جمال ميراڻي ولد ملوڪ ميراڻي جو جنم 1943ع تي بندر محلا سيوهڻ شريف ۾ ٿيو. جمال ميراڻي جو اصل نالو جمال الدين ميراڻي آهي. پاڻ پرائمري کان مئٽرڪ تائين تعليم سيوهڻ مان حاصل ڪئي، بي اي سچل ڪاليج حيدرآباد ۽ ايم اي سنڌي ۾ سنڌ يونيورسٽي مان حاصل ڪيائين. لکڻ جي شروعات 1962ع کان ڪيائين. جمال ميراڻي 1962ع کان 1985ع تائين. قلندر لعل شهباز ادبي ڪانفرنس جو جوائنٽ سيڪريٽري پڻ رهيو، ڪانفرنسن جو اسٽيج سيڪريٽري پڻ رهيو آهي. پاڻ “سڪن” جو وڏو ڄاڻو ۽ ماهر آهي. سندس وٽ هندو دور جا سڪا، سمادور جا سڪا، مغل دور جا سڪا، ۽ ٻين دورن جا ڪافي سڪا موجود آهن. سندس وٽ 13 هجري جو هڪ چاندي جو سڪو به موجود آهي، سڪندر اعظم جي دور جو به هڪ سڪو موجود اٿس. جمال ميراڻي جيالاجيات ارضيات جو وڏو ڄاڻو ۽ ماهر پڻ آهي. ياقوت، نيلم، فيروضو، عقيق ۽ پٿرن تي گهڻو ڪم ڪيو اٿس. سندس مقالا ٽي ماهي مهراڻ ۾ ڇپيا آهن 1976ع ۾”منڇر ڍنڍ جا پکي” جي نالي مقالو ڇپيو جنهن تمام گهڻي مشهوري ماڻي. پير حسام الدين راشدي، منڇر ڍنڍ جا پکي جي مقالي جي تعريف ڪندو هو ۽ چوندو هو جمال ميراڻي ٻولي ڏاڍي سٺي ۽ سلوڻي استعمال ڪئي آهي. نئين زندگي 1971ع ۾ سندس مقالو “منڇر جو شڪار” ڇپيو ان به تمام گهڻي شهرت ماڻي.

ضلعي دادو حڪومت 1968ع ۾ مشاعرا ڪرايا. هڪ مشاعرو دادو ۾ ٿيو، جنهن ۾ جمال ميراڻي، استاد بخاري ۽ ٻين شاعري پڙهي. ججن جا فرائض تاج صحرائي ۽ وڪيل شمشاد جوڻيجو ڏئي رهيا هئا. ان ۾جمال ميراڻي شعر ترنم ۾ پڙهيو “اُٿ ڙي مرد مجاهد هاري” ته جمال ان ۾ پهرين پوزيشن کنئين ۽ استاد بخاري ٻي پوزيشن ماڻي. جمال هلال پاڪستان اخبار ۾ 1994ع ۾ روزانو هڪ قطعو به لکندو هو. پاڻ پير علي محمد راشدي ۽ پير حسام الدين جو ويجهو ساٿي رهيو آهي. پاڻ نيشنل بئنڪ ۾ مئنيجر ۽ ايريه مئنيجر پڻ رهيو، اطلاعات نشريات کاتي ۾ پڻ ڊائريڪٽر حيدرآباد، ڪراچي، اسلام آباد ۽ ٻين شهرن ۾ نوڪري ڪيائين. جمال ميراڻي 2002ع ۾ رٽائرڊ ٿيو. پاڻ نيشنل بئنڪ جو وائيس پريزيڊنٽ پڻ رهيو. جمال گيت غزل، قطعا، نظم پڻ لکيا آهن، سندس شاعري قومي ۽ مزاحمتي ۽ رومانس واري آهي. سندس شاعري جو نمونو هيٺ ڏجي ٿو:
هلڪا هلڪا پير کڻي ٿي،
چيٽ جي فصلن منجهه ڦري.
ڊيل ٽلي ٿي باغن ۾،
۽ مورن کي ٿي مست ڪري.
هن جا وار ته ڪارا ڪڪر،
ڀرون ته ڪاريهر اَلا،
صورت هن جي کنوڻ جو تجلو،
اکيون ڄڻ ڪا باهه ٻري،
سرنهن جا گلڙا سينڌ ۾ ڏس ته،
سونهن ڪيڏا سهڻي کي،
سورج گل ٽڙيو هاڻي آ،
سج ڏي بيٺو مهڙ ڪري.
مند مٽر جا کائيندي ٿي،
سينو تاڻين نيڻ کڻين،
بري ٿي ٻڪري ٺاري کائي،
هرڻي ٿي ڄڻ گاهه چري،
اک ٿي ڦيري ڌرتي تي پر
مکڙيءَ جيان منهن بند ڪري،
بيٺل پاڻي شهر نه ٻوڙي،
گونگو مت ڪو مينهن وري،
ڳالهائي ٿي ڄڻ خدا سان،
موتين جو ٿو مينهن وسي،
ڪونج ٿي ڪرڪي ڪوئل ٻولي،
هنجن جي ٿي اهل ڪري،
وارياسي جو گل آهي ڄڻ،
هاڻ ڪري پيو پوٺن تي،
پاپي آ سنسار سڄو ئي،
ڪير ٿو ڪنهن جي ڪهل ڪري،
سيڪ”جمال” اتي ايندو،
جاٿي ڪائي باهه ٻري.