شخصيتون ۽ خاڪا

سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

هي ڪتاب “سيوهڻ جون ادبي شخصيتون” شاعر ۽ ليکڪ مير حاجن مير جو تحقيقي پورهيو آهي.
هي ڪتاب سچائي اشاعت گهر دڙو پاران 2014ع ۾ ساحل پرنٽرس وٽان ڇپايو ويو. لک ٿورا سائين يوسف سنڌيءَ جا جنهن هن ڪتاب جي سافٽ ڪاپي ڏني ۽ مهربانيون مير حاجن مير جون جنهن ڪتاب سنڌ سلامت تي پيش ڪرڻ جي اجازت ڏني.
Title Cover of book سيوهڻ جون ادبي شخصيتون (تحقيق)

مدد علي سنڌي (ولادت 1951ع)

مدد علي سنڌي ولد الله بخش قريشي جي ولادت 12 آڪٽوبر 1951ع تي حيدرآباد ۾ ٿي. مدد علي سنڌي جو اصل ڳوٺ سيوهڻ آهي. سندس شاعري ۾ تخلص “سانگي” آهي. مدد علي سنڌيءَ شاعري، ڪهاڻيون، ناول، مضمون، ترجما ۽ سفرناما پڻ لکيا آهن. پاڻ صحافت ۾ به نالو ڄمائي چڪو آهي. روزانو هلال پاڪستان، سچ ۽ خلق جو چيف ايڊيٽر سنڌ نيوز، عبرت مئگزين، جو ايڊيٽر پڻ رهيو آهي. 1970ع ۾ “اڳتي قدم” جي نالي سان رسالو به ڪڍيائين. سياست ۾ به حصو ورتائين. ٻه ڀيرا جيل ۾ ويو، 1973ع ۾ کيس کي سنڌ يونيورسٽي مان ڪنووڪيشن ڪيس ۾ 3 سال ۽ هڪ ٻئي سياسي ڪيس ۾ 5 سال رسٽيڪيٽ ڪيو ويو. ان ڪري M.A نه ڪري سگهيو. 1973ع کان 1978ع تائين روپوش رهيو. 1975ع ۾ وزير بديع الحسن زيدي جي اغوا ٿيڻ سبب سندس 80 سالن جي والد کي 27 ڏينهن بنا ڏوهه جي لاڪب ڪيو ويو. مدد علي سنڌي جي ڪهاڻي “پکا پکن سان منهڙا اوري اچي اڏ” 1970ع ۾ ڇپي،ان وقت ان ڪهاڻي سنڌ بلڪ هند ۾ به وڏي مشهوري ماڻي. سندس لکڻ جو ڏانءُ منفرد ۽ جداگانه آهي. اهڙو دل پزير آهي جو پڙهندڙ سندس لکڻي پوري. نه پڙهي ته سندس اندر ۾ آندمانڌ هوندي آهي. سنڌي ٻوليءَ ۾ نثري شاعريءَ جو پهريون ڪتاب “پنر ملن” مدد علي سنڌي جو آهي. سندس ڪتابن جا نالا هي آهن:

1. دل اندر درياوَ (ڪهاڻيون)
2. هستيءَ جي اجاڙ ايوان ۾ (ڪهاڻيون)
3. هو جي مئا ماڳ ۾ (ناوليٽ)
4. شهر صحرا ڀانيان (سفر نامو)
5. پنر ملن (شاعري)
6. اوندهه ۾ جرڪن جيون جا سپنا (پورٽريٽ)
7. قلندر- قرت العين حيدر (ترجمو)
8 خط
9. دل اندر درياوَ (سڀئي گڏيل ڪتاب)
مدد علي سنڌي سنڌي ٻولي جو سچو سپاهي آهي. سندس لکڻيءَ ۾ سنڌ سان محبت ائين جرڪي ٿي جيئن چوڏهين جو چنڊ چمڪندو آهي. سندس ڪهاڻيون به اهڙيون خوبصورت آهن جو ويهي سٽ سٽ تي ڳالهائجي. سندس شاعريءَ ۽ ڪهاڻي جو ٽڪرو هيٺ ڏجي ٿو:

“نظم”
“رات جي ڪاراڻ تيزيءَ نظم سان ڇانئجندي پئي وڃي دوستو!
دشمنو!
ڪا روشني ته ٻاريو
هيءَ اماس جي رات
هن اداسيءَ جي شهر کي اونداهو ڪري ڇڏيندي
پوءِ ڪوئي ڪنهن کي ڳولي نه سگهندو
دوستو- دشمنو!
رات جي ڪاراڻ ۾ ڪا اميدن جي شمع ته ٻاريو.”

مٿي آڪاس ۾ پهرين ڪهاڻي تاريخ جو سنهڙو چنڊ کڙيل هو ۽ شام اڃا هينئر ئي ڪا مهل اڳ اڌ پنڌ۾ سندن ساٿ ڇڏيو هو. اپريل مهيني جي ٿڌي ٿڌي هوا ڌيري ڌيري ساڻن گڏ هلي رهي آهي. هو چئن ٻين ساٿين سان گڏ هن وشال ميدان کي اوندهه ۾ پار ڪري رهيو هو. هر ڏنل ٻنين جي وچ مان هلندي هلندي هو ڪنهن مهل ٿاٻڙجي ڪريو ٿي ۽ وري اٿي پنڌ ڪرڻ لڳو ٿي. هن جي پيرن هيٺان کيڙيل ڌرتي هئي. مٿان وِشال آڪاس هو، چنڊ هو تارن جي ٿڌي ٿڌي ڇانوَ هئي ۽ چئني پاسن کان ڦهليل ڪاري ڪاري اوندهه هئي. اوچتو کيس پنڌ ڪندي ڪندي محسوس ٿيو. ڄڻ هنن اڻانگن پيچرن تي هلندي هلندي کيس الائي ڪيترا ورهيه گذري ويا آهن. پر ڌرتي ماءُ جو سينو ڪشادو هجي ته پوءِ دل چوندي آهي ته هلندي هلندي ۽ ڊڪون پائيندي هڪ ڏينهن ڌرتي ماءُ جي ڪڇ ۾ سمهي پئجي.اهڙي وايو منڊل ۾ جتي کليل کليل آڪاس هجي. ڌرتي ماءُ جو وشال ميدان هجي.”
مدد علي سنڌي جي ڪهاڻي”دونهين، ڌنڌ نه لاٽ” تان کنيل ٽڪرو.

(اڻ پورو سپنو)
“نظم”
گهايل نيڻن ۾
گم ٿيڻ جو
چوڏهين جي چنڊ سان
گڏ هلڻ جو
چهچ شاخ تان،
گلابي گل ڇني
کليل وارن ۾ هڻڻ جو
سانوڻ جي مند
هن گهر مٿان
برکا ٿي لهڻ جو
پرهه فٽي ۾
چنبيليءَ جو گل
ٿي ٽڙڻ جو
مون به ڪوئي
سپنو ڏٺو هو.