لال مسجد واري واقعي جون اصل حقيقتون
ٿورو مولانا عبدالعزيز جي ڏنل خطبي کي ملڪي سياست، سماجي ۽ انصاف واري نظر سان ڏسڻ گهرجي ڪٿي مولوي عبدالعزيز ڪا ڪارائتي ڳالهه ڪري ٿو ته ان کي قبولڻ گهرجي. اسان کي مولانا عزيز تي بنياد پرست ملا جو الزام هڻڻ بجاءِ سندس سٺي ۽ صحتمند ڳالهين تي غور ڪرڻ گهرجي. ان کي ڌڪارڻ ڪنهن به طرح سٺي ڳالهه ناهي. مولانا عزيز جي ڏنل خطبي جي ڪجهه ٽڪرن کي حوالي طور پيش ڪري پوءِ اڳتي حالتن جو اڀياس ڪنداسون:-
” انهن ماڻهن الله جي اسٽيٽ کي سٺ سالن کان پنهنجي اسٽيت بڻائي ڇڏيو آهي. پوري قوم جو جيئڻ حرام ڪري ڇڏيو آهي. غريب عوام ، تاجر صنعتڪار سڀ رڙيون ڪن ٿا. بجليءِ جو بل ادا ڪرڻ وارا ماڻهو رڙيون ڪري رهيا آهن. جن ماڻهن جي ڀينرن ۽ ڌيئن جون عزتون لٽيون ويون، اهي رڙيون ڪن پيا، جن جا ٻار اغوا ٿي رهيا آهن. اهي رڙيون ڪن ٿا. جن جا مائٽ قتل ٿي چڪا آهن. اهي رڙيون ڪري رهيا آهن. ڪشمير، بلوچستان، وانا، وزيرستان وارا رڙيون ڪري رهيا آهن. انهن سڀني مسئلن جو حل اهو آهي ته الله جي اسٽيٽ ۽ اسلامي نظام کي بحال ڪجي. ڇاڪاڻ جو سڀني پريشانين جو حل حڪومت الاهي آهي، تنهن ڪري اسان اعلان ٿا ڪريون ته اڄ کان جيستائين هي علائقو اسان جي اثر هيٺ آهي. اسان اتي نفاذ شريعت کي عمل ۾ آڻينداسين. هي ملڪ اسلام جي نالي تي وجود ۾ آيو، جنهن لاءِ لکين ماڻهن قرباني ڏئي شهادت جو جام نوش ڪيو جيئن ان لاءِ ته اسلام اچي ۽ شريعت نافذ ٿئي پر اسان غفلت ڪئي اصل ۾ اسلامي نظام جو نفاذ انهن شهيدن جو قرض آهي.“
مولانا عبدالعزيز خطبي ۾ وڌيڪ فرمايو ته حڪومت اسان جي مطالبن تي سنجيدگيءَ سان غور ڪري ۽ ان تي عمل ڪري تحريڪ طلبا و طالبات جي خلاف غلط ۽ بي بنياد پروپيگنڊا تي مبني ميڊيا مهم فورن بند ڪئي وڃي. رستن تان غير اخلاقي سائن بورڊ هٽايا وڃن. منشيات جي سمورن اڏن سميت شراب جي خريد و فروخت تي پابندي هنئي وڃي. اسان قيام امن چاهيون ٿا، تنهن ڪري پوليس کي گهرجي ته هو اسان سان تعاون ڪري. اسان جي طرفان مڪمل امن ۽ سلامتي جو پيغام آهي پر جيڪڏهن سرڪار آخري آپشن طور طاقت جي زور تي آپريشن ڪيو ته اسان جو آپشن فدائي حملو ٿي سگهي ٿو. مولانا عزيز جي انهي خطبي تي مختلف مذهبي، سماجي، سياسي ۽ سرڪاري حلقن طرفان ردعمل آيو آهي. مولانا عزيز ان خطبي جي شروعات ۾ چيو ته ”جن ماڻهن الله جي حڪومت واري رٽ کي چئلينج ڪري ڇڏيو آهي. اسان ان حڪومت جي رٽ کي چئلينج ڪريون ٿا.“ ان حوالي سان صدر مشرف جو بيان آيو ته ”هي ڪو طريقو ناهي جيڪڏهن ڏنڊو ئي کڻڻو آهي ته پوءِ اهو ڪم مان بهتر طور ڪري سگهان ٿو، ڇاڪاڻ جو منهنجي تربيت اهڙي قسم جي ٿيل آهي.“
ان سموري روئيداد تي مختلف تبصرا ٿيا آهن. ڪن ماڻهن پنهنجي سوچ آڌار اهو چئي ڏنو ته صدر مشرف هڪ نئون پتو کيڏيو آهي، جنهن ۾ وائيٽ هائوس کي اهو پيغام ڏنو پيو وڃي ته اسلام آباد پاڪستان جو دارالخلافه آهي، ان شهر اندر انتهاپسند ايتري قوت رکن ٿا. جو طاقت ذريعي حڪومتي رٽ کي چئلينج ڪن ٿا. اسلام آباد ۾ بنياد پرستن طرفان طاقت جو مظاهرو ڪرڻ حڪومت تي قبضو ڪرڻ جي برابر آهي. جي اهو آمريڪا کي باور ڪرايو ويو آهي ته آمريڪا کان وڌيڪ بهتر ڪير ٿو ڄاڻي ته مذهبي انتها پسندن جي هٿن ۾ پاڪستان جو اقتدار اچڻ جي دڙڪي جو مطلب ڇاهي! ايٽمي اثاثن جو روز اول کان آمريڪا مخالف رهيو آهي، ان سبب ڪري پاڪستان آمريڪا جي گڊبڪس ۾ اچي نه سگهيو آهي. دنيا ڄاڻي ٿي ته پاڪستان دهشتگردي خلاف عالمي جنگ ۾ آمريڪا جو ڀرپور ساٿاري ۽ فرنٽ لائين اتحادي رهيو آهي پر آمريڪا وٽ صدر مشرف جي ڪا مڃتا ڪانهي. جنهن کي صدر مشرف به محسوس ڪري رهيو آهي. هو سمجهي ٿو ته آمريڪا کيس اڪيلو ڪري رهيو آهي، تنهن ڪري صدر مشرف به آمريڪا کي ڊيڄارڻ لاءِ ڊراما ڪري رهيو آهي. تنهن ڪري لال مسجد وارو ڪارڊ صدر مشرف هوشياري سان کيڏي رهيو آهي. ان ڪارڊ ۾ اهو تاثر ڏنو ويو آهي ته ايٽم بم انتها پسندن جي هٿ چڙهي ويو ته ان جو حدف آمريڪا هوندو پر ان ڪارڊ واري راز کي آمريڪي ايجنسين جيڪي اسلام آباد سميت پوري ملڪ ۾ ڇائنجي پنهنجو ڪم ڪري رهيون آهن. تن پروڙي ورتو آهي.
مولانا عبدالعزيز جي اعلان کان پوءِ اسلام آباد ۾ مقيم غير ملڪي ماڻهو ۽ ڊپلوميٽس ۾ خوف ۽ حراس ڦهلجي ويو آهي. پوري دنيا لال مسجد ۽ حفصه مدرسي ۾ برقعه پوش ڏنڊا بردار طالبات کي پرنٽ ۽ اليڪٽرانڪ ميڊيا ذريعي ڏسي حيرانگي جو اظهار ڪيو. هو چون پيا ته ڪٿي آهي لبرل ۽ روشن خيال مشرف، ڪٿي آهي ان جي اٿارٽي، انهن ۾ ڪي اهڙا ماڻهو به آهن. جو ان کي ٽوپي ڊرامو چون ٿا، انهن جو خيال آهي ته اهو سڀ ڪجهه ملي ڀڳت آهي، اهو سڀ سرڪاري سرپرستي هيٺ ٿي رهيو آهي، صدر مشرف جو خيال آهي ته ملڪ کي انتهاپسندن جي قبضي کان بچائڻ لاءِ صرف ورديءَ وارو صدر مشرف ئي آهي. جنهن سان پاڪستان جو مستقبل روشن آهي. باقي اوندهه آهي، اهو تاثر ڏئي آمريڪا آڏو ڪمزور مشرف طاقتور ٿيڻ چاهي ٿو، ٻيو خيال اهو آهي ته جامعه حفصه ۽ لال مسجد وارو مسئلو اڀاري پاڪستان ۾ حڪومت مخالف مدرسن خلاف ڪريڪ ڊائون ڪرڻ جو پروگرام رٿيو ويو آهي ٽيون خيال اهو آهي ته دنيا جي توجهه چيف جسٽس آف پاڪستان واري مسئلي تان هٽائڻ آهي، هن وقت اهو عدالتي ٽمجهڻ صدر مشرف جي ڳچيءَ ۾ پيل آهي، سو صدر مشرف هڪ تير سان ڪيئي شڪار ڪرڻ چاهي ٿو.
آمريڪا وارن جو خيال آهي ته صدر مشرف ڊبل گيم کيڏي رهيو آهي. جنهن جو آمريڪا وارا کليل اظهار ڪن ٿا. جيڪڏهن واقعي صدر مشرف آمريڪا ۽ پنهنجي عوام سان ڊبل گيم ڪري ٿو ته هن کي اهو مثال به سامهون رکڻ گهرجي ته ” سياڻو ڪانگ ٻه ٽنگو ڦاسي.“
ڪن ماڻهن جو چوڻ هو ته اسلام آباد ۾ ڪيترن ئي مسجدن کي شهيد ڪيو ويو آهي، سي ڊي اي جي ڪاروائي جي خوف کان ته متان لال مسجد ۽ جامعه حفصه کي به نه شهيد ڪيو وڃي، تنهن ڪري مولانا عزيز اهو دهمان ڪري نفاذ شريعت جو اعلان ڪري حڪومت کي ڊيڄارڻ جي ڪوشش ڪئي آهي ته مسجدن کي ڊاهڻ بند ڪيو وڃي. ٻي صورت ۾ سخت رد عمل ڪري حالتون وڌيڪ خراب ڪري سگهجن ٿيون، نفاذ شريعت جي اعلان کان پوءِ حڪمران واقعي ڏچي ۾ پئجي ويا آهن، تنهن ڪري امير توڙي وزير، عالم توڙي خطيب معاملي کي سلجهائڻ لاءِ وچ ۾ پئجي چڪا آهن، ان کان سواءِ او آءِ سي (آرگنائيزيشن آف اسلامڪ ڪنٽريز) جي نمائندن مولانا عزيز سان مذاڪرات ڪيا. پر ٻڌڻ ۾ آيو آهي ته مولانا عزيز پنهنجي خطبي واري ڳالهه تي اڙيل آهي، سرڪار وٽ ڳالهين کان پوءِ سخت آپريشن وارو آپشن موجود آهي ۽ مولانا عزيز وٽ به آخري آپشن فدائي حملا آهن، جنهن ۾ وڏي رتوڇاڻ ٿيڻ جو خدشو آهي. اهڙي صورتحال پاڪستان جي سلامتي لاءِ خطري جو پيغام آهي.
غير قانوني ۽ بنا اجازت مسجدن جي تعمير جو آغاز جنرل ضياءَ جي دور ۾ شروع ٿيو . اهو سلسلو محترمه بينظير ڀٽو ۽ ميان نواز شريف جي دور ۾ به هلندو رهيو ۽ مسجدون ٺهنديون رهيون، جڏهن ڪو نئون سيڪٽر ڊيولپ ٿيو ته اتي مسجدون به ٺهڻ شروع ٿي ويون. اهڙي طرح راتو رات ڪيتريون ئي مسجدون ۽ مدرسا سرڪار جي بغير اجازت سان تعمير ٿيا، گذريل ٻن سالن کان سي ڊي اي وارن ڇهن اهڙن مسجدن کي شهيد ڪيو. جو ڪنهن سرڪاري منظوري بغير تعمير ٿيون هيون، ان غير قانوني ۽ اڳواٽ اجازت تعمير ٿيل مسجدن جي فهرست ۾ جامعه اشرف العلوم به شامل آهي، جو جنرل ضياءَ جي دور ۾ بنا اجازت سرڪاري پلاٽ تي تعمير ٿي، هن مسجد ۾ جنرل ضياءَ خود نماز ادا ڪرڻ لاءِ ايندو هو. ان کان سواءِ مسجد حمزه کي شهيد ڪيو ويو . ان کان پوءِ اسلام آباد ۾ قائم سرڪاري پلاٽن تي غير قانوني تعمير ٿيل مسجدن کي شهيد ڪرڻ جي خوف کان مولانا عبدالعزيز ۽ غازي عبدالرشيد رڙيون ڪيون، نتيجي ۾ لال مسجد جي طالبان، چلڊرين لائبريري تي قبضو ڪري ورتو، ساڻ جي– 6 واري علائقي ۾ آنٽي شميم جي گهر تي چڙهائي ڪري ان کي ٽن عورتن سميت گرفتار ڪري ميڊيا آڏو آڻي گناهه جو اعتراف ڪرايو ۽ توبهه تائب ڪرايو، آنٽي شميم نالي عورت گذريل 15 سالن کان علائقي ۾ بدنام هئي 1992ع کان هن وقت تائين پولس مٿس ڪيترا ڀيرا ڇاپا هڻي نوجوان ڇوڪريون گرفتار ڪيون پر آنٽي شميم ڏئي وٺي ڪري جان ڇڏائيندي هئي. حقيقت اها آهي ته آنٽي شميم جا اسلام آباد جي طاقتور ماڻهن سان رابطا هجڻ ڪري پاڙي وارا به خاموش رهندا پئي آيا، پر هن ڀيري مولوي عزيز جي هٿ چڙهي وئي، ان عمل جي پاڙي وارن به ساراهه ڪئي، هاڻي ته مولانا عزيز هن علائقي ۾ ڪيترن غريب ۽ بي سهارا ماڻهن جا فيصلا شريعت موجب ڪري رهيو آهي. تازو اهي به اطلاع آهن مليا ته ڪابينا جي گڏجاڻي ۾ لال مسجد واقعي تي وفاقي وزير به ورهايل نظر آيا، وزير خارجه خورشيد محمود قصوري ۽ وفاقي وزير تعليم جاويد اشرف قاضي ۽ ان جي هم خيال وزيرن جو اهو موقف هو ته لال مسجد ۽ جامعه حفصه جي انتظاميا خلاف سخت آپريشن ڪيو وڃي. ڇاڪاڻ جو اهڙي قسم جا واقعا ٻاهرين دنيا ۾ پاڪستان جو اميج خراب ڪري ناقابل تلافي نقصان پهچائي رهيا آهن. هنن جو چوڻ هو ته سي ڊي اي جي زمين تي غير قانوني قبضو ختم ڪرائڻ لاءِ قبضا گروپ خلاف ڪاروائي ڪئي وڃي، ان گروپ جي مخالف وفاقي وزير داخلا آفتاب شيرپائو ۽ مذهبي معاملن واري وفاقي وزير اعجاز الحق جنهن هڪ ٽي وي چينل تي اچي چيو ته ” مون کي ته اها به خبر ناهي ته مدرسه جامعه حفصه رجسٽرڊ مدرسن ۾ آهي يا نه“ انهن جو چوڻ آهي ته ايڪشن بجاءِ مذاڪرات ڪري مولانا عزيز کي قائل ڪيو وڃي، سو مذاڪرات لاءِ پڳ ٻڌرائي چوڌري شجاعت کي موڪليو ويو آهي، پر مولانا عزيز پنهنجي نفاد شريعت واري اعلان تان هٿ کڻڻ لاءِ تيار نه هو، مولانا عزيز جو ڏنل الٽيميٽم 6- مئي تي پورو ٿيندو. ٻئي طرف صدر مشرف سيالڪوٽ ۾ عوامي اجتماع کي خطاب ڪندي چيو ته مدرسي جون شاگردياڻيون اسان جون ڌيئر آهن، گولي جي زبان واري ڳالهه ڪرڻ نٿو چاهيان. علماءَ ڪرام جامعه حفصه ۽ لال مسجد جو مسئلو اڳتي اچي حل ڪرائين. اهي ماڻهو سئين رستي تي نه آيا ته حڪومت انهن خلاف قدم کڻندي. سرڪاري رٽ کي چئلينج ڪرڻ وارن عالمن کي سرڪار ڪيئن ٿي منهن ڏي. اها سرڪار لاءِ به هڪ امتحان جي گهڙي آهي.¡