اسان جي جھاز جو سوڊان پھچڻ
اوڀر آفريڪا جابلو حصو آهي، جنھن ۾ برف سان ڍڪيل ڪليمانجارو جھڙو مشھور جبل آهي، جنھن بابت مشھور ليکڪ ارنيسٽ هيمنگوي جو ناول Snows_of_Kliminjaro ۽ فلم پڻ آهي. اوڀر آفريڪا ساوڪ ۽ گهاٽن ٻيلن وارو علائقو پڻ آهي، جتان جڳ پراڻي ۽ دنيا جي وڏي ۾ وڏي نيل ندي وهي ٿي، ۽ هندي وڏي سمنڊ جي مشھور ٻيٽن: مالاگاسي، سيچلس، زنجبار، پيمبا ۽ مئفيا جو پڻ ويجهو _ يا پري جو، اوڀر آفريڪا سان واسطو ۽ ڳنڍ ڳانڍاپو آهي.
اوڀر آفريڪا_ جنھن ۾ عظيم رفٽ وادي آهي، جنھن ۾ وڪٽوريا جھڙي وڏي خوبصورت ڍنڍ آهي، جنھن مان اڇي نيل نڪري ٿي. ڪينيا ۽ ميرو جھڙا مشھور جبل آهن ۽ ڪيترائي ٻرندڙ جبل پڻ آهن _ جي اڃا تائين ڦاٽندا رهن ٿا ۽ جيئرا جاڳندا سڏجن ٿا. ان کان سواءِ اوڀر آفريڪا سفاريءَ جي دنيا ۽ جانورن، پکين ۽ ٻيلن کان پڻ مشھور آهي.
اوڀر آفريڪا ۾ رهندڙ ماڻھو گهڻي ڀاڱي نيگرو Negroid نسل ۽ ان مان نڪرندڙ ذاتين جا آهن. ڌارين ملڪن جي ماڻھن مان پاڪستاني، هندستاني، گوائين ۽ عرب ملندا. سڄي اوڀر آفريڪا ۾ ”سواحلي“ نالي ٻولي ڳالھائي وڃي ٿي پر مٿين ملڪن_ يعني مصر، سوڊان، حبش وغيره ۾ سواحليءَ کان وڌيڪ عربي هلي ٿي. مذهب گهڻي ڀاڱي اسلام آهي. ڪجهه ڪرسچن، ڪجهه بت پرست ۽ ڪجهه بنا مذهب جي ماڻھو پڻ آهن.
يورپي ملڪن جي راڄ جا نشان اڃا اوڀر آفريڪا ۾ موجود آهن. واسڪو ڊيماگا جي ڏينھن ۾، سمنڊ تي ٺھرايل پورچوگالين جا قلعا اڃا به سڄي اوڀر آفريڪا ۾ نظر ايندا. ڪيترائي ماڻھن ۽ جاين جا پورچوگالي، فرينچ يا انگريزي نالا اڃا به هلندا اچن. جيتوڻيڪ گهڻا عربيءَ جا آهن، مثال طور: ممباسا، دارالسلام وغيره ۽ اهي آفريڪي ٻولين جا نالا آهن.
ڇڙو هڪ اڌي صدي اڳ آفريڪا هڪ اونداهو کنڊ سڏيو ٿي ويو. سورهين صديءَ جي شروع ۾ هندستان جي ڳولا ۾ پورچوگالي هتي اوڀر آفريڪا کان اچي نڪتا ۽ هي علائقو صدين تائين هندي وڏي سمنڊ ۾ واپار وڙي جي وڏي چونڪي رهي. وڪامڻ لاءِ هتي جي شھرن مان هندستان، عربستان ۽ ٻين مشرقي ملڪن ڏي سون ۽ عاج ويندو هو. هتي جي سون ئي يورپ جي واپارين کي هرکايو، جن جي پويان انھن ملڪن جي حڪومتن طاقت ذريعي هنن ملڪن کي پنھنجي ڪالوني ٺاهيو. حبش (اٿوپيا) کان سواءِ اوڀر آفريڪا جا سڀ ملڪ 1895ع تائين يورپ جي قبضي هيٺ اچي ويا. سوڊان پھريون آفريڪي ملڪ هو، جنھن سڀ کان اڳ 1956ع ۾ آزادي حاصل ڪئي. ان بعد هڪ هڪ ٿي، اڄ تائين سڀ ملڪ آزاد ٿي چڪا آهن ۽ کين پنھنجيون پنھنجيون حڪومتون آهن.
اسان جو جھاز آمريڪا کان موٽندي سڄو ائٽلانٽڪ ۽ ڀونچ سمنڊ لتاڙي ڪجهه ڏينھن لاءِ اڄ هتي سوڊان جي بندرگاهه ”پورٽ سوڊان“ ۾ آيو آهي. منھنجو هي سوڊان ۾ پھريون دفعو آهي. جيتوڻيڪ اوڀر آفريڪا جي ٻين ڪيترن ئي ملڪن: مصر، ڪينيا، موزمبق جي بندرگاهن ۾ گذريل پنڌرهن سالن ۾ ڪيترائي دفعا اچڻ ٿيو آهي.
هتي جي بندرگاهه ۾ گهڻن جھازن بيھڻ جو بندوبست ناهي ان ڪري اسان جو جھاز اندر جاءِ ملڻ جي انتظار ۾ ٻاهر کلئي سمنڊ (آئوٽر ائنڪريج) تي بيٺو آهي. ٻيا به ڪجهه جھاز اسان وانگر ٻاهر ترسيل آهن. انھن مان ٻه يوناني جھاز آهن، جن تي ڪجهه پاڪستاني آفيسر ۽ خلاصي آهن. هڪ بنگلاديش جو جھاز، اندران بندرگاهه مان سامان لاهي ٻاهر اچي بيٺو آهي. ڪجهه ڏينھن بعد هتان ڪجهه اناج ۽ ڪو تيلي ٻج کڻي سعودي عرب بندرگاهه جدي روانو ٿيندو. ان جھاز جو ريڊيو آفيسر پاڪستاني آهي، سو جھڙو ئي اسان لنگر ڪيرائي واندا ٿياسين ته اسان جي همراهن کان خبرون چارون وٺڻ لڳو. سندس ڳالھين جو تت هن ريت هو : ”ڌارين ملڪن جي جھازن تي پگهار سٺو آهي پر اڪيلائيءَ جو احساس اڏوهيءَ وانگر اندر کايو کوکلو ڪريو ڇڏي. جھاز تي کاڌو پيتو ۽ رسم رواج پڻ ڌارئين آهي. سڀ کان وڏي ڳالهه ته پاڪستاني ڪمپنيءَ جا جھاز دنيا جي ڪھڙي به ڪنڊ ۾ هليا وڃن، پر ٻي ٽي مھيني وري واپس پنھنجي ئي وطن موٽن ٿا ۽ ماڻھو تازو ٿيو وڃي. پر ڌارين ملڪن جو جھاز سڄو سال ڌارين ملڪن ۾ رهي ٿو_ يا نصيب ڪڏهن ڪو اتفاق سان پاڪستان اچي ويو ته اهو به فقط ڏينھن اڌ لاءِ“.
اهڙي قسم جون (ڌارين جھازن تي رهندڙ اسان جي پاڪستانين جون) ڳالھيون اسان جي جھازين کي سڪون سان ۽ هڪ منو ٿي پنھنجي پاڪستاني جھازن تي دل لڳائينوڪري ڪرڻ لاءِ ٽانڪ آهن. هھڙن سوڊان جھڙن ماٺ مٺوڙي وارن بندرگاهن ۾ اهڙيون ڳالھيون چڱيءَ طرح دل سان هنڊائڻ جو موقعو ملي ٿو، جتي پاڻ کي مشغول رکڻ لاءِ ٻي ته ڪا ڳالهه آهي ئي ڪانه_نه ڪا ٽي وي اسٽيشن ۽ نه وري ڪا ٻڌڻ لائق ريڊيو اسٽيشن.