جيئري ئي سڀ ڪجهه پنهنجي اولاد حوالي ڪري ڇڏڻ
اسان وٽ غريب، وڏي عمر وارو، بي اولاد پينشن وارو پنهنجي جياپي لاءِ ڪهڙو ڪاروبار ڪري؟ اڪيلي سر هڪ معمولي هٽڙو هلائڻ به سولو ڪم ته نه آهي. هن لاءِ گهر يا فلئٽ ۾ پئسو لڳائي اهو مسواڙ تي ڏيڻ ۽ گهر ويٺي هر مهيني مسواڙ حاصل ڪرڻ، هڪ آسان ڪم آهي. پر اسان وٽ مسواڙين جا حال ڏسو ٿا. پنهنجو گهر يا فلئٽ مسواڙ تي ڏيڻ ڪيڏو مٿي جو سور آهي، اهو ئي سبب آهي جو ڪيترا پنهنجو گهر مسواڙ تي ڏيڻ بدران خالي رکيو ويٺا آهن ۽ ٻئي پاسي ڪيترا مسواڙي مسواڙ تي گهر حاصل ڪرڻ لاءِ ڌڪا کائي رهيا آهن. سڀ ته ٺڳ نه آهن پر مالڪ مڪان ڊڄي ٿو ته مسواڙ تي گهر ٻئي حوالي ڪري ڪٿي هو سورن ۾ نه پئجي وڃي. جيتوڻيڪ هن جي مالي حالت بيحد خراب آهي، هو چاهي ٿو ته گهر مسواڙ تي ڏئي چار پئسا حاصل ڪري پنهنجي ٻارن کي سٺي تعليم ۽ تربيت ڏجي. سو ڳالهه اها آهي ته اسانجي ملڪ ۾ هلندڙ ٺڳين ۽ لچاين ڪري هر هڪ ماڻهو پريشان آهي ۽ نقصان ۾ رهي ٿو ۽ ملڪ جي معاشي حالت بهتر ٿيڻ بدران خراب ٿيندي وڃي.
اسان وٽ هڪ ٻيو ظلم جيڪو وڏي عمر جي ماڻهن يعني سينيئر سٽيزن سان ٿئي ٿو. جيتوڻيڪ اسانجو مذهب اها تلقين ڪري ٿو ته پنهنجي والدين جو خيال رکو پر اهو گهڻي ڀاڱي نظر اچي ٿو ته اسان جي ملڪ ۾ وڏي عمر جا ماڻهو پئسي ڏوڪڙ، کاڌي پيتي ۽ دوا درمل کان پريشان آهن. ڪٿي ته سندن اولاد جو به ڏوهه ناهي. مائٽن سندن تعليم پويان پنهنجي رهيل کهيل پونجي ته لٽائي ڇڏي ويتر قرضي ٿي ويا پر اهو ان اميد تي رهيا ته سندن ٻچا تعليم مڪمل ڪرڻ بعد ڪنهن روزگار سان لڳي هنن جا قرض لاهيندا ۽ سندن خذمت ڪندا. پر ڏسو ڇا حال آهي نوڪرين جو! هنن جا ٻار مجبور آهن جو اعليٰ ڊگرين جي باوجود هنن کي ڪا ڍنگ جي نوڪري نه ملي سگهي ٿي. هو پاڻ به چانهه جي پئسن لاءِ به ماءُ پيءُ ڏي واجهائين ٿا.
ڪٿي ائين به آهي ته اولاد سٺي نوڪري يا ڪاروبار ۾ هوندي هن کي پنهنجي عياشيءَ لاءِ ته خوب پئسو آهي پر پنهنجي پوڙهي ماءُ پيءُ جي دوا درمل لاءِ هرگز نه. هنن وٽ والدين جي سارسنڀال لهڻ، همدردي ڪرڻ يا ٻه مٺا ٻول ڳالهائڻ لاءِ ٺلهو وقت به نه آهي. والدين سڀ ڪجهه اولاد کي ڏئي ڇڏيو، ڌيئرون پٽ سندن ٿورائتا ۽ خوش ٿيڻ بدران هر هڪ ناراض آهي جو هر هڪ کي اها شڪايت آهي ته ٻئي کي ته گهڻو مليو هن کي گهٽ، هو هنن جي مرڻ جي انتظار ۾ آهن يا ان ڪوشش ۾ ته هينئر ئي گهر مان نڪرن ته ان جا به حصا پتيون ڪريون. منهنجي هڪ دوست سڄي عمر نوڪري ڪري پنهنجن ٻارن کي اعليٰ تعليم ڏياري. کين ولايت ۾ وڏيون نوڪريون مليون. هنن کيس ولايت ۾ پاڻ وٽ گهرايو ته هنن سان گڏ رهي. هو پنهنجو بنگلو وڪڻي هميشه لاءِ ولايت ۾ هنن وٽ رهڻ لاءِ هليو ويو. دوستن يارن ڏاڍو سمجهايس ته پنهنجي وطن کان بنهه قطع تعلق ڪري نه وڃ. متان اتي دل نه لڳي ته موٽي پنهنجي اجهي ۾ ته اچي سک سان رهندين. پر هن کي وڏو اعتماد هو ته هن جي ٻنهي پٽن کي پنهنجو پنهنجو گهر آهي، وڏي نوڪري آهي هتي گهر ڇو ڇڏي وڃان. آخر اڄ يا سڀان اهو پٽن جو ئي ٿيڻو آهي. هو پنهنجو گهر وڪڻي ولايت پنهنجي پٽن وٽ پهتو ۽ گهر جا مليل پئسا کين ورهائي ڏنا. پٽ به خوش. پيءُ ڪڏهن هڪ پٽ وٽ ٿي رهيو ته ڪڏهن ٻئي وٽ. اهو سلسلو ڪو سال به مس هليو ته هن محسوس ڪيو ته هو ٻئي هن مان سخت بيزار آهن ۽ هنن وٽ ايترو وقت ناهي جو موڪل واري ڏينهن به ڪو کڻي ڪلاڪ کن ڪڍي هن جي خير عافيت پڇن. ان ڳالهه اسان واري دوست کي سخت صدمو رسايو ۽ ڊپريشن ۾ هليو ويو ۽ اهو ئي سوچڻ لڳو ته ڪاش پنهنجي ملڪ جو گهر نه وڪڻان ها ته موٽي وڃان ها. پٽن مان هر هڪ هن کي پاڻ وٽ رهائڻ کان ڪيٻايو پئي آخر هن کي وڃي “اولڊ پيپلز هائوس” ۾ ڦٽو ڪري آيا. اهو ائين آهي ته جيئن اسان وٽ يتيمن، لاوارث ۽ معذورن لاءِ ايڌي هائوس آهي.
اسان وارو هي ڪاليجي دوست ان حالت ۾ شايد سال ڏيڍ رهڻ بعد گذريل مهيني خبر پئي ته هو گذاري ويو. اهو ڪو هڪڙو مثال ناهي. چوڌاري اهڙا ڪيترائي واقعا نظر اچن ٿا. بيحد ڏک جي ڳالهه آهي. اها اسان ۾ ڇو ڪوتاهي آهي؟ ڇا اسان کي صحيح طرح اسلامي تعليمات نٿي ڏني وڃي؟ ڇا اسان کي صحيح طرح اخلاق نٿو سيکاريو وڃي ته ماءُ پيءُ سان ڪهڙو ورتاءُ ڪجي؟ اسان مغرب تان کلون ٿا ته اتي اولاد والدين کي پڇي به نٿو. صحيح آهي. پر اسان وٽ به اهو حال ٿيندو وڃي. مغرب ۾ ته وري به حڪومت پوڙهن جو خيال ڪري.... دوا درمل جو مفت بندوبست ڪري ٿي. اسان وٽ ته پوڙها ماڻهو پئناڊال جي گوريءَ لاءِ به پريشان رهن ٿا، اسان وٽ غريب پوڙهن لاءِ سرڪار طرفان رهائش ۽ سندن خذمت چاڪريءَ جو بندوبست ته نه آهي پر سرڪاري اسپتالن ۾ به ڊاڪٽر ۽ دوائون نه آهن.