ڪالم / مضمون

سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

دنيا، پاڪستان ۽ سنڌ جي مختلف معاملن تي لکيل ڪالمن ۾ بشير منگيءَ مسئلن جي اپٽار ڪئي آھي. ھن ڪرنٽ افيئرز خاص ڪري سياست، ادب، تعليم، صحت سميت مختلف مسئلن تي ڪالم لکيا آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 18
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بشير منگي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

آلي قبر تي ڪرندڙ ڳوڙها ڳالهائين ٿا !

19 ـ مئي 1958ع تي سڪندر مرزا ۽ ايوب خان آمريڪا کي پنهنجي راءِ کان آگاهه ڪندي ٻڌايو ته”پاڪستان ۾ صرف ڊڪٽيٽرشپ ڪم ڪندي رهندي“. 8 آڪٽوبر 1958ع جي صبح جو سج مارشل لاءِ جي نفاذ ۾ اُڀريو اهڙي آمريت جو دور شروع ٿيو جو ان بابت قدرت الله شهاب لکي ٿو.” جمهوريت کي پائمال ڪرڻ جو عمل غلام محمد شروع ڪيو هو. ميجر جنرل سڪندر مرزا ان کي منزل تائين رسايو.“1960ع ۾ ڪراچي مان دارالحڪومت شفٽ ڪري اسلام آباد ڪيو ويو. ان جو سبب جي ايڇ ڪيو جو راولپندي ۾ هجڻ هو. جنهن جو مقصد هو ته ملڪ جي سياست ۽ اقتدار کي ڪنٽرول ڪرڻ، جڏهن اهو ڪم مڪمل ڪيو ويو ته انهيءَ وقت ڪاموار شاهي به جنهن کي غلام محمد مضبوط بنايو هو اها ڪامورا شاهي بالغ ٿي چڪي هئي ۽ عوام جي خدمت ڪندڙ ڪاموراشاهي هاڻي فوجي فيصلن ۽ منصوبن ۾ عوام دشمنن سان ٻٽ بڻجي هن ملڪ جي عوام مٿان راڄ ڪندي رهي.
ملڪ جي ڪامورا شاهي جو هميشه کان جمهوريت پسند ماڻهن ۽ پارٽين جي اڳواڻن سان ناپسنديده رويو رهو آهي. ڇاڪاڻ جو ڪامورا ملڪ ۾ جمهوريت کي ڏسڻ ئي نٿا چاهن ته پوءِ جمهوريت پسند ماڻهن کي ڪيئن برداشت ڪندا. هن وقت صرف ڀٽو فيملي هئي جيڪا هڪ روشن خيال ۽ جمهوريت پسند هئي جيڪا عوام ذريعي عوامي اقتدار جي ڳالهه ڪندي پئي آئي. پ پ پنهنجي وجود 1967ع کان وٺي ڪامورا شاهي لاءِ اڻ وڻندڙ شيءَ هئي.1967 کان 2007ع تائين چاليهن سالن جي عرصي تائين پ پ کي ڪنهن مجبوري تحت برداشت ڪيو ٿي ويو، ڇاڪاڻ جو ملڪ ۾ واحد جماعت هئي انهن وٽ عوامي پروگرام هو ۽ عوام لاءِ پارٽي هئي باقي ٻين سياسي پارٽين جي ٺاهڻ ۾ يا تربيت ۾ ڪامورا شاهي جو اڻ سڌو ڪردار رهيو آهي. جنرل ضياءالحق ۽ ان وقت جي اسٽيبلشمينٽ، ذوالفقار علي ڀٽو جي جمهوريت پسند رويي ۽ عوام دوست پاليسين سبب اهو فيصلو ڪري ورتو ته ذوالفقارڀٽو کي اقتدار تان هٽائي ڦاسي رسائڻ کانپوءِ هي ملڪ هميشه لاءِ هڪ ڀيرو ٻيهر ڪامورا شاهي جي حوالي ئي ٿيندو اهڙ خطرناڪ سازش کان پوءِ ذوالفقار ڀٽي کي ڦاسيءَ تي چاڙهيو ويو. ڦاسي چاڙهڻ کان پوءِ ڪامورن ۽ فوجي جنرلن اهو سوچيو ئي نه هو ته بينظير ڀٽو پنهنجي شهيد والد جي مشن کي کڻي اڳتي هلندي، جيڪا پنهنجي والد کان به وڌيڪ طاقتور ۽ عوام ۾ مڃتا ماڻيندي ۽ عالمي سطح جي ليڊر بڻجي ويندي. 18 آڪٽوبر کان 17 ڊسمبر وارن جلسن کي خطاب ڪرڻ واري عمل کي ڏسندي ڪامورن کي خوف ورتو ته 8 جنوري وارين چونڊن ۾ بينظير ڀتو بئلٽ ذريعي ملڪ ۾ عوامي انقلاب آڻيندي ۽ وري هڪ ڀيرو عوام راڄ ڪندو، تنهنڪري اها سازش جيڪا ضياالحق ۽ ساٿاري ڪامورن شهيد ذوالفقار ڀٽي خلاف تيار ڪئي هئي، اهڙي خطرناڪ سازش هن ڀيري هنن اهو سوچي ته بينظير ڀٽو کي سياسي منظر نامي تان هٽائڻ سان پهريون مقصد اهو حاصل ٿيندو ته ملڪ جي سياسي مسئلن بابت ڪامورا شاهي جي ڳجهن مقصدن کي عالمي سطح تي بدنام ڪري تنهنڪري بينظير ڀٽو جي مارجڻ کانپوءِ عالمي سطح تي ڪاموراشاهيءَ خلاف واويلا بند ٿي ويندي. ٻيو وڏو سبب پنجاب جي سياست تي قبضو آهي. ڪاموراشاهي پنجاب کي پنهنجو انتخابي حلقو تصور ڪري ٿي. جڏهن ته پنجاب ۾ ثابت پيو ٿي ته سمورو پنجاب بينظير ڀٽو جي پارٽي جو انتخابي حلقو ٿيندو پيو وڃي. پنجاب ۾ ڪامورن کي ان قسم جي سياست کپي جيڪا پرويز الاهي ذريعي ٿي پئي. تنهن ڪري پنجاب کي پ پ پ پ کان محفوظ بنائڻ لاءَ بينظير ڀٽو کي هٽائڻ بهتر سمجهيائون ڪامورن کي اڳ ۾ سندن انتخابي حلقي پنجاب ۾ جسٽس چوڌري افتخار ۽ وڪلين جي تحريڪ ڳچيءَ ۾ پئجي چڪي آهي. تنهن ڪري پ پ پ پنجاب تي بئليٽ ذريعي قبضي ڪرڻ سان ڪامورن کي سخت تشويش لاحق هئي. ڇاڪاڻ جو ان تشويش پوئيان اُهي ڳجها مقصد ۽ مفاد شامل هئا جن ذريعي اقتدار سندن گهر جو گهر ۾ رهندو اچي. ٽيون سبب اهو آهي ته بينظير ڀٽو جي مارجڻ کانپوءِ پ پ پ وٽ ان عالمي ليول جي ليڊر شپ ميسر ڪانه هوندي. جيئن سنڌيءَ ۾ چوڻي آهي ته ڌڻ ته ڌڻي نه ته وڪڻ کڻي، جيڪڏهن بهادر فوج کي بهتر سپهه سالار نه هوندو ته اها بهادر فوج به شڪست کائي ويندي آهي ۽ پوءِ شڪست کاڌل فوج آهسته آهسته ڇڙوڇڙ ٿي ويندي آهي. پاڪستان جي سياست تي گهرو علم رکندڙ هيلري ڪلنٽن به اهو چئي ڏنو ته ”راولپندي لياقت باغ سانحي ۾ ملڪ جي اسٽيبلشمينٽ ملوث آهي“. ظاهر آ ته هيلري ڪلنٽن اهو بيان نهايت ذميواري سان ڏنو هوندو. بينظير ڀٽو جي قبر مٿان جڏهن مان دعا گهري رهيو هوس ته منهنجي نيڻن مان نير وهي چڪا هئا. مان ان شهيدن جي قبرستان ۾ تڏهن آيو هوس جڏهن ذوالفقار ڀٽو کي ڦاهي تي چاڙهيو ويو هو. اڄ وري بينظير ڀٽو جي شهيد ٿي وڃڻ کانپوءِ دعا لاءِ آيو آهيان. قبر کي ڏسي محسوس ٿو ٿئي ته واقعي هڪ بهادر عوامي جنرل هن مٽي هيٺيان ستل آهي. اڄ اهو عوامي جنرل جيڪو عوام جي سک ۽ خوشحاليءَ ۽ آزادي لاءِ سوچي لوچي پيو، وڙهي پيو اهو جنرل اسان عوام ۾ موجود ناهي اهو هن مٽي ۾ ستل آهي. اڄ ان عظيم جنرل بينظير ڀٽو کانسواءِ نه صرف عوام ۽ دنيا اٻاڻڪي آهي پر ان جي پارٽي پ پ پ به سخت امتحان مان گذري پئي. هن وقت پارٽي قيادت آصف زرداريءَ حوالي آهي هاڻ ڏسڻو اهو آهي ته آصف زرداري ڪيئن ٿو پارٽيءِ جي سپهه سالاري سان نڀائي، آصف زرداري تخت ۽ جيل ڏسي چڪو آهي هو عالمي سياست کي پڙهي نه سگهيو هجي پر هن کي سياست کي پرکڻ جا مشاهدا ضرور آهن. آصف زرداري کي ڪامورا ۽ جنرل به قبول ڪري وٺندا.ڇاڪاڻ جو آصف ۾ اها خوبي آهي ته جتي هو ڪجهه وڃائيندو آهي ته اتي ڪجهه حاصل به ڪري وٺندو آهي آصف زرداري بينظير جي اقتدار وارن ٻنهي دورن ۾ جنرلن ۽ ڪامورن سان پنهنجا تعلقات ويجها رکندو پئي آيو ان جو مثال بينظير ڀٽُو جو انٽرويو آهي جيڪو هن هيرالڊ رسالي کي جنوري 2001ع واري پرچي ۾ ڏنو جنهن ۾ هن ٻڌايو ته ”1989ع ۾ هڪ ڪور ڪمانڊر منهنجي مڙس وٽ آيو ۽ چيو ته اسان هڪ عورت ( بينظير ڀٽو ) کي سلوٽ نه ڪنداسين. ان کي ( بينظير ڀٽو ) کي چئو ته توکي وزير اعظم بنائي ان تي اسان کي اعتراض ناهي نه وري اسان کي پ پ سان ڪا عداوت آهي“. بينظير ڀٽو جي ان انٽرويو ۾ صاف ظاهر آهي ته هو بينظير ڀٽو جي ڀيٽ ۾ آصف زرداريءَ کي قبولڻ لاءِ تيار آهن.،پ پ پ سان جنرلن جي ڪابه عداوت ناهي.
هاڻي بينظير ڀٽو نه رهي آهي. پ پ پ ۽ آصف زرداري موجود آهن ته يقينن اهڙي حالت ۾ آصف زرداري ڪامورن ۽ جنرلن لاءِ قابلِ قبول ۽ گوڊ بڪس ۾ هوندو.
بينطير ڀٽو جي شهادت کانپوءِ آصف زرداري انتهائي بردبار نظر اچي پيو. هن جي ڳالهين ۽ بيانن مان ثابت ٿئي ٿو ته هو پ پ پ جي قيادت جو حقدار آهي. بينظير ڀٽو جي وصيت موجب اهل آهي. ق ليگ کي قاتل ليگ چوڻ بينظير ڀٽو جي قتل جي جاچ اقوام متحد کان ڪرائڻ ۽ چونڊن ۾ حصو وٺڻ وارا فيصلا آصف جي قابليت کي ظاهر ڪن ٿا. پنجابين کي خراج تحسين پيش ڪرڻ پاڪستان نه کپي وارن نعرن جي مذمت ڪرڻ بينظير ڀٽو جي قتل جو انتقام بئلٽ ذريعي وٺڻ ۽ پارٽي کي تڪڙو موبلائيز ڪرڻ اهڙا عمل آهن جيڪي سندس قائدانه صلاحيتن کي ظاهر ڪن ٿا. اميد آهي ته آصف جي قيادت ۾ پ پ پ جو جمهوري سفر جاري رهندو ۽ بينظير ڀٽو جو عوامي خوشحالي، سک ۽ جمهوري آزادي وارو خواب آصف جي روپ ۾ ساڀيان ماڻيندو. ¡

تاريخ ؛ 2008-1-12