ڪائنات جي تبديلي:
”جڏهن (قيامت اچڻ وقت) سج کي ويڙهيو ويندو (۽ منجھس روشني نه رهندي). ۽ جڏهن تارا ٽڙي پکڙي ويندا. ۽ جڏهن جبلن کي (هلڪڙي شيءِ وانگر) هِلايو ويندو ۽ جڏهن ڏهن مهينن جون (ڌنارن کي پياريون) ڍُڪيون ڏاچيون (ڌنار کانسواءِ) ڇوٽ ڇڏيون وينديون. ۽ جڏهن (هڪ ٻئي کان ٽهڻ وارا) جھنگلي جانور (به خوف ۽ گھٻراهـٽ ۾) گڏ ڪيا ويندا. ۽ جڏهن؛ (کارا ۽ مٺا) درياهه (باهه وانگر) تپايا ويندا. ۽ جڏهن ڀانت ڀانت جا ماڻهو (هڪ جاءِ تي) آندا ويندا. ۽ جڏهن جيئري پوريل نياڻيءَ کان پڇيو ويندو ته ڪهڙي گناهه ڪري هوءَ ماري ويئي هئي؟ ۽ جڏهن اعمال ناما کوليا ويندا. ۽ جڏهن آسمان جو پڙدو هٽايو ويندو. ۽ جڏهن دوزخ جي باهه ڀڙڪائي ويندي. ۽ جڏهن جنت کي ويجھو ڪيو ويندو (مطلب ته جڏهن هي قيامت جا سڀ منظر سامهون بيهندا) تڏهن هر هڪ شخص انهن (دنيا ۾ ڪيل عملن) کي ڄاڻندو جن کي پاڻ سان کڻي آيو هوندو.
(التڪوير آيت 1 کان 14) ترجمو علامه علي خان ابڙو
۽ جڏهن آسمان ڦاٽندو. ۽ جڏهن زمين وڇائي ويندي ۽ جيڪي منجھس آهي (يعني مُردا) سو ٻاهر اڇلائيندي ۽ خالي ٿي ويندي ۽ پنهنجي رب جو حڪم ٻڌندي ۽ ان کي حڪم ٻڌڻ لازمي آهي.
(انشقاق آيت 1-5)
انسانيت جا بدترين ماڻهو ئي دنيا جي تبديلي ڏسڻ لاءِ زمين تي باقي رهجي ويندا. تبديلي (Metamorphosis) مان عام طور تي ڌرتي جي گولي جي شڪل تبديلي سمجھي وڃي ٿي پر جڏهن ٿوري اونهي نظر سان جائزو وٺون ته سمجهه ۾ اچي ويندو ته سج کي ويڙهيو ويندو، آسمان ڦاڙيو ويندو ۽ چنڊ تارا بي نور ڪيا ويندا. اهڙي طرح زمين کان علاوه آسمان جو نظام به بدلجي ويندو.
جنهن ڪائنات کي اڄ اسين ٻهڪندو ڏسي رهيا آهيون پوءِ اها ڪائنات باقي نه رهندي. اهڙي تبديلي عمل ۾ ايندي جو انسان جي زندگي بذات خود ناممڪن ٿي پوندي. جن شين کي اڄ اسين سولائيءَ سان حاصل ڪريون ٿا، اهي ان وقت باقي نه رهنديون. ظالمن لاءِ بس الله تعاليٰ جو انتقام باقي رهجي ويندو. ڪمينا خصلت ۽ دوکيباز انسان جي حالت ان ماڪوڙي کان به خراب هوندي جيڪا جنڊ جي ٻن پڙن جي وچ ۾ پيسجي ويندي آهي. زمين جو دٻجڻ، زلزلا، طوفان، آتش فشان جبلن جا لاوا، باهه، سج، زمين، چنڊ تارا ۽ آسمان سڀ ڪجهه انسان کي پيهي رهيو هوندو. ان وقت اهي الله تعاليٰ کان پنهنجي گناهن جي معافي گهرندا پر انهن کي معافي نه ملي سگهندي. هو پنهنجو پاڻ کي پٽيندا ته ڇو نه انهن، وقت تي خدا جي ڳالهه نه مڃي هئي.
”توهان زمين ۾ پنهنجي خدا کي عاجز ڪرڻ وارا نه آهيو ۽ الله جي مقابلي ۾ توهان جو ڪو حامي و ناصر ناهي.“ (الشوريٰ آيت 31)