ھيڪي اڙدو ڇوڪري کان سواءِ تنھي جون ڏٺل آھن.
”آرٽس ڪائونسل جو ٽائيم تھ ٽري ويو. پر الا – شھر ۾ تھ اڃا بھ ڏاڍو مزو ھوندو.“ مھاجر ڇوڪري اتاولي ٿيو وڃي.
”ھا ھا، ويچارين کي گھمائي اچ.“ ڀيڻس بھ مھاجر ڇوڪريءَ جو پاسو ٿي وٺي.
”چڱو، جلدي ھلو تھ ھلون.“ ھو چوي ٿو.
”واھ، اوھين سڀ ايمريڪن ڪپڙن ۾ ۽ آئون ھن ٿڪ جھڙي گراري ۾ ڇو ھلان؟ ڪراچيءَ ۾ تھ مان بھ جين جي جاڪٽ ۽ پينٽ پائي ھلنديس، ھپس ٻاھر ڪڍي. الا ڏاڍو مزو ٿو اچي.“ مھاجر ڇوڪري دانھن ٿي ڪري.
”نھ، تون بنھھ ايمريڪن فيس آھين، ڳاڙھھ ڳٽي! ڪٿي جي تون جين جا ڪپڙا پھرين ھلندينءَ تھ پوءِ ھرڪو ڪراچيءَ جو ماڻھو مون کي يا تھ ھپي امريڪن سمجھندو يا ھوائي روزي ڪمائيندڙ، ڪراچيءَ جو ماڊرن ڀڙوو.“
”ڀڙوو..... ڇا مطلب؟!“
”ھا ڀڙوو – ھي ڪراچي آھي. ڪراچيءَ جا ڪنگلا، ماڊرن ڇورا، امير دوستن جون ڪارون کڻي، ايئرپورٽ، سي پورٽ، انٽر ڪان يا ميٽرو پول تي ڊوڙائيندا رھندا آھن، ٻاھرين ملڪن جون ڇوريون سپلاءِ ڪرڻ لاءِ، وڏن وڏن وزيرن سيٺين ۽ آفيسرن لاءِ. سمجھينءَ؟“
”۽ وڏا وڏا آفيسر ۽ سيٺيون ڇا ڪندا آھن؟“
”اھي ان رات پنھنجيون زالون پٺاڻ چوڪيدارن جي حوالي ڪري، انٽرڪان يا ميٽرول پول جھڙن ھوٽلن ۾ ”ميوٽني آن دي بائونٽي“ ملھائڻ ھليا ويندا آھن.“
”اھو ميونٽي آن دي مائونٽي ڇا آھي؟“
”ان جي خبر مون کي بھ ڪانھين.“
”تون وڏو حرامي آھين. تون مون کي پنھنجي ٻروچ ڀيڻ وٽ ڇڏي، مون کي رنگين ٽيليويزن جي ڊرامن ۾ ڦارائي پاڻ انھن بلئڪ بيوٽيز سان ٽيلار ڪرڻ ٿو چاھين. ھا يا نھ؟“ مھاجر ڇوڪري چوي ٿي.
”پر گراگري ۾ ھلڻ ۾ آھي ڇا؟ ماڻھو تنھنجي گراگري جي وڏن پائنچن جي اندر گھڙي ويندا ڇا؟“
”لعنت ھجئي.“ ھوءَ شرمائجي ٿي وڃي. ”مون کي ڇتي ڪتي کاڌو ھو جو تو جھڙي ڪميڻي سان گھمڻ آيس.“ اھا ڳالھھ ھن جي ڀيڻ بھ ٻڌي ٿي وٺي.
”ھون..... ھون.... گنوخ.... دفعدار.... پراين ڇوڪرين سان ائين ڳالھائبو آھي؟“
”چڱو چڱو سمجھدار، عقل جي اڪابر، ھاڻ چئينس تھ جلدي ڪپڙا پائي نھ تھ پوءِ بھادر آباد ۾ رڳو رولو ڪتا پيا ڀؤنڪندا.“
۽ جيئن مھاجر ڇوڪري ڪپڙا مٽائڻ لاءِ سندس ڀر مان لنگھي تھ ھو ڀوڳ منڊل ٿو ڪريس:
”ڇوري، متان زپ بند ڪرڻ وسارين!“ ھو حرامپائي ٿو ڪري.
”خدا جو قسم، سوئر آھين صفا.“
”ھان- - سوئر سان گھمڻ ۾ مزو بھ تھ اچنئي ٿو. ھانھ..... ھانھ....“ ھو ڏاڍي ڍار سان ور ور چئي ٿو. ھوءَ مٿس ڪشٽ ٿي کائي.
”ٺيڪ آھي، اڄ جيڪا ڪرڻي ٿئي سا ڪري وٺ. قرآن، آئون ماڻھين کي سڀ ٻڌائي ڇڏينديس.“
”۽ قرآن آئون ڀاڻھين کي سڀ ٻڌائي ڇڏيندس تھ ٻھ راتيون تو پنھنجي سرتيءَ سان نھ، پر سرتيءَ جي بھاني سان مون سان گڏ گذاريون آھن.“
”اڙي نھ نھ، اھا تھ بلئڪ ميلنگ ٿي!“
”۽ امان سان شڪايت جو ڊپ ڀلا ڇاھي؟.... وڏي عربياڻي اٿئي، جيئن تون اسان لاءِ وڏي سنڌڻ ساماڻي آھين.“
پر ھو ويڳاڻو آھي، اڪيلائپ کيس ڏنگي پئي! اڪيلائپ، جيڪا ھن ڄاڻي ٻجھي پنھنجائي آھي. ھڪ ئي رات ۾ ھيڏو وڏو حادثو، وچ شھر ۾ ھيڏي وڏي شھر ۾! جيڏو وڏو شھر، اوڏا وڏا حادثا! ھن ھيڏي وڏي شھر ۾ ڪوئي ڪنھن جو ڪينھي، ڀل تھ ڪنھن مٿان ڇريون ھلي رھيون ھجن.... پر سڀ ماٺ! سمورا در بند! خوني خون ڪندا پيا اچن ۽ پوليس.......؟ ڄڻ پاڪستان جي سموري پوليس ۽ فوج، ننڍڙي بيبيءَ جي قاتلن جي ڳولھا ۾ ڪراچيءَ جي گٽرن جي بند نالن ۾ ڌوڪي پئي ھجي ..... ۽ اخبار...... اخبارن کي رڳو اسڪينڊل گھرجن شھناز ۽ فريدي، يحييٰ ۽ بلئڪ بيوٽي، ايوب ۽ ڪرسٽائن، سوئيمنگ پول ۾ گڏي. توبھن، ھي اخبارون آھن يا قوم کي اشتھاري گڏيءَ جي ڄاڻ ڏيڻ جا ذريعا!.....
ٽنھي ڇوڪرين سان ھلندي ھو سوچي ٿو تھ ھي شھر آھي يا ڪاري ڪربلا. ڀلا ھاڻ شھر گھمڻ ۾ مزو ڪھڙو ايندو؟ جڏھن ماڻھوءَ کي ايندي ئي ڄاڻ ملي تھ ھن شھر ۾ تازو ھيءُ ھاڃو ٿي ويو آھي!
بھادر آباد جي چؤنڪ، ٻاڪڙا قسم جون اوپن ايئر ھوٽلون، ڪارون. ھن جون ساٿياڻيون سڄي دنيا جي فائن آرٽ جا پرابلمز کڻي ويٺيون ھيون. ٻاڪڙا ھوٽل تان فرانس، ھالينڊ، ليونارداونسي ۽ لاري ميوزيم وڃي نڪتيون آھن. پر ھن کي ان ننڍڙي بيبيءَ جو اوٽار لھي نھ ٿو. ڪراچي آھي ڄڻ بغداد آھي، نسورو بغداد! ھلاڪوءَ وارو بغداد! ڀلا جي منھنجي دشمني يا ڪنھن جي بھ دشمنيءَ ۾ ڪو اسان جي ٻارڙن سان ائين ڪري تھ پوءِ.....؟ ڪجھھ نھ ٿو سجھيس.
کيسي تي ھٿ ھڻي ٿو، جتي نڪو سگريٽ آھي ۽ نھ ئي پئسا.
”مر نھ، ملن ئي ٿا. آھي ڪا مانڊڻي؟“ بِل ڏئي چارئي ٽيلار ڪندا بھادر آباد جي چؤواٽي تان ھڪ مانڊڻيءَ تان سگريٽ، پان ۽ چيونگم وٺن ٿا.
اچانڪ ٽين ايجررز، ھپي، چرس ڇڪيندڙ اسٽريٽ بوائز کي ھو پاڻ ڏانھن وڌندو ٿو محسوس ڪري.
”ھئھ ايمريڪن؟“
”نو. نو.“
”اٽيلين؟“
”نو“
”حشيش کپي؟“
”نھ مھرباني.“
”لڪ جينٽل مين، اسين اسٽريٽ بوائز ناھيون. اسان کي ڪار آھي، بنگلو بھ اٿئون..... اڄ رات جي ڪمپني ڏيڻ چاھيو تھ.....“
”نو ٿئنڪس. اسين آئوٽ سائيڊر ناھيون بابا.“
ھو محسوس ڪري ٿو تھ ڇورن جو تعداد وڌندو ٿو وڃي.
”اي، تون پاڪستاني آھين؟“
”ھا پاڪستاني.“
”۽ تنھنجيون فرينڊس؟“
”ٻھ ايمريڪن اسڪالر ۽ ھڪ اوھان جي مھاجر ڀيڻ.“ ڀائي تون تھ ھروڀرو پيو ڊڄين، ير گھٻراءِ نھ. ھل اسان سان.... اڄ زندگيءَ جي حسين ترين رات ملھائينداسين. تون بھ ڇا ياد ڪندين استاد.“
ھو ڇوڪرن جي ڇِڪ ڇِڪان تي ڪروڌ ۾ اچي ٿو وڃي ۽ محسوس ڪري ٿو تھ سندس ساٿي ڇوڪريون ڊڄي ويون آھن.
”ساري ڀائي، اسين اھڙا ناھيون.“
”پر اسين تھ آھيون. توھان کي ھلڻو پوندو. ھي بھادرن جو بھادر آباد آھي....“
ڇوڪرا گھٽين ۾ ھن کي ڳچيءَ کان جھلي گھلڻ ٿا لڳن تھ، اشرافت مان ھلين ٿو يا نھ؟ ساندھ پندرھن منٽ کن اھا چڪري ھلي ٿي.
”واھ، ھڪ ماڻھوءَ جي گريبان ۾ اٺ ڄڻا ھٿ وجھي پاڻ کي بھادر شاھ ظفر جا پٽ پيا سمجھو. پر اھو نھ وسريو تھ پوءِ مان بھ ڏاھر جو پٽ آھيان.“
”اڇا، تھ تون سنڌي ڪتو آھين.“
ھن کي پسڻ پئجي ٿا وڃڻ تھ ھاڻ ڄاڻ جھيڙو ٿيو. ھو پنھنجي ڊنل ساٿياڻين ڏانھن نھاري ٿو ۽ پوءِ ھڪدم ڇوڪرن جي گھيري مان نڪري، ٺونشا تاڻيو بيھو وڃي. ”ڪم آن بوائز، ون باءِ ون.“
ھڪ ڇوڪر چاقو ٿو ڪڍي.
”يھ ڀي چلينگا.“ ھو پاڻ بھ چاقو ٿو ڪڍي ۽ ان سان گڏ ئي ھڪ ڇوڪري کي گوڏي تي بوٽ جي ٽو ٿو ھڻي. ڇوڪرا ھن جي تاڻجي بيھڻ تي ڍرا پئجي ٿا وڃن. ھڪ ھڪ ڪري سڀ ڇوڪرا ڀڄي ٿا وڃن. ھو ڏاڍي مشڪل سان ڇوڪرين سان گھر پھچي ٿو.
رات جي پھر ۾ ھرڪو پنھنجن ڪمن ۾ بند ٿيو وڃي. سڄي شھر تي رات جي اوندھ انڌوڪار ڇانئجيو وڃي، اھڙي اونداھ انڌوڪار جھڙي ھن جي من ۾ آھي.