شخصيتون ۽ خاڪا

سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

هي ڪتاب “سيوهڻ جون ادبي شخصيتون” شاعر ۽ ليکڪ مير حاجن مير جو تحقيقي پورهيو آهي.
هي ڪتاب سچائي اشاعت گهر دڙو پاران 2014ع ۾ ساحل پرنٽرس وٽان ڇپايو ويو. لک ٿورا سائين يوسف سنڌيءَ جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي ڏني ۽ مهربانيون مير حاجن مير جون جنهن ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
Title Cover of book سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

شمس العلماءِ ڊاڪٽر عمر بن محمد دائود پوٽو (ولادت 1897ع وفات 1958ع)

ڊاڪٽر عمر ولد حاجي محمد دائودپوٽو، 1897ع 1313هه ۾ تعلقي سيوهڻ جي ڳوٺ ٽلٽي ۾ ڄائو. سندس ڏاڏي جو نالو عبدالمطلب هو. سندس والده جو نالو مسمات صفوران هو. هن ابتدائي تعليم 1903ع کان 1910ع تائين ٽلٽي ۾ حاصل ڪئي. ان کان پوءِ لاڙڪاڻي ۽ نوشهري جي مدرسي ۾ پڙهيو. 1923ع ۾ بمبئي يونورسٽي مان ايم اي ڪيائين. 1927ع ۾ “عربي جو فارسي شاعريءَ تي اثر” جي موضوع تي پي ايڇ.ڊي ڪيائين. پاڻ سنڌ پبلڪ سروس ڪميش جو ميمبر رهيو. ڊاڪٽر صاحب ڪيترائي ڪتاب مرتب ڪيا ۽ لکيا: 1 طبيات سعدي، انگريزي 1923ع، 2 شاهه ج رسالو: سرڳواسي گربخشاڻي سان شرڪت 30-1923ع 3 حصا،3 مرشد المتدي پهريون ۽ ٻيو حصو 31-1930ع، 4 روائج بوستان 1934ع، 5 سياست نام نظام الملڪ، 6 نفحات حافظ، 7 عيار دانش ابو فضل 1934ع، 8 قطعات ابن يمن ترجمو، 9 سفرنامو ناصر خسرو (ترجمو)، 10 نثر ۽ نظم 1936ع، 11 روشنائي ناصر خسرو 1938ع، 12 سرها گل 1932ع، 13 مجموعو نثر نظم عربي 1936ع، 14 چونڊ سنڌي نثر ۽ نظم 3 ڀاڱا 1949ع، 15 تاريخ معصومي فارسي 1938ع، 16 تاريخ چچ نامه فارسي 1938ع، 17 منهاج العاشقين (ترجمو)، 18 بيان العارفين 1937ع، 19 ابيات سنڌي شرح سان (ڪلام خواجه محمد زمان لنواري وارو) 1939ع، 20 ڪلام گرهوڙي 1957ع، 21 عربي شاعري جو فارسي شاعري تي اثر 1934ع، 22 سروي آف ماس ايجوڪيشن انگريزي 1937ع، 23 جمنه اصفهاني جي تاريخ مان هڪ باب جو ترجمو، 24 خود نوشت، 25 مدراج قرآئت 3 جلد 1950ع، 26 آغاز فارسي 4 جلد 1951ع، 27 دوس العربيه 4 جلد 1953ع، 28 عربي ادب، 29 مقدم ابن خلدون، 30 درسي ڪتاب، 31 منهنجي مختصر آتم ڪهاڻي. شمس العلماءِ ڊاڪٽر دائودپوٽي جي وفات 20 نومبر 1958ع 1377هه تي ٿي. کيس کي ڀٽ شاهه تي دفن ڪيو ويو. سندس جي لکڻيءَ جو نمونو هيٺ ڏجي ٿو:
پنجين درجي ۾ چڱا شاگرد هئا. مونکي مرحوم شيخ الله بخش ۽ عزيزم غلام حسين ڦل جي سنگت وڻندي هئي. ڦل صاحب سان اها اڳوڻي آشنائي ۽ محبت اڃا هلندي اچي. ڇاڪاڻ ته هو اصل کان سهڻن اخلاقن جو مجموعو آهي. سندس نهٺائي، هوشياري ۽ شيرين زباني منهنجي دل ۾ گهر ڪري ويئي. هو پاڻ مون وانگر فارغ البال ٿي ويٺو آهي. ليڪن اڄ سندس مرڪندڙ منهن ۽ دلپزير مرڪ اندر جي ڦرهيءَ تي اڪريل اٿم. نوڪري جو سارو زمانو شرافت، ايمانداري پاڪدامني بي ريرائيءَ سان گذاريائين ۽ ڪنهن جي چيڙهه کي به ويجهو نه ويو. خوشاآمد برآمد کان پري هو ۽ سڀ ڪنهن کي سچي ڳالهه چئي ڏيندو هو. افسوس جو پاڪستان جي ظهور بعد حڪومت جي ڪارپردازن سندس قدر نه ڪيو (ايمانداري جو وقت ڪٿي آهي) ۽ کيس ڪليڪٽري جي عهدي تان قبل از وقت پينشن وٺڻي پئي مرحوم مرزا قليچ بيگ صاحب جي هڪ مشهور غزل جو بند ٿو ياد پوي:
دغا بازن دغا بازي، چغل خورن تي سڀ راضي،
تڙين جي آهه اڄ تازي، عجب هي دور آيو آ.
(منهنجي مختصر آتم ڪهاڻي تان کنيل ٽڪرو)