گهاٽي ڇانوَ ۽ ٿڌڙيون هوائون
اصل ۾ ڇاهي ته اسان پنهنجي پير تي ڪهاڙي هڻڻ جا هاڻي عادي ٿي چڪا آھيون هڪ نه پر ڪل ان ڌنڌي سان لڳل آھيون. پنهنجي ملڪ جا ٻيلا ڪنهن وڍيا. پنهنجي ملڪ جي دريائي ڪنارن وارين ڪيٽين تي ناجائز قبضا ڪري ڪاٺ وڪڻي ڪير مالدار ٿيا. واهن ۽ ڪئنالن تان راتين جو چوريءَ ٽاريون جيڪي انگريزن جي دور ۾ لڳيون انهن کي وڍي دريائي ۽ پاڻي جي وسيلن مٿان بندن جي مضبوطي ۽ واتاورڻ جي ٿڌاڻ کي وڏو ڇيهو پهچائڻ ۾ ڪنهن ڪثر نه ڇڏي آھي ۽ نئي ڪوئي ڀلو مانس پٺتي رهيو اهي وڻ سرڪاري املاڪ هئا. ٻيلا ۽ جهر جهنگ به سڀ ملڪي املاڪ آھن . جن کي نقصان پهچائڻ جو ڪنهن کي ڪو حق ڪونهي.
ملڪ جي گرمي پد کي مٿي ذڪر ڪيل ٻيلن. جهنگلن جي وڻڪار جي موجودگي ملڪ مان تابمان کي گهٽ ڪندي هئي. انگريز سرڪار جي زماني ۾ چوريءَ وڻ وڍڻ جي ڪنهن کي جرئت ڪا نه ٿيندي هئي. ايتري قدر جو دڳ ۾ ڪريل ريلوائي کاتي جي فش پليٽ يا ڪلي ڪاٺيءَ کي به ڪو ڇهندو ڪو نه هو. .... ڪيناڊا ۾ ٿڌڪار آهي جهنگ جر ساوا لڳا پيا آھن. ڍنڍون جهيلون وڏي وڻڪار سان سايون لڳيون پيون آھن. روڊ رستا. گهر گهٽيون. حالانڪه گھرن اندر به ماڻهون گل ڦل ۽ ٻوٽا رکي پنهنجن گهرن کي ٿڌو ۽ گل گلزار ڪن ٿا.
هتي ڪيناڊا به وڪٽوريا ۽ الزبيٿ جي حڪومت رهي آھي اسان انگريزن کان مڪمل آزادي ورتي پر هتي ته هر شھري ۽ پارليامينٽ راڻي جي وفاداري جو حلف هاڻي به کڻي ٿي تنهن هوندي به هي ۽ هنن جا نسل ڪيئن اهڙا قدم نٿا کڻن جنهن سان ملڪ جي املاڪ ۽ ذريعن کي نقصان پهچڻ جو امڪان هجي. اسان مڪمل آزاد آھيون مگر اوترو ڇڙواڳ آھيون. مون هتي لڳايل پوسٽن ۾ هڪ تصوير اهڙي لڳائي آھي. جنهن ۾ جهنگ ۾ پائن جو وڏو وڻ ڪريو پيو آھي. اتي ان وڻ جو ڪاٺ سالن کان پيل آھي مجال آھي ڪنهنجي جو ان کي پنهنجي ڪنهن مقصد جي پورائي لاءِ ڪلهو ڏي. هتي جي سرڪار جا سخت قانون ٺھيل آھن انهن تي عمل درآمد به اوترو سختي سان ٿيندو آھي. وڻ وڍڻ ته پري جي ڳالھ ڪو ڪريل وڻ کي چوري پري ڪري رکي نٿو سگهي، اهڙين حرڪتن تي وڏا ڏنڊ رکيل آھن. هتي ڪو بنا لائسنس جي ماڻھو ڪنهن جانور. مڇي يا پکي پکڻ جو شڪار نٿو ڪري سگهي. ٻيلن ۾ وڻ جتي ڪرندو اتي سڙي ڳري زمين جو کاڄ بڻجي ويندو. اهو هتان جو قانون آھي ۽ اهي ئي هتان جي ماڻھن ۽ سرڪار جا رويا آھن پوءِ ڇو ڪونه جهر جهنگ. ٻيلا وسيون ۽ وهاڻ ۽ گهر گهٽيون سرسبز رهندا. ۽ ملڪ جو درجو حرارت ٿڌڪار ۾ بدلجندو. اسان کي به جي پنهنجي ملڪ کي سائو سبز ۽ ٿڌو رکڻو آھي ته ملڪ ۾ ڀلي سيمينٽ جا پهاڙ ملڪي ضرورتن جي پيش نظر اڏيا وڃن پر پنهنجي ملڪ. پنهنجن گهرن گهٽين ۽ اوڙي پاڙي کي سائو ڪرڻ لاءِ پنهنجيون عادتون ۽ پنهنجا رويا مٽائڻا پوندا. حڪومت کي سخت قانون نافذ ڪرڻا پوندا نه ته ملڪ ٿڌو ڪونه ٿيندو. برساتون ۽ مينهن ڪونه پوندا جي ائين نه ٿيو ته پوءِ فصلن جي گهٽ پيدا پيداوار. آڪسيجن جي ڪمي. بک ۽ بيماري اسانجو مقدر پئي ٿيندي رهندي.
**