سرڪار وٽ لال مسجد واري مسئلي جي حل لاءِ ڪهڙو آپشن هئڻ گھرجي ؟
اسلام آباد انتظاميـ ان نتيجي تي پهتي آهي تـ اهلڪارن جي رهائي جو حل ڳالهين ۾ آهي. ان جو مطلب اهو آهي تـ سرڪار لال مسجد انتظاميـ ۽ طالبن کي هڪ طاقت طور قبولي ورتو آهي. ٻي صورت ۾ سرڪار ڪمزور ڌر سان ڳالهيون تـ ڇا پر هڪ گھڙي نهارڻ بـ عيب سمجهندي آهي. ضلعي انتظاميـ ۽ لال مسجد انتظاميـ وچ ۾ ڳالهيون ٿيون آهن. مولانا عبدالعزيز اهلڪارن جي رهائي عيوض خواجا خالد سميت ڏهن طالبن جي آزادي جي گھر ڪئي آهي. آخري فيصلو اهو ٿيو تـ مرحليوار ٻن اهلڪارن جي رهائي عيوض چئن گرفتار طالبن کي آزاد ڪيو ويندو. ٻئي مرحلي ۾ ٻن پوليس اهلڪارن جي عيوض ڇهن گرفتار طالبن کي آزاد ڪيو ويندو. ان فيصلي جي نتيجي ۾ ڌرين هڪٻئي جا ماڻهو آزاد ڪري ڇڏيا آهن.
گذريل جمعي تي مولانا عبدالعزيز پنهنجي خطبي ۾ فرمايو تـ ”اسان جو جهاد قيامت تائين جاري رهندو، وانا ۽ بلوچستان جهڙيون حالتون جيڪڏهن اسلام آباد ۾ پيدا ڪيون ويون تـه وڏي تباهي ٿيندي. ايم ڪيو ايم جي قائد الطاف حسين جامع ـ حفصـ جي طالبن خلاف آپريشن جي ڳالهـه ڪئي هئي، قدرت مٿس پنهنجو عذاب نازل ڪيو آهي. الطاف حسين ڪراچي ۾ جامع حفصـ خلاف ريلي ڪڍي هئي. اسان ان خلاف قدم کڻنداسين هاڻي رب تعالي‘ جي مصيبت انهن مٿان ڪڙڪي آهي. ڪراچي ۾ دهشتگري ٿي رهي آهي، اسلام آباد ۾ ڍول جي ٿاپ تي ناچ ٿي رهيو آهي. ملڪ ۾ بدڪاري عام ٿي چڪي آهي، اسلامي نظام ايندو تـ اهي سڀئي مسئلا حل ٿي ويندا“.
مولانا عبدالعزيز جي انهيءَ خطبي کانپوءِ سرڪار کي گھرجي تـ حالتن طائرانـ نظر سان ڏسي ۽ پرکي. مولانا عبدالعزيز جي سخت لهجي مان اندازو هڻي سگھجي ٿو تـ ڄڻ تـ هو الڳ حڪومت قائم ڪيو ويٺو آهي. هن جي ٻولي ۾ حاڪماڻو لهجو ظاهر ٿئي ٿو. جڏهن طاقت جو طاقت سان ٽڪراءُ ٿيندو آهي تـ بارگينگ وارو عمل شروع ٿيندو آهي. سرڪار بارگينگ ذريعي پوليس اهلڪار آزاد ڪرائي اهو احساس پيدا ڪرايو آهي تـ ڄڻ حڪومتي رٽ ختم ٿي چڪي آهي. اهو احساس اڳتي هلي اڃان بـ وڌيڪ شدت سان محسوس ٿيندو. افغانستان ۾ طالبان حڪومت پاڪستان ۾ موجودمذهبي تنظيمن کي زبردست طاقت بخشي هئي. طالبان فڪر جي قوت سان ليس جهادي ڪشمير ۾ بـ طاقتور ٿي انڊيا حڪومت کي پريشان ڪندارهيا. اهڙن جهادي تنظيمن کي پاڪستان جي فوجي حاڪمن ۽ جنرلن مضبوط بنياد فراهم ڪيا.
محمد منير ڪتاب “ from jinnah to zia”جي صفحي 29 تي قائداعظم جي لفظن کي quote ڪري لکي ٿو تـ :
“ the new state would be modern, democratic state with sovereignty resting in the people and the members of the new nation having equal right of citizenship regardless of their religionic caste or creed “
قائداعظم پاڪستاني رياست کي ماڊرن ڊيموڪريٽڪ رياست چيو آهي جنهن ۾ سڀني شهرين کي هڪجهڙا حق حاصل هوندا ۽ مذهب، ذات، پات ۽ عقيدي جي بنيادن تي انهن وچ ۾ ڪو فرق نـ هوندو. پر قائداعظم جي وفات کانپوءِ قائداعظم جي خيال جي بلڪل نفي ڪئي وئي. هي ملڪ فوجي جنرلن جي هٿ لڳي ويو. فوجي جنرلن اسلام جو سهارو وٺي اقتدار کي طول ڏنو. فوجي جنرلن پنهنجي حمايت ۾ مذهبي تنظيمن جي آبياري ڪئي. مدرسن کان کڻي انهن کي پارليامينٽ ۾ آندو ۽ پوءِ جنرل ملڪ تي قابض ٿي راڄ ڪندا رهيا ۽ ساڻ ڦرلٽ ڪري مزا بـه ماڻيندا رهيا. جنرل ايوب، جنرل يحى، جنرل ضياءَ جيان جنرل مشرف بـه پنهنجي آقائن جي پيروي ڪندي نظر آيو. جنرل ضياءَ پنهنجي فوجي آمريت کي طول ڏيڻ لاءِ اسلامي نظام جو نعرو هڻي 11 سال اقتدار جو مزو ماڻيو پر انهن يارنهن سالن ۾ هو ملڪ ۾ اسلامي نظام نافذ نـه ڪري سگهيو. جنرل ضياءَ جي زماني ۾ آمريڪي ڊالرز جي طاقت تي مذهبي سوچ ۽ تنظيمن کي اڀاريو ويو. روس خلاف جهاد کان وٺي طالبان، القائده، ايم ايم اي تائين ان سوچ گهڻا فاصلا طئـ ڪيا آهن. اسلام آباد ۾ مولوين جي مدرسن جو قيام بـ جنرل ضياءَ جي زماني ۾ عمل ۾ آيو.
هن وقت نتيجو اهو نڪتو آهي تـ مذهبي تنظيمون وڌيڪ بالغ نظر ٿي منظم ۽ مظبوط ٿي چڪيون آهن جن ديني تنظيمن جي ڏور فوج جي جنرلن جي هٿ ۾ هئي هاڻي انهن مذهبي تنظيمن اها ڏور پاڻ سنڀالي آهي يا ڪنهن طاقتور عالمي ساک رکندڙ مذهبي جماعت جي هٿن ۾ آهي. اهي تنظيمون هڪ نئين اتساهـ همٿ ۽ ارڏائي سان اڀري چڪيون آهن. انهن شدت پسند تنظيمن جي ڪردار بابت صدر پاڪستان جنرل مشرف کان ويندي آمريڪا ۽ يورپ جي ملڪن پاران بـ افسوس جو اظهار ڪيو ويو آهي. هن وقت سڀني جهادي ۽ شدت پسند تنظيمن جي بين الاقوامي نيٽ ورڪ جون پاڙون پاڪستان ۾ کُتل نظر اچن ٿيون. ۽ لال مسجد انتظاميا جي لنڪ بـه ان نيٽ ورڪ سان جڙيل آهي. جنهن سبب لال مسجد جي طالبن جي چرپر کي يورپ ۽ آمريڪا وارا تشويش جي نگاهـ سان ڏسن ٿا. هڪ طرف تـ اهو سياسي منظر نامو آهي. ٻي طرف تشويشناڪ پهلو اهو آهي تـ دنيا جي سرمائيڪار مذهبي جماعتن جي اثر کي محسوس ڪندي پنهنجو سرمايو پاڪستان بدران ڀارت منتقل ڪري رهيا آهن. جنهن سان مستقبل قريب ۾ پاڪستان عالمي منڊيءَ ۾ پنهنجي اقتصادي ۽ معاشي سگهه وڃائي ويهندو ۽ ڀارت اقتصادي ۽ دفاعي طور طاقتور ٿي هن خطي ۾ اهم جاءِ والاريندو. عالم اقوام بـ پوءِ ڀارت جي راءِ يا تجويز جي حمايت ڪندو. ان حوالي سان پاڪستان جي مستقبل بابت ڪيترائي سوال ڪر کنيو بيٺا آهن. آمريڪي ٿنڪ ٽينڪ هجي، پاڪستان جا دانشور يا سياستدان هجن انهن سڀني وَٽ پاڪستان جي مستقبل بابت کوڙ سارا خدشا موجود آهن.
ون يونٽ جي سازش، بنگلاديش ٺهڻ، ذوالفقار ڀٽي کي ڦاهي ڏيڻ جهموري حڪومتن کي ڊاهي فوجي آمريت مڙهڻ بلوچستان ۾ بمباري، اڪبر بگٽي کي قتل ڪرڻ، مذهبي تنظيمن کي ٺاهڻ، چيف جسٽس آف پاڪستان کان زبردستي استيفعي گھرڻ واري معاملن بين الاقوامي سطح تي پاڪستان جي ساک خراب ڪري ڇڏي آهي. انهن تاريخي غلطين جو دير سوير ضرور نتيجو سامهون ايندو. اهي سڀئي تاريخي غلطيون خاص ڪري فوجي حاڪمن جي کاتي ۾ لکيون ويون آهن. 9/11کانپوءِ اها ٿيوري بـ گردش ڪري رهي آهي تـ پاڪستان بطور هڪ رياست جي ساڳي شڪل ۾ موجود ناهي. اهڙي قسم جا دستاويز آمريڪا و ٽ موجود آهن. ساڻ پاڪستان ۾ هڪ ليکڪ جي ڪتاب ”پاڪستان ٽوٽ جائي گا “ ۾ اهڙي قسم جا مضبوط دستاويز ۽ دليل ڏنل آهن.اهڙن دستاويزن جي مطالعي کانپوءِ مطلب اهو ٿو نڪري تـ رياست جو منطقي انجام ڪنهن اوچتي حادثي جي انتظار ۾ آهي. پاڪستان جون سياسي، علاقائي ۽ زميني حالتون زلزلي جي زون تي آهن. پوءِ ٿي سگھي ٿو تـه اهو زلزلو جهادي تنظيمن پاران انقلاب جي شڪل ۾ بـه اچي. ڇاڪاڻ جو هن وقت جيڪي رياست اندر قوتون آهن اهي مذهبي ۽ ديني قوتون آهن. جيڪي حڪومتي رٽ کي چئلنج ڪري سگھن ٿيون. عوامي انقلاب هن رياست ۾ اچڻ مشڪل نـه پر ناممڪن آهي. عوام سٺ سال فوجي آمريت سان وڙهندي وڙهندي سگھـ وڃائي ويٺو آهي. هن وقت عوام ٿوري وقت لاءِ ويڙهـ وڙهي سگھي ٿو. جيڪا معمولي نوعيت جي ٿي سگھي ٿي پر ڊگھي ويڙهـ ۾ شڪست کائي ويهندو. ان حوالي سان هن وقت ديني تنظيمون آهن. جيڪي ايمان ۽ جديد اسلحي سان ليس آهن ۽ انهن جو نيٽ ورڪ به ڦهليل آهي وٽن دولت به جام آهي تنهنڪري اسلامي انقلاب جي نمودار ٿيڻ جا گھڻا امڪان ٿي سگھن ٿا. آمريڪا اهڙي انقلاب کان اڳ پاڪستان کي ٽوڙڻ جا منصوبه ٺاهي ڇڏيا آهن. نفاذ شريعت جي پاسبان مولانا عبدالعزيز ۽ مولانا عبدالرشيد غازي جي اسلام آباد اندر وڌندڙ چرپرکي آمريڪا پنهنجي ايجنسين ذريعي مانيٽر ڪري رهيو آهي. آمريڪا ۽ يورپي ملڪ مولوي برادرز جي حرڪتن کي تشويش جي نگاهـه سان ڏسن ٿا. ان سلسلي ۾ مختلف وقتن تي اسلام آباد سرڪار کي آگاهـه ڪيو ويو آهي. مولانا برادرز ٿوري وقت ۾ دنيا جي جهادي تنظيمن سان واسطا جوڙي ورتا آهن. تازو تحريڪ نفاذ شريعت محمدي جي رهنما فضل الله لال مسجد جي خطيب مولوين جي حمايت ۾ حڪومت کي ڌمڪي ڏني آهي تـ جيڪڏهن لال مسجد جي طالبن خلاف طاقت جو استعمال ڪيو ويو تـ ان جا هزارين جانثار اسلام آباد تي حملو ڪندا. اهڙي قسم جا دڙڪا جهادي تنظيمن پاران سرڪار کي ملندا رهن ٿا. تنهن ڪري سرڪار بـ اڳرائي ڪرڻ کان لنوائي رهي آهي.
لال مسجد جي مولانا برادرز جي ويجهڙائپ وارو واسطو پابندي مڙهيل تنظيم سپاهـ صحابـه سان بـه رهيو آهي. سپاهـ صحابـه جي خطرناڪ ڪاررواين سبب ان تي سرڪار پابندي مڙهي ڇڏي آهي. سپاهـ صحابـه تي پابندي کانپوءِ مولانا برادرز نفاذ شريعت جو نعرو هڻي نئين ويس ۾ ميدان ۾ لٿا آهن. سپاهـه صحابـه پاڪستان پاران سال 2000ع ۾ شريعت ڪورٽن جي تشڪيل جو اعلان ڪيو هو ان وقت سپاهـ صحابـه جي رهنما اعظم طارق پاڪستان جي 28 وڏن شهرن کي اسلامي ماڊل شهر قرار ڏيڻ جي تجويز پيش ڪئي هئي. اصل ۾ ان تجويز جو باني مولانا عبدالله هو جيڪو مولانا برادرز جو والد بزرگوار هو. مولانا عبدالله جي خواب جي تعبير شريعت جو نفاذ لاءِ سندس اولاد جدوجهد ڪري رهي آهي. مولانا برادرز اسلام آباد جي حدن اندر شريعت جو نفاذ ۽ شرعي عدالت جو قيام جو اعلان ڪيو آهي. پوري ملڪ بشمول آزاد ڪشمير ۾ قائم مدرسن جي خطيبن ۽ عالمن ،مولانا برادرز جي اعلان جي آجيان ڪئي آهي ۽ کين پنهنجي الحاق، مڪمل سهڪار ۽ مدد جو يقين ڏياريو آهي تنهن ڪري مولانا برادرز جا حوصلا بلند آهن. مولانا برادرز جو والد مولانا عبدالله پنهنجي دور جو وڏو شدت پسند عالم ٿي گذريو آهي. جنهن جا واسطا ان وقت جي حڪمران جنرل ضياءَ الحق سان بـه گيھرا هئا. مولانا عبدالله جا افغانستان ۾ ويڙهاڪ جنگجو قبيلائي تنظيمن سان بـه گيھرا واسطا رهيا آهن. اهي سڀ واسطا مولانا برادرز جي ڪم اچي رهيا آهن. مولانا برادرز انهن سڀني واسطن جو فائدو وٺندي حڪومتي رٽ کي ڪمزور بڻائي رهيا آهن. هاڻي مولانا برادرز پنهنجي طاقت جي بنياد تي سرڪار کان هر ڳالهـه ۽ هر مطالبو مڃرائي وٺندا ۽ جڏهن مڪمل طور حاوي ٿيندا تـه پوءِ تخت اسلام آباد ۽ ايٽم بم تي قابض ٿي سگھن ٿا. ڇاڪاڻ جو سڀ جهادي تنظيمون ڪشمير مان نڪري پاڪستان اندر خطرناڪ ڪارروايون ڪري سگھن ٿيون. ڇاڪاڻ جو ڪشمير جو مسئلو پنهنجي منطقي انجام ڏانهن وڌي فيصلي جي آخري مرحلن ۾ آهي. ڪشمير مان نڪتل جهادي تنظيمن جو اڳيون ٽارگيٽ اسلامي انقلاب هوندو جنهن کي ڪجهـه فوجي جنرلن جي حمايت پڻ حاصل آهي. جيڪي مشرف جي بـه خلاف آهن جنرل مشرف جي سرڪار ڀلي انهن خطرناڪ شين/مسئلن کان ڪن لاٽار ڪري پر آمريڪا وارن جي ڪڙي نظر پاڪستان تي آهي، تنهنڪري آمريڪا فيصلو ڪري ورتو آهي ته جهادي تنظيمن کي منهن ڏيڻ سويلين حڪومت جي وس کان ٻاهر آهي، انهيءَ سبب ڪري مشرف جي فوجي حڪومت تي ڀاڙڻ ئي هوش مندي آهي، تنهنڪري اسلامي انقلاب جي رونما ٿيڻ ۽ ايٽم بم مولوين جي هٿن ۾ اچڻ کان بهتر آهي ته مشرف کي اقتدار ۾ قبولجي.¡¡