ڪالم / مضمون

سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

دنيا، پاڪستان ۽ سنڌ جي مختلف معاملن تي لکيل ڪالمن ۾ بشير منگيءَ مسئلن جي اپٽار ڪئي آھي. ھن ڪرنٽ افيئرز خاص ڪري سياست، ادب، تعليم، صحت سميت مختلف مسئلن تي ڪالم لکيا آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 18
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بشير منگي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

فاٽا ۾ آمريڪي حملا ڪجهه حقيقتون

فاٽا ۾ آمريڪي حملن کان پوءِ ملڪ ۾ بحث ڇڙي پيو آهي ته آخر انهن حملن کي ڪيئن منهن ڏجي؟.ان سلسلي ۾ ٻه رايا سامهون آيا آهن. هڪڙن ماڻهن جو چوڻ آهي ته آمريڪي حملن جو منهن ٽوڙ جواب ڏنو وڃي، جڏهن ته ٻين جو خيال آهي ته انتهائي هوشياريءَ سان ان مسئلي تي قابو پائجي. آمريڪا سان به تعلقات بهتر رهن، هاڻي جيڪي چون ٿا ته آمريڪا طرفان مسلسل حملن جو منهن ٽوڙ جواب ڏنو وڃي، ان ۾ خاص ڪري مذهبي تنظيمون جيڪي طالبان ۽ القاعده جي فڪر جي ويجهو آهن، اهي مطالبو ڪن ٿيون، ٻيو رٽائرڊ فوجي جنرل جيڪي روس خلاف جنگ ۾ افغان وار جا ماسٽر مائينڊ هئا اهي جيڪي ان وقت آمريڪا جا دوست هئا ۽ ان جنگ مان لکپتي مان ارب پتي ٿي ويا، اهي ماڻهو ميڊيا تي اچي شد ۽ مد سان سان آمريڪا خلاف بيان ڏين ٿا.
ڪجهه لبرل ۽ ترقي پسند ماڻهن جو خيال آهي ته آمريڪي حملن جي کڻي مذمت ڪجي پر ان سان ٽڪر کائڻ بيوقوفي چئبي، ڪٿي ته ڪجهه لبرل ماڻهو آمريڪا جي ان حملن کي ساراهن ٿا، ڇاڪاڻ جو لبرل ماڻهو هڪ طرف ملڪ ۾ شرعي نظام کان پري رهڻ چاهين ٿا ته ٻئي طرف طالبان ۽ القائده وارا ملڪ تي قبضي جا خواب ڏسي رهيا آهن طالبان ڦاسيون ڏيڻ، ماڻهن کي زندهه ذبح ڪرڻ، هٿ وڍڻ جهڙن اذيت ناڪ ۽ انسانيت سوز ڪاررواين ۾ ملوث آهن ۽ انهن جي ان عملن ڪري ڪنڌ شرم کان جهڪي ويندا، دنيا ۾ رسوا ٿيندا سين، پرڏيهي امدادون بند ٿي وينديون، ان ڪري لبرل ماڻهو طالبان جي مخالفت ڪن ٿا. هاڻي ڏسڻو اهو پوندو ته آخر آمريڪا وارا ڇو ٿا پاڪستاني سرحدن اندر داخل ٿي حملا ڪن ۽ ڪنهن جي خلاف جنگ ڪن ٿا، ان جو هڪڙو ننڍڙو مثال اسان جي سامهون آهي: ڪجهه ڏينهن اتر وزير ستان جي هيڊ ڪواٽر ميران شاهه جي ڀر پاسي واري علائقن ۾ گائيڊيڊ ميزائلن سان حملو ڪيو ويو، انهن ميزائلن مان هڪڙو ميزائل افغان ڪمانڊر جلال الدين حقاني جي گهر ۽ مدرسي مٿان اچي ڪريو، جنهن ۾ ٻارنهن مرد ۽ عورتون مارجي ويا، هاڻي جيڪڏهن جلال الدين حقاني جي گذريل تاريخ جو ورق اٿائيندا سون ته جلال الدين حقاني انهن اهم ڪمانڊرن مان هڪ آهي، جنهن روس جي خلاف جنگ ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو هو. انهيءَ زماني ۾ آمريڪا جو بهترين اعتماد وارو دوست هو، هن ڪمانڊر جا پاڪستاني فوج جي ان وقت جي اهم قيادت سان ويجها تعلقات هئا، اڄ اهو ئي جلال الدين حقاني جيڪو آمريڪا جو اڳ دوست هو، هاڻي ان جو دشمن ٿي پيو آهي. 1996ع واري طالبان قتدار ۾ جلال الدين حقاني قبائلي علائقن ۾ سرحدي امور جو وزير رهيو هو، هن وقت سندس پٽ سراج الدين حقاني سندس جانشين آهي، جنهن وقت جلال الدين حقاني افغانستان ويل هو تنهن وقت آمريڪا جو ٽارگيٽ جلال الدين حقاني هو، آمريڪا بار بار چوندو اچي ته پاڪستان جا سرحدي علائقا، القاعده جون محفوظ پناهه گاهون آهن. انهن ئي علائقن ۾ خود ڪش بمبارن جي کيپ تيار ٿئي ٿي ۽ اهي ڪمانڊر جهاد جي تربيت ڏين ٿا. يقينن آمريڪا جي جاسوسي ادارن جا اطلاع درست آهن، ثابت ٿيو آهي ته جيڪي به هن وقت خود ڪش بمبار گرفتار ٿيا آهن يا جن خود ڪش بمبارن جي ماسٽر مائينڊ بابت پاڪستاني انٽيليجنس کي رپورٽ ملي آهي، اهي سڀ فاٽا جي قبائلي علائقن سان واسطو رکن ٿا، انهن خود ڪش حملا آورن ۾ جيڪڏهن صرف آمريڪا خلاف جهاد آهي ته سوال اهو ٿو اڀري ته پوءِ پاڪستان جي معصوم ماڻهن کي خود ڪش بمن ذريعي حملا ڪري ڇو ٿو ماريو وڃي يا وري اهي ايڏا محب وطن قبائلي آهن ته پوءِ فوج ۽ سيڪيورٽي فورسز تي حملا ڇو ٿا ٿين؟، اصل ۾ ڳالهه هي آهي ته جيڪي محب وطن قبائلي آهن، اهي خود ا شر پسندن خلاف دل ۾ نفرت رکن ٿا، جيڪي فوج ۽ عوام جي مٿان حملا ڪن ٿا، اصل ۾ هي اهي ئي ماڻهو آهن، جيڪي افغانستان مان تڙجي فاٽا کي پناهه گاهه طور استعمال ڪن ٿا، انهن ۾ غير ملڪي جنگجو به شامل آهن. ٻيا اهي ڀاڙيتو ماڻهو جيڪي قبائلي ته آهن پر اصل ۾ اهي ڪرمنل هئا، جيڪي ان جنگ دوران طالبان ۽ القاعده جي پئسن تي ڪک پتي مان لک پتي بڻجي شهرن ۽ قبيلن جا ڪمانڊر بڻجي ويا. مثال طور لشڪر اسلام جو امير منگل باغ خير ايجنسي جو ڪنهن زماني ۾ داداگير ۽ بس جو ڪنڊيڪٽر هو ۽ هن وقت هو بلين ڊالر جو مالڪ آهي، اهڙي طرح صوفي محمد وارا معمولي ماڻهو هئا پر اڄ اهي لشڪر جا ڪمانڊر آهن ۽ اربين روپين جا مالڪ ٿي وياآهن، وادي سوات جيڪا جنت نما وادي هئي، ان کي دوزخ نما بڻائڻ ۾ صوفي محمد ۽ مولانا فضل الله جو هٿ آهي. اهڙي طرح افغان سرحد سان ملحقه پاڪستان علائقن ۾ ننڍڙن قبائلي داداگيرن افغان جنگجوئن کي پناهه ڏئي امير ته ٿي ويا ۽ پاڪستان جي معيشت کي داءَ تي لڳائي ويٺا آهن. پاڪستان فوج جو اصل ۾ آپريشن انهن ماڻهن خلاف آهي، جيڪي پاڪستان جي سالميت خلاف آهن، جيڪي ڪرمنل آهن، جيڪي هيروئن ۽ اسلحي جا اسمگلرآهن، جيڪي پاڪستان جي بنيادن کي لوڏي رهيا آهن، هاڻي ان قسم جي جنگ ۾ جتي افغانستان ۽ پاڪستان بيڪ ڊور ڊپلوميسي تحت آمريڪي حملن جي حمايت ڪري رهيو آهي، جڏهن ته حامد ڪرزئي جيڪو پاڪستان جي نئين حڪومت سان ڪافي ويجهڙائپ رکي ٿو. اهو چوي ٿو ته ”پاڪستان سرحدي علائقن ۾ آمريڪي فوجي ڪارروائي جي نئين حڪمت عملي جي آجيان ڪريون ٿا“، اسان جي مشترڪه ڪاررواين سان طالبان جا مضبوط ٺڪاڻا جلد ختم ٿي ويندا. آمريڪا جي نئين حڪمت عملي جنهن جي جولاءِ ۾ صدر بش منظوري ڏئي ڇڏي هئي، اها حڪمت عملي ٽن مرحلن ۾ طئي ٿي ۽ آمريڪين اسپيشل فورسز پاڪستان قبائلي علائقن اندر فيصلا ڪن جنگ ڪري طالبان ۽ القاعده جي جهادي ڪئمپن کي تباهه ڪرڻ، ان حوالي سان آمريڪا افغان قيادت ۽ پاڪستان جي نئين قيادت کي اعتماد ۾ ورتو هو. ان حوالي سان هڪ اهم گڏجاڻي جيڪا بحر هند ۾ موجود آمريڪي بحري ٻيڙي ۾ پاڪستان فوج جي سربراهه ۽ آمريڪي چيئرمين چيف آف اسٽاف ايڊمرل مائيڪ مولن جي وچ ۾ ٿي هئي، جنهن ۾ مٿين حڪمت عملي جوڙي وئي، اها ميٽنگ خفيه رکي وئي هئي پر ان خفيه گڏجاڻي واري راز کي آمريڪا جي هڪ اخبار پڌرو ڪري ڇڏيو، ان گڏجاڻي ۾ فوجي حڪمت عملي تحت فوجي دستن کي خفيه معلومات هڪ ٻئي کي ڏيڻ سميت جنگي معاملن جون ڳالهيون طئه ٿيون. ان ملاقات کان پوءِ آمريڪي فورسز پاران طالبان ٺڪاڻن تي حملا شروع ٿيا، گذريل آمريڪي دوري دوران صدر بش سميت آمريڪي دفاعي قيادت وزير اعظم يوسف رضا گيلاني کي چيو هو ته ”عسڪري رازداري ۽ طالبان کي معلومات پاڪستان جا خفيه ادارا ڏئي رهيا آهن، پاڪستاني خفيه ايجنسي خلاف اخبارن رڻ ٻاري ڏنو هو ته اتي وزير اعظم گيلاني آمريڪي قيادت سان شڪايت ڪئي ته“آمريڪا کي پنهنجي ميڊيا تي ڪنٽرول ڪرڻ گهرجي ميڊيا ڪيڏي خفيه گڏجاڻي واري راز کي افشان ڪيو ۽ پاڪستاني فوج جي سربراهه کي هرو ڀرو ڏٺو ڪيو“.
بهرحال هڪ طرف عسڪري ۽ سرڪاري قيادت اهو چئي ٿي ته اسان آمريڪي حملن جي خلاف آهيون، ٻي طرف اندرون خاني هو انهن حملن سان به سهمت آهن، بهرحال اسان حڪومت جي موقف جي حمايت ڪريون ٿا، ڇاڪاڻ ته حڪومت جي ڳچي ۾ به فاٽا جنگ پئجي چڪي آهي، حڪومت جو اهو فيصلو درست آهي ته پر امن قبائلين سان ڳالهيون ڪري سگهجن ٿيون پر دهشت گرد ۽ شرپسندن سان ڳالهيون نه ڪندا سين. وزير اعظم جو اهو بيان اميد افزا آهي ته آمريڪي فوجي سربراهه جي بيان تي عوام تڪڙ نه ڪري، منهنجو ۽ ڪياني جو موقف ساڳو آهي، يعني فوجي ۽ سياسي قيادت متفق آهي. بهرحال سياسي حڪومت هڪ طرف آمريڪا کي اعتماد ۾ وٺي هلي ٿي ته ٻي طرف عوام کي به مطمئن ڪندي اچي ٿي، حڪومت سمجهي ٿي ته هي ملڪ آمريڪا جي امداد تي هلي ٿو، جيڪڏهن آمريڪا امداد بند ٿي ته هتان جو عوام بک سبب مري ويندو، عالمي بئنڪون، ادارا جيڪي امداد اسان کي ڏين ٿا، اهي امدادون آمريڪا جي چوڻ تي بند ٿيون ته هن ملڪ جو غريب عوام خود ڪشيون ڪرڻ شروع ڪندو، هن ملڪ کي چين ۽ سعودي عرب جي امداد تمام ٿوري ملي آهي ۽ وڏي امداد آمريڪا ڏي ٿو. تازو هڪ معاهدي تحت هڪ اڌ مهيني ۾ آمريڪا ڪڻڪ موڪلي رهيو آهي، تنهن ڪري جيڪي ماڻهو آمريڪا سان جنگ جو مشورو ڏين ٿا، در اصل اهي پاڪستان کي تباهيءَ ڏانهن وٺي وڃڻ جي خواهش رکن ٿا.

تاريخ : 14-09-2008