شخصيتون ۽ خاڪا

سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

هي ڪتاب “سيوهڻ جون ادبي شخصيتون” شاعر ۽ ليکڪ مير حاجن مير جو تحقيقي پورهيو آهي.
هي ڪتاب سچائي اشاعت گهر دڙو پاران 2014ع ۾ ساحل پرنٽرس وٽان ڇپايو ويو. لک ٿورا سائين يوسف سنڌيءَ جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي ڏني ۽ مهربانيون مير حاجن مير جون جنهن ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
Title Cover of book سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

قاضي قادن سيوهاڻي (ولادت 870هه 1463ع وفات 958هه 1551ع)

قاضي قادن 870هه 1463ع تي پيدا ٿيو سندس والد جو نالو ابو سعيد ۽ ڏاڏي جو نالو قاضي زين الدين هو. قاضي قادن کي سنڌ جو پهريون ڪلاسيڪل شاعر سڏيو وڃي ٿو. قاضي قادن سمن جي دور جي آخر واري، وقت جو شاعر آهي. قاضي قادن جي شاعري تصوف ۽ ويدانت جي شاعري آهي. قاضي قادن جا پهريان 7 بيت شاهه عبدالڪريم بلڙي واري جي بيان العارفين (جيڪو سندس مريد محمد رضا ڏاهري سهيڙيو هو) ان مان هٿ آيا جيڪي ڀارتي طريقي تي ٻڌل آهن ٻه دوها، ٽي وڏا دوها، هڪ سورٺو ۽ هڪ ٽو نويري دوهو هو. سنڌ ۽ هند جي مشهور ليکڪ هيري ٺڪر (هريانا) مان هٿ آيل قاضي قادن جا بيت (قاضي قادن جو ڪلام) جي نالي ڪتاب شايع ڪرايو آهي. قاضي قادن سيد ميران محمد جونپوريءَ مهدوي (وفات 910هه 1504ع) جو مريد هو. آخر ۾ قاضن سنڌ کي ڇڏي مديني منور هليو ويو ۽ اتي يڪو رهي پيو سندس وفات 958هه 1551ع ڌاري مديني منور ۾ تي. کيس کي اتي دفن ڪيو ويو سندس جي شاعري هيٺ ڏجي ٿي.

ڪَنزُ قُدُوري ڪافيا، ڪِه ڪوهه نه پَڙِهئومِ؛
سو پارُ تي ٻِئوڪو، جِيان پِرِي لڌومِ.

اَکَرَ ٻِيا وسارِ، اَلِفُ اڳِهُون ئي ياد ڪَرِ؛
سو تون ڏيئو ٻارِ جو نه اُجهنيئه ڪَڏَهين.

جي مون ڏيئين لک ڌَڙَ، ڌَڙِ ڌَڙِ لَکَ سِران،
سِرِ سِرِ لَکَ مُهان ٿيئين، مُههِ مُههِ لَکَ ڄِڀان،

سڄي ڄِڀان تِکيان، هِڪَڙيان لوان،
صِفَت تُنهنجي راڄيا، تو هَوَن ڪيئن ڪَران.

سَچُ پيارا سائنيا، سائينءَ سَچُ سُهاءِ،
سَچي مَنگل نه دَهه سچي سَرپ نه ڪاءِ،

سچ سمنڊان سِرِ چَڙِ هَئه ڪوڙو ڪکائين باهه،
جڏهون ڪڏهون ڪوڙ کي، ڏيندو سَچُ سزاءِ.

زيران زَبران آيتان، اکر اَنت نه پار،
هيڪڙيون ايمان ۾ لهن سڀني سار.

پهرين پاڻ پرک، پرين پَرکَڻُ ساکڙا،
دَر ڀي سوئي رکُ جتان دڪا نه لهين.

پتو ڦِٿو پيٽ ۾، وڍي مُلان ماهه،
ڌوئي ڏتي ڌوڙ ۾ الله اوري آءُ.

قاضي ڪَٿِ ۾ ايترو مَتِ ڪيروئي پيرُ،
پَلاڻيندو پوٽلي، مٿي ڪندو ڪير.