پولارن پاتالن ۾ ڀٽڪندڙ ماڻھو
چوڏس ڦھليل ڄانڀي جي سھس کيتن ۾ ڦاٿل سوئي گئس لائين کوٽيندڙ بڪيٽ ڪرئن مشين، جنھن کي ڪڍڻ لاءِ سوئي گئس جا سڀ آفيسر، انجنيئر ۽ ٻيا ٽيڪنيشن گڏ ٿي ويا آھن ۽ کيتن ۾ ڏاڍا ٽيلار ڪريو، پيا مشين کي ڪڍڻ جي اپائن تي ڳالھيون ٻوليون ڪن ۽ ھو – ھو عيش ۾ آھي. ڪرئن جي ڊگھي ڊگھي سونڍ مٿان ويٺو، ماسترياڻيءَ جا پنڌ ۽ ڀيرا ڏسي. نيري ڀرتل وڳي ۽ اجرڪ ۾ ويڙھيل سيڙھيل گٽڪي مٽڪي ماستياڻي ۽ کن لاءِ ھو پري کان ايندڙ ماسترياڻيءَ ۾ نھارڻ ۾ کوئجي ٿو وڃي. ڄڻ ڪا ٻي دنيا آھي. سپني جيھي يا ڪنھن سٺي رنگين نگريزي فلم جيھي.
چوڌاري نيڻ نھار تائين ڦھليل کيت آھن. ماسترياڻي ۽ ان جي اڳيان پٺيان تکا تکا ھلندڙ پنج – ڇھھ اسڪولي ٻارڙا، پتڪڙا. ھو سوچي ٿو: ”ھلي ڇا ٿي، جھڙو ڊيل ٻچا چڳائڻ کان پوءِ ڀوڏيسر جي تڙاو ڏانھن وڃي رھي آھي.“ ۽ نيٺ ڪرئن جي بڪيٽ ۾ بيٺل ڪلينر ڀڻڪي ٿو:
”ير، تو وارو پکي اچي پيو.“
”اڙي چپ ڪر پکيءَ جا ٻچا. ھيءَ جا لالوءَ واري لوڌ مٿان اچي بيٺي آھي، ويندي بھ يا نھ؟“
”سائين، ڪرئن تي فيصلي ڪرڻ کان سواءِ اھا لوڌ ڪيئن ويندي؟“ ”پر راڦي ۾ ڦاٿل مشين جو کيتن ۾ ھلندڙ عشق سان ڪھڙو واسطو؟ اڙي ھي آفيسر وڏا جھرلو ٿئي. ٻاھران جيترا پوش پاتل، اندران اوترا ئي ننگا. گگ وھيو وڃين پرائي عورت ڏسيو. الاھين ڏينھن کان فلم ڪانھ ڏٺي اٿن، بس پاڪستاني فلم جو سين ٿي ويندو. بابا جھنگل ۾ منگل.“ ڪلينر کيس ٽڏون ٿو ڏئي ۽ ھو مٿان ڏند ٿو ڪرٽي: ”اڙي مان آفيسرن جي پرواھ نھ ڪندو آھيان، پر ھو ٿلھو اسيريڊ آفيسر آھي نھ، اھو منھنجو سؤٽ ٿئي، ڏاڍي خواري ٿيندي. تنھن ڪري لڪ لڪوٽي ڪرڻي ٿي پوي.“
”اھا ڳالھھ آھي. آئون بھ چوان آفيسر پٽ تي ۽ اسٽور ڪيپر آسمان تي.“ ڪلينر جي ڳالھھ تي ھو مشين جي سونڊ ھيٺان بڪيٽ روپ ۾ تيزيءَ سان لڙڪندو ھيٺ لھي ٿو ۽ ھن جي ان ريت لڙڪندي لھڻ تي ڪلينر ڪاوڙجي ٿو:
”اڙي ميان، ائين تھ مارائي وجھندين، ٽنگ ٻانھن ڀڄي پوئي تھ! ميان، آفيسر جو ڀاءُ ھوندين تھ پنھنجي لاءِ ھوندين.“ گئس ٻڏاڻو ڪارو ڪارو ڪلينر ڪاوڙجي ٿو وڃي.
”اڙي، ڀاڙين جون ٽنگو ٻانھون آھن جو ڀڄنديون.“ ھو ٿڌو ساھ ڀري ماسترياڻيءَ ۾ نھاري ٿو ۽ وري ڏاڍي ايلاز مان ڀڻڪي ٿو: ”يار، اھا ٻانھن منھنجي ٿئي. ان رن کان سواءِ آئون لولو لنگڙو آھيان.“ ھو ڪرئن جي لوھي رسي ۾ ھٿ وجھيو، ماسترياڻيءَ ڏانھن ڏاڍي موھ سان نھاريندو ٿو رھي.
”الا، مون کي تھ اھا انھن سمورن ٻارڙن سميت قبول آھي. يار قرآن، ڪجھھ ڪر نھ. الا ڏاڍا سھڻا ٻار ڄڻي ڏينديم.“
”اڙي واھ، ھاڻ سوئي گئس ۾ ٻيا ڪم کٽا آھن جو ھاڻ وري اھو ڌنڌو بھ ڪريون؟“ ڪلينر چڙي چوي ٿو.
”نھ يار، تون تھ ھروڀرو پيو پاڻ کي گاريون ڏين. ڏس يار، ھيئن ڪر نھ، ھيءَ راڊ کڻي، ھن پاسي ڄارين ۾ وڃي بلا مار.“ ھو ڏاڍي منٿ مان ٿو چوي.
”بلا ماريان، اڙي ڪچي ڀنگ کائي ويو اھين ڇا بوبڪ جي؟!“
”يار ڏس، مرس ٿي، اصل ڌوڌڙ ۾ ڌٻڙاٽ وجھي ڇڏي، اصل وڻن ۾ واڪا، ايمان سان ھي سوئي گئس لائن وڇائڻ کان سواءِ ڪجھھ بھ ڪين ڄاڻن. مئل بلا ڏسڻ لاءِ ھڪ ساھيءَ ڊوڙندا ايندءِ.“
”پر ڀلا ڪٿان ايندي! اڙي پوپا تھ ڪين ٿو کائين؟“
”يار تون بھ عجيب گڏھ آھين، چئجانءِ ڏرڙ ۾ گھڙي ويئي آھي.“
”پر ميان، آئون اھا ڪٽڻپڻي جي ڊيوٽي ڇو ڏيان؟ سڀاڻي تون سڄي لير ۾ ڍنڍورو گھمائين تھ ادروءَ سان مون ھيئن ڪيو. اڙي مون کي خبر آھي، تون وڏو پلستر آھين.“
”توبھن ڀلا آئون ڪو بري نيت سان پيو وڃان يا ڪو منڊل پيو ڪريان؟ اڙي ڪڏھن تھ ڪنھن عاشق جي دعا کٽ. ايمان سان نھ تھ مون کي بلئڪ ميل ڪرڻ بھ ايندو آھي.“
”اڙي ھا ھا، ڀاڙين جا اٺ ڪاھيا ھوندءِ. بلئڪ ميل ڪرين يا وائيٽ ميل.“
”ڇو ڙي، مون کي خبر ڪانھي ڇا تھ مشين ڪيئن ڦاٿي آھي؟ استاد نمن جي ڇاون ۾ آنند فرمائي ۽ شاگرد ھاتار جيڏي مشين ھلائي. اڙي تو وارو استاد بھ سڪ ٿي ويندو، مون کي سڄي خبر آھي، مشين ڪيئن ڦاٿي آھي.“
”يار تون تھ ڪو وڏو حرامي ماڻھو آھين!“ ڪلينر راڊ کڻڻ لاءِ وڌي ٿو. ھو بڪيٽ ۾ بيچين بيٺو اڃا بھ نماڻائيءَ سان کيس ايلاز ڪري ٿو تھ متان ڪٿي ڪلينر ڦري نھ وڃي.
”يار، سنگت ۾ ايترو بھ نھ وھندين ڇا؟ قرآن، ھڪ ئي ملاقات سان منھنجا چوڏھن ئي طبق روشن ٿي ويندا آھن. مڙس ٿي ڀاڙيا. ڪونھ ٿيون ٻروچن واريون ڪھاڙيون لڳنئي.“
”ھا بابا، تنھنجو وقت آھي، جيڪو حڪم.“ ڪلينر ھن ۾ خار مان نھاريندو ٿو وڃي ۽ ھو سوچي ٿو تھ ھني – مون جي پھرين چمي انھيءَ مشين جي سونڊ مٿان نھ ڪريان تھ سمجھندس مڙس ئي نھ اھيان ۽ مشين جي اوچي سونڊ ۾ نھاريندو مرڪي ٿو پوي. اوچتو ڪلينر جي ڀڻڪاٽ تي ھو ڏانھن نھاري ٿو. ڪلينر ويندي ويندي موٽ کائي آيو آھي:
”ٿڪ ٿئي ڀاڙيا، پرائي ڇوريءَ لاءِ سنگت ٿو سٽين، پڇنئي تھ ٽڪي تي بھ ڪانھ ٿي.“
”حرامي، ٻھ لٺيون ڌڌڙ ۾ ھڻندي ٻرو چڙھندءِ ڇا؟“
”اڙي، پر اڳيان بھ ڪت خلق آھي آفيسرن جي.“
”پوءِ ٽرڙا وري مون سان ٻٽاڪ نھ ھڻجانءِ تھ ھيئن ڪيوسين، ھونئن ڪيوسين.“ ان ڳالھھ تي ڪلينر ڪرٽيون کائيندو گم ٿي وڃي ٿو ۽ اوچتو وڻن ۾ واڪا پيدا ٿي ٿا وڃن ۽ ھو اک وٺي ٿيڙ کائي ٿو وڃي، ماسترياڻي جي دڳ جھلڻ لاءِ ۽ کيتن ۾ ھڪ ڇورو ۽ ڇوڪري ھڪ ٻئي سامھان اچيو وڃن.
”ليڊي، ھائو آر يو؟“ ھو سرنھن جا پن چٻاڙيندي ٿو چوي.
”تون آھين ڪير؟.... تون اھو ست ڪيئن ٿو سارين!....؟“
”توکي ڏسيو پاڻ پيدا ٿيو وڃي.“ ھن جي ڳالھھ تي کن لاءِ ماسترياڻي بيھي ٿي وڃي ۽ نھايت ٿھمر سان ٿي ڳالھائي: ”ٻڌ، مون کي ھيڻي ۽ ھيکل عورت نھ سمجھھ. مان پنھنجي مرم ۾ ٿي مران، نھ تھ کاڄين ڇا سان!......“
”ڪچو کائي ڇڏ نھ مون کي.“ ھن جي نيڻن ۾ جادوءَ ھاڻا موھ ڀرجي ٿا وڃن.
”ڏس، شانائتي ڳالھھ ڪر. ڪنھن اڄاتل عورت جي ائين واٽ جھلڻ اشرافن جو ڪم نھ آھي. سچ، تون مک مان ڪوجھو نٿو لڳين.“
”ان لاءِ تھ مان اندران بھ ڪوجھو ۽ کوکلو نھ آھيان. آئون..... آئون راڄ ڀاڳ وارو ماڻھو آھيان.“
”تڏھن سدائين ڪرئن جي چوٽيءَ تي لڙڪيو پيو ھوندو آھين. ھڪ غريب ماسترياڻيءَ کي تنگ ڪندي توکي رتيءَ جيترو بھ ڪھڪاءُ نٿو اچي.“ ھن جي ڳالھھ تي ھو چوٽ کائي، وڏي شوڪاري سان ڏانھس نھاري ٿو.
”غريب؟ تون جي مھاراجا جي ڌيءَ بھ ھجين ھا، قرآئون، آئون تنھنجي واتن ۾ ائين ڊوڙندو اچان ھا، گھور اچان ھا. کڻي وڃان ھا توکي.“
”ڇو؟.....“ ھوءَ ڏاڍي بيزاريءَ سان ھيڏانھن ھوڏانھن نھاري ٿي تھ ڪو ڏسي تھ ڪونھ ٿو.
”شايد ان لاءِ تھ منھنجي..... منھنجي ذھن ۾، سپنن ۾ جنھن ڇوڪريءَ جا ساروپا ويٺل آھن، سا تون آھين. تون ساڳي اھڙي آھين.“
”ڏس، توکي ڪجھھ بھ نھ ملندو، ڇو ٿو منھنجي روزيءَ تي لت ھڻين. ھي تھ ”مروئان موت، ملوڪان شڪار“ واري ڳالھھ آھي.“ ھوءَ روئي ٿي پوي ۽ ھو وائڙو ٿي منجھس نھاريندو ٿو رھي.
”ڇو..... تو روئي ڏنو! ...... ڇو؟......“
”.........“ جواب نھ پائي ھن جي اندر ۾ ڄن وڏا پولار پاتار ٿيو وڃن ڏکن جا.
”نھ روءِ، ٺيڪ آھي وري ڪونھ ايندس. تو آڏو وري ڪڏھن ڪونھ ايندس. ڀلا مون کي ڪھڙي خبر تھ تنھنجي جيون ۾ ڇا آھي ۽ آئون ڇا پيو ڪريان؟ مون کي تھ ايتري بھ خبر ڪانھي تھ تون ڪنواري بھ آھين ڪي نھ!...... آئون معافي ٿو گھران!“
”مھرباني“ ۽ ماسترياڻي اڳتي وڌي وڃي ٿي ۽ ھو مڙي نھارڻ لاءِ لوھاتجي ويندي بھ مڙي ماسترياڻيءَ ۾ نٿو نھاري ۽ پويان پير ڪري ٿو. وک وک تي ڄڻ ڪاريھر جا ڏنگ ٿو کائي.
موٽندي ھن کي ڀاسي ٿو کيت، آڪاس ڦرن ٿا. کيس، کيت ناھن، الائي ڇا آھن!
ھو موٽ کائي دوڙندو تڪڙو ڪرئن ۾ چڙھي ٿو ۽ ساھ ۾ مونجھھ محسوس ڪندي ھو ڊرائيونگ سيٽ تي ويھي ڪرئن جي بڪيٽ ليور اپ ڪري ٿو. لوھي رسن جي ڇڪاو سان بڪيٽ مٿي کڄندو ٿو اچي. ھو ھڪدم بڪيٽ ليور ڊائون ڪري ٿو. ڀاري ڌوٿي سان بڪيٽ ھيٺ ڪري ٿو، ڌرتي ڄڻ ڌٻي ٿي پوي ۽ ھو روئي ٿو پوي، ننڍڙن ٻارڙن جيان!