12
ان ڏينهن صبح جو وارڊ جي انچارج ميجر مون کان معلوم ڪيو ته ڇا مان ٻئي ڏينهن سفر لاءِ اسهڻ جو ست ساريان ٿو يا نه. مون چيو ها. هن چيو ته پوءِ اهي مون کي صبح جو ساجهر هتان منتقل ڪندا. هن چيو ته هاڻي سفر ڪرڻ بهتر رهندو ان کان اڳ جو ڏينهن ڪافي تپي وڃي.
جڏهن اهي ڪنهن کي بستر کان ٻاهر مرهم پٽي واري ڪمري ڏانهن کڻي ويندا هئا اهو دريءَ کان ٻاهر ڏسي سگهندو هو ۽ باغيچي ۾ نين قبرن کي پڻ. هڪڙو سپاهي دروازي جي ٻاهريان ويٺل هوندو هو جيڪو باغيچي وٽان کُلندو هو، هو جيڪي ماڻهو باغيچي ۾ دفنايا ويا هئا انهن جي قبرن لاءِ صليبون جوڙيندو هو ۽ انهن تي انهن جا نالا، رينڪ ۽ ريجمينٽ اُڪاريندو هو. هو وارڊ جون خدمتون پڻ سرانجام ڏيندو هو ۽ هن مون کي آسٽريائي رائفل جي هڪڙي خالي ڪارتوس مان سگريٽ دکائڻ لاءِ هڪڙو لائيٽر پڻ ٺاهي ڏنو هو. ڊاڪٽر ڪافي ڀلا هئا ۽ اهي ڪافي اهل هئا. اهي مون کي ملان (Milan) ڏانهن منتقل ڪرڻ جي لاءِ ڪافي فڪرمند هئا اتي ايڪس ـ ري جون بهترين سهولتون ميسر هيون ۽ جتي، آپريشن کانپوءِ، مان ميڪينو ٿيراپي (mechanotherapy) ڪرائي پئي سگهيس. (ميڪينو ٿيراپي mechanotherapy ـ ڪسرت لاءِ ڪارگر اصطلاح آهي جيڪو بحالي لاءِ تجويز ڪيو ويندو آهي ڇاڪاڻ جو تنتن جي درستگي جو عمل ميڪانوٽرانسڊڪشن (mechanotransduction) جي جسماني عمل سان متحرڪ ڪيو ويندو آهي ـ مترجم ـ وڪيپيڊيا) مون پڻ مِلان ڏانهن وڃڻ پئي چاهيو. انهن اسان سڀني کي جيترو جلدي ٿي پئي سگهيو واپس موٽائڻ پئي گهريو ڇاڪاڻ جو سمورا بسترا ڪنهن به وقت شروع ٿي سگهندڙ جارحيت جي ڪري گهربل هئا.
هڪڙي رات پهريان جڏهن مان ميدانِ جنگ جي اسپتال کي ڇڏي آيو هوس اسان جي ميس کان رنالڊي ميجر سان گڏ مون کي ڏسڻ آيو. انهن چيو ته مان ملان ۾ تازو اڏيل هڪڙي آمريڪي اسپتال ڏانهن ويندس. ڪجھ آمريڪي ايمبولنسن جا يونٽ موڪليا ويا هئا ۽ هيءَ اسپتال انهن جي ۽ اٽليءَ ۾ موجود ڪنهن به پيشيور فوجي جي سار سنڀار لهندي. ريڊ ڪراس ۾ اتي ڪيترائي آمريڪي هئا. آمريڪا جرمنيءَ جي خلاف اعلانِ جنگ ڪيو هو پر آسٽريا جي خلاف نه. اطالوين کي يقين هو ته آمريڪا آسٽريا جي خلاف پڻ اعلانِ جنگ ڪندو ۽ اهي ڪنهن به آمريڪي جي آمد تي سرهائي محسوس ڪري رهيا هئا، تان جو ريڊ ڪراس ۾ پڻ. انهن مون کان معلوم ڪيو ته ڇا مان سمجهان ٿو ته صدر ولسن آسٽريا جي خلاف اعلانِ جنگ ڪندو ۽ مون هنن کي ٻڌايو ته اهو فقط چند ڏينهن جو معاملو هو. مون اهو نه پئي ڄاتو ته اسان آسٽريا جي خلاف ڇو پئي ٿي سگهياسين پر اهو منطقي لڳي رهيو هو ته جيڪڏهن انهن جرمني جي خلاف اعلانِ جنگ ڪيو ته پوءِ اهي آسٽريا جي خلاف به لازماَ اعلانِ جنگ ڪندا. انهن مون کان پڇيو ته ڇا اسان ترڪيءَ جي خلاف اعلانِ جنگ ڪنداسين. مون انهن کي چيو ته اهو شڪ ۾ آهي. ترڪي، مون چيو، اسان جو قومي پکي هو پر اهو لطيفو ڪافي خراب طريقي سان ورتو ويو ۽ اهي ايترو منجهي پيا ۽ مشڪوڪ بڻجي ويا جو انهن سمجهيو ته منهنجي چوڻ جو مقصد هو، اسان يقيناَ ترڪيءَ جي خلاف اعلانِ جنگ ڪنداسين. ۽ بلغاريه تي؟ اسان برانڊيءَ جا ڪافي گلاس پي رکيا هئاسين مون چيو ها خدا جو قسم بلغاريه تي پڻ ۽ جاپان تي به. پر، انهن چيو، جاپان ته انگلستان جو اتحادي آهي. توهان حرامي انگريزن تي اعتبار نه ٿا ڪري سگهو. جاپانين کي هوائِي (Hawaii) گهرجي، مون چيو. هوائي ڪٿي آهي؟ دنيا جي سڀ کان وڏي سمنڊ بحرالڪاهل (Pacific Ocean) ۾ آهي. جاپانين کي اها ڇاڪاڻ کپي؟ اهي حقيقت ۾ ان کي نه ٿا چاهن. اهي سڀ مڙيئي ڳالهيون آهن. اهي جاپاني ڪافي سٺا ننڍي قد وارا ماڻهو آهن جيڪي هلڪن شرابن ۽ ناچ گاني جا شوقين آهن. فرانسيسن جيان، ميجر چيو. اسان فرانس کان سيوويا (Savoia) جو علائقو وٺنداسين. اسان ڪارسيڪا (Corsica) ايڊياٽرڪ (Adriatic coastline) جي سموري سامونڊي پٽي وٺنداسين، رنالڊي چيو. ( ايڊياٽرڪ ڪوسٽ لائن ـ Adriatic coastline ـ مغربي سلووانيا ۽ مونٽي نيگرو، ۽ مشرقي البانيا ۽ اٽليءَ جي درميان بحيره روم جي هڪڙي ٻانهن ــ مترجم) مون چيو، اهو گرم آهي ۽ خون چوسيندڙ ڪيڙن / پسوئن سان ڀريو پيو آهي. ڇا توکي روم پسند نه آهي؟ ها، مان روم کي پسند ڪيان ٿو. روم قومن جي امڙ آهي. مان رومولوس سڪلنگ دي ٽبر کي ڪڏهن به وساري نه ٿو سگهان. ڇا؟ ڪجھ به نه. اچو ته روم هلون. (رومولوس Romulus ٻه جاڙا ڀائر روم جي بنياد بابت ڏند ڪٿائي مکيه ڪردارـ مترجم).
اچو ته اڄوڪي رات روم ڏانهن هلون ۽ اتان ڪڏهن واپس نه اچون. روم هڪڙو حسين شهر آهي، ميجر چيو. قومن جو ابو ۽ امڙ، مون چيو. روما مونث آهي، رنالڊي چيو. اهو ابو نه ٿو ٿي سگهي. ته پوءِ، ابو ڪير آهي، روح القدس؟ نندا نه ڪر. مان ننديان نه ٿو، مان ڄاڻ خاطر پڇان ٿو. ٻچا، تون پيتل آهين. مون کي ڪنهن پيئاريو؟ مون توکي پيئڻ تي مجبور ڪيو، ميجر چيو. مون توکي پيئڻ تي ان جي لاءِ مجبور ڪيو ڇاڪاڻ جو مان توسان پيار ڪيان ٿو ۽ ڇاڪاڻ جو آمريڪا جنگ جي حالت ۾ آهي. مڪمل طور تي، مون چيو. ٻچا، تون صبح جو هليو وڃ، رنالڊي چيو. روم ڏي، مون چيو. نه، ملان ڏي. ملان ڏي، ميجر چيو، ڪرسٽل پيليس ڏانهن، ڪووا ڏانهن، ڪيمپاري ڏانهن، بِفِي ڏانهن، گيليريا ڏانهن. تون خوشقسمت ڇوڪرا. گِران اِٽاليا ڏانهن، مون چيو. جتان مان جارج کان اڌارا پئسا وٺندس. اسڪالا ڏانهن، رنالڊي چيو. تون اسڪالا ڏانهن ويندين. هر رات، مون چيو. تون هر رات ان کي ڀري سگهڻ جي قابل نه ٿي سگهندين، ميجر چيو. ٽڪيٽون ڪافي مهانگيون آهن. مان پنهنجي ڏاڏي جي نالي تي هڪڙو سائيٽ ڊرافٽ (sight draft) ڪڍرائيندس. ( sight draft: مٽاسٽا جي هڪڙي بل جي قسم وانگي هوندو آهي، جنهن ۾ برآمدڪاري موڪليل شين جو دستاويزي انتقال رکي ٿو جيستائين درآمدڪاري انهن کي حاصل ڪري ۽ انهن جي ادائگي ڪري. سائِيٽ ڊرافٽ بين الاقوامي واپار ۾ سامان جي سرمايه ڪاري جي ڏي وٺ جي لاءِ هوائي ۽ سامونڊي ٻنهي کيپن جي ذريعن سان ڪتب آندو ويندو آهي ـ مترجم) ڇا چيئي؟ هڪڙو سائيٽ ڊرافٽ. هن کي ادائگي ڪرڻي پوندي يا وري مان جيل ۾ وڌو ويندس. بينڪ ۾ مسٽر ڪننگهام ايئين ڪندو آهي. مان سائيٽ ڊرافٽن تي گذارو ڪندو آهيان. ڇا ڪو ڏاڏو پنهنجي هڪڙي ديش ڀڳت پوٽي کي جيل ۾ وجهرائي سگهي ٿو جيڪو اٽلي جي بقا لاءِ مري رهيو آهي؟ آمريڪي بلُوزي (American Garibaldi) عورتن جيان گذار، رنالڊي چيو. (گيرِيبالڊي جنهن کي عربيءَ ۾ بلُوزي چيو ٿو وڃي. بي ڪشش ۽ ناپسنديده عورت جنهن سان ڪو حيران ڪن ۽ تواني نموني سان صحبت رچائي. مترجم). سائيٽ ڊرافٽن جي باري ۾ زباني آزمائش وٺ، مون چيو. اسان کي لازمي طور تي خاموش ٿيڻ گهرجي، ميجر چيو. اڳ ۾ اسان کي ڪيترائي ڀيرا خاموش ٿيڻ جي لاءِ چيو ويو آهي. ڇا تون واقعي سڀاڻي وڃين ٿو، فيڊريڪو؟ مان توهان کي ٻڌايان ٿو ته هو آمريڪي اسپتال ڏانهن وڃي ٿو، رنالڊي چيو. خوبصورت نرسن ڏانهن. ميدانِ جنگ واري اسپتال جي ڏاڙهي وارين نرسن ڏانهن نه. ها، ها، ميجر چيو، مان ڄاڻان ٿو هو آمريڪي اسپتال ڏي پيو وڃي. مون کي انهن جي ڏاڙهين تي ڪو اعتراض نه آهي، مون چيو. جيڪڏهن ڪو به ماڻهو ڏاڙهي رکرائڻ چاهي ٿو ته ان کي رکڻ ڏيو. سگنور ميگِي اور، توهان ڏاڙهي ڇو نه ٿا رکرايو؟ اها گيس جي هڪڙي نقاب ۾ نه ماپندي. ها اها ماپي ويندي. گيس جي هڪڙي نقاب ۾ ڪا به شيءِ ماپي سگهي ٿي. مان گيس جي هڪڙي نقاب ۾ اُلٽي پڻ ڪري چڪو آهيان. ٻچا، ايڏيون رڙيون نه ڪر، رنالڊي چيو. اسان سڀ ڄاڻون ٿا ته تون محاذ تي رهي چڪو آهين، او سٺا ڇوڪرا، جڏهن تون هليو ويندين ته مان ڇا ڪندس؟ اسان کي هلڻ گهرجي، ميجر چيو. هي ڪافي جذباتي ٿي وڃي ٿو. ٻڌ، مون وٽ تنهنجي لاءِ هڪڙي حيرت انگيز ڳالھ آهي. تو واري انگريزياڻي. توکي خبر آهي؟ انگريزياڻي جنهن سان تون روزانو رات جو انهن جي اسپتال ڏانهن ملڻ ويندو آهين؟ اها پڻ ملان وڃي رهي آهي. هوءَ هڪڙي ٻِي ڄڻِيءَ سان گڏ آمريڪي اسپتال ۾ ڪم ڪرڻ لاءِ وڃي رهي آهي. انهن اڃا تائين آمريڪا کان نرسون نه گهرايون آهن. مون انهن جي مکيه معاون سان اڄ ڳالهايو آهي. انهن وٽ هتي محاذ تي کوڙ ساتريون عورتون آهن. اهي ڪجھ کي واپس موٽائي رهيا آهن. ٻچا، توکي اهو ڪيئن لڳو؟ بلڪل ٺيڪ. ها؟ تون هڪڙي وڏي شهر ۾ رهڻ لاءِ روانو ٿي ۽ اتي پنهنجي انگريزياڻي کي پيار جي ڀاڪر ۾ ڀري ويهي ره. مان گهايل ڇو نه ٿيس؟ ٿي سگهي ٿو ته تون ٿي پوين، مون چيو. اسان کي هلڻ گهرجي. ميجر چيو. اسان پي رهيا آهيون ۽ شور مچائي رهيا آهيون ۽ فيڊرِيڪو جو سڪون برباد ڪري رهيا آهيون. نه وڃ. ها، اسان کي هلڻ گهرجي. الوداع. ڀلا ڀاڳ هجن. ڪيتريون ئي شيون. سِي آئو. سِي آئو. سِي آئو. ٻچا، جلدي موٽي اچجانءِ. رنالڊي مون کي چمي پاتي. تو مان لائيسول (lysol) جي بوءِ ٿي اچي. (lysol: صابڻ ۾ تيل جو ڳار). الوداع، ٻچڙا. الوداع. ڪيتريون ئي شيون. ميجر منهنجي ڪلهي تي ٿڦڪي هنئي. اهي پيرن جي پٻن تي هلندي ٻاهر ويا. مون ڏٺو ته مان شراب جي نشي ۾ صفا ٻڏل هوس پر مان سمهي پيس.
ٻئي ڏينهن صبح جي وقت اسان ملان جي لاءِ روانا ٿياسين ۽ اٺيتاليهن ڪلاڪن کان پوءِ اتي پهتاسين. اهو ڪافي خراب سفر هو. اسان هڪڙي ڊگهي وقت تائين رستا مٽائيندا رهياسين ۽ ٻار آيا ۽ جهاتيون پائڻ لڳا. مون ڪوگنيڪ جي بوتل وٺي اچڻ جي لاءِ هڪڙي ننڍڙي ڇوڪري کي هٿ ڪيو پر هو واپس موٽي آيو ۽ هن چيو ته هو فقط گريپا آڻي سگهي ٿو. مون هن کي چيو ته اها وٺي اچ ۽ جڏهن هو واپس وري آيو مون هن کي کليا پيسا ڏنا ۽ مون ۽ منهنجي ڀرسان ويٺل همراه گڏجي شراب پيتوسين ۽ تيسين ننڊ پئجي ويس جڏهن وِسينزا کان گذري رهيا هئاسين اتي مان جاڳي پيس ۽ فرش تي ڪافي بيزار ٿي پيو هوس. ان جو ڪو مسئلو ڪو نه هو ڇاڪاڻ جو ان پاسي وارو شخص اڳ ۾ ڪيترائي دفعا فرش تي بيزار ٿي چڪو هو. بعد ۾ اڃ پچائي ڪو نه سگهيس ۽ ويرونا کان ٻاهر احاطي ۾ مون هڪڙي سپاهيءَ کي سڏ ڪيو جيڪو ٽرين جي ڀرسان هيٺ مٿي گهمي رهيو هو ۽ هن مون کي پاڻي پيئاريو. مون هڪڙي ٻئي ڇوڪري جارگيتي کي اٿاريو، جنهن پي رکيو هو، ۽ هن کي ڪجھ پاڻيءَ جي آڇ ڪيم. هن چيو ته اهو هن جي ڪلهي تي هاري ڇڏيان ۽ هو ايئن چئي سمهي پيو. مون سپاهيءَ کي هڪڙي پائِيءَ جي آڇ ڪئي جنهن کي هن نظرانداز ڪري ڇڏيو ۽ هو منهنجي لاءِ هڪڙي نرم نارنگي وٺي آيو. مون ان کي چَسڪا ڏنا ۽ ان جي جوهر کي ٿوڪاري ڇڏيو ۽ ٻاهريان گذرندڙ مال بردار گاڏيءَ تي هيٺ مٿي ٿيندڙ سپاهيءَ کي ڏسڻ لڳس ۽ ڪجھ گهڙين کان پوءِ ٽرين هڪڙو جهٽڪو ڏنو ۽ هلڻ لڳي