ڪالم / مضمون

سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

دنيا، پاڪستان ۽ سنڌ جي مختلف معاملن تي لکيل ڪالمن ۾ بشير منگيءَ مسئلن جي اپٽار ڪئي آھي. ھن ڪرنٽ افيئرز خاص ڪري سياست، ادب، تعليم، صحت سميت مختلف مسئلن تي ڪالم لکيا آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 18
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بشير منگي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

هاڻي اقتدار ڪنهن کي ملندو ؟

پاڪستان جي سياست سائوٽ ايشيا واري خطي ۾ وڏي دلچسپ رهي آهي، اقتدار جي حاصلات لاءِ جيڪي مڪاريون ۽ حرفتون هن ملڪ ۾ ٿيون آهن. اهو هڪ تاريخ جو انوکو باب آهي. 1947ع کان هن وقت تائين جيڪي به حڪمران رهيا. تن کي يا ته مارايو ويو يا استعيفائون يا برطرفين جو منهن ڏسڻو پيو هن وقت شيڪسپيئر جا لفظ ياد اچن ٿا” خدا جي واسطي اسان کي گاهه تي ويهي بادشاهن جي مرڻ جا قصا ورجائڻ ڏي، اهڙي طرح ڪن کي معزول ڪيو ويو. ڪن کي جهنگلن ۾ شڪار ڪندي قتل ڪيو ويو، ڪن جي زندگين کي سندن دشمنن تباهه ڪري ڇڏيو، ڪن کي ننڊ ۾ ستل حالت ۾ موت جي واٽ ڏيکاري وئي. ۽ ڪن کي سندن زالن زهر ڏئي ماري ڇڏيو“. وليم شيڪپيئر جي لفظن ۾ پاڪستان جي اقتداري سياست جي جهلڪ نظر اچي ٿي. شيڪسپيئر جي لفظن جا عڪس دنيا جي انهن ملڪن جي اقتداري سياست جي حاصلات ڪندڙ فردن تي پون ٿا جيڪي اقتدار حاصل ڪرڻ لاءِ سڀ ڪجهه ڪرڻ لاءِ تيار هوندا آهن.
پاڪستان جي اهڙي قسم جي سياست ۾ اهڙا ماڻهو شامل آهن. جيڪي اقتدار حاصل ڪرڻ لاءِ سڀ ڪجهه ڪرڻ لاءِ تيار هوندا آهن. حڪمران جي قتل. برطرفين ۽ استعيفائن جي پويان ڪي لڪل ڳجها هٿ هوندا آهن. جيڪي پنهنجي مفادن تحت رياست کي هلائڻ يا ماتحت رکندا آهن. اهي ڳجها هٿ جنهن کي شفقت جو هٿ چيو وڃي ٿو جنهن پارٽي يا فرد مٿان رکندا اهو ملڪ جو بادشاهه ٿي ويندو آهي ۽ جڏهن هٿ ڍرو ڪندا آهن ته تخت سميت بادشاهه به ڌڙام ڪري هيٺ ڪري پوندو آهي.
هاڻي ڏسڻو اهو آهي ته موجوده حڪمران ماضي جي تجرين ۽ حالتن کي سامهون رکندي ڪهڙو سبق حاصل ڪن ٿا ۽ پنهنجي بچاءَ لاءِ ڪهڙا ٿا اپاءَ وٺڻ، هن وقت حڪومت جي خاتمي لاءِ سياسي ۽ ديني جماعتون گڏجي چڪيون آهن. عالمن جا قتل ٿين پيا. بجلي جو بحران، سرڪاري ملڪيتن کي خانگائڻ حڪمران ڌڙي جي ماڻهن پاران ڪميشن طور ورتل رشوت اسٽاڪ ايڪسچينج ۾ غبن، سميت ملڪ ۾ مهانگائي. بک، بيروزگاري پاڙيسري، ملڪن سان رسا ڪشي واري خارجه پاليسي، ۽ ٻيا ڪيترائي مسئلا هر حڪومت کي ڪيرائڻ لاءِ ڪافي هوندا آهن.
مخالف ڌر جي پارٽين جي اسيمبيلي ميمبرن پنهنجون پنهنجون استعيقائون پنهنجن اڳواڻن جي حوالي ڪري ڇڏيون آهن صوبائي ۽ قومي اسيمبليون ٿورن ڏينهن ۾ ٽٽڻ واريون آهن. جنهن جا چٽا امڪان موجود آهن، جنهن لاءِ نگرانن جي ڳولا به زور شور سان جاري آهي.
ملڪ جي سياسي پارٽين تي نظر ۽ ڳوڙهي مطالعي مان پتو پيو ٿو ته ايم ايم اي متحده مجلس عمل وارن کي اها پڪ آهي ته هو ايندڙ چونڊن ۾ اڪثريت سان ڪاميابي ڪو نه ماڻيندا. گذريل چونڊن ۾ ايم ايم اي کي سرحد صوبي ۾ حڪومت ۽ قومي اسيمبلي ۾ ڪافي سيٽون ملي ويون، جيڪي مٿان وارن جي شفقت سان مليون هيون. سي هاڻي ڪو نه ملنديون ڇا ڪاڻ جو هن وقت شفقت جو هٿ ڪنهن ٻي پارٽي ڏانهن کڄيل آهي، نواز ليگ ۽ پ پ پ وارن جي وچ ۾ ميثاق جمهوريت وارو معاهدو ٿي چڪو آهي پر هاڻي ڏسڻو اهو آهي ته نواز ۽ بينظير مان وفا ڪير ٿو ڪري، ڪير ٿو ڪنهن جا ترا ڪڍي، صدر مشرف نواز ليگ کي ڪنهن به صورت ۾ قبول نه ڪندو، جڏهن ته ڊاڪٽر شير افگن به چئي ڇڏيو آهي ته، ”بينظير ڀٽو لاءِ صدر مشرف ٿڌي دل رکي ٿو. ڇاڪاڻ جو بينطير ڀٽو جو ڪردار بي داغ آهي. هن تي ڪو به ڪرپشن جو ڪيس ثابت ٿي نه سگهيو آهي“. هاڻي جيڪڏهن حڪومتي ڌر جي ماڻهو بينظير ڀٽو لاءِ ائين چوي ته سمجهڻ گهرجي ته هن وقت شفقت جو هٿ پ پ پ وارن مٿان آهي.
باقي ق ليگ وڃي رهي ٿي، جيڪا وڃي چوڌري برادران جي جهول ۾ پوندي ۽ هن وقت چوڌاري برادران لاءِ ڪيتريون ئي مشڪلاتون پيش آيون آهن چوڌري ڀائرن جي سياست مان پاڪستان جا اهم ادارا ناراض ٿي پيا آهن. باقي رهيو سوال صدر مشرف جو وري هڪ ڀيرو بيهر موجوده اسيمبلين ذريعي ملڪ جو صدر چونڊرائڻ جو، ان تي ڳالهائڻ يا لکڻ قبل از وقت ٿيندو،ڇا ڪاڻ جو اهو عمل هڪ وڏي ڊرامي جي شڪل اختيار ڪندو.
بهر حال ان ڊرامي جي اسٽيج تيار ٿي چڪي آهي. جنهن ۾ ملڪ جا حساس ادارا مک سياسي پارٽين جا اڳواڻ ۽ بيورو ڪريسي. پنهنجو پنهنجو ڪردار نڀائيندا.جيڪو عمل شروع ٿي چڪو آهي.
مٿي ذڪر ڪري آيو آهيان ته هن وقت شفقت جو هٿ پ پ پ وارن جي مٿان آهي. پ پ پ 1985ع وانگر چونڊن ۾ ميدان ڇڏڻ وارو خيال ترڪ ڪري ڇڏيو آهي پ پ پ وارا اها غلطي دهرائڻ نه ٿا چاهن . ڪارڪنن جو قيادت مٿان دٻاءُ آهي ته ڪهڙي به حالت ۾ اقتدار حاصل ڪجي. جنهن سان ڪارڪنن ۾ هڪ نئون روح. نئون اتساهه پيدا ٿيندو،ڪارڪنن جا ڪم ڪار ٿيندا نوڪريون ملنديون ۽ پارٽي ۾ نئين سري سان طاقت ۽ توازن پيدا ٿيندو ، ٻي صورت ۾ جيڪڏهن هن ڀيري اقتدار کان پ پ پ ٻاهر رهي ته پارٽي ڪمزور ٿي پوندي. ڪارڪن وڌيڪ قرباني جو بار برداشت ڪري نه سگهندا ڪارڪن طويل جدوجهد ڪري ٿڪجي پيا آهن تنهن ڪري هيٺ مٿاهين ڪري اقتدار حاصل ڪجي بينظير ڀٽو صاحبه ملڪ جي اندروني ۽ خارجي حالتن تي نظر رکيون اچي، تنهن ڪري هن اڳ ئي اعلان ڪيو آهي ته چونڊن کان اڳ ۾ ملڪ واپس ورندي.
ٻي طرف اقتدار حاصل ڪرڻ لاءِ بينظير ڀٽو آمريڪا جا دورا ڪري چڪي آهي آمريڪي اسٽيٽ ڊپارمٽمينٽ جي اعليٰ عملدارن ۽ آمريڪي ڪانگريس جي ميمبرن سان ملاقاتون ڪري چڪي آهي. جنهن ۾ بينظير آمريڪي مفادن جو خيال رکڻ جي خاطري به ڪرائي ڇڏي آهي، تنهنڪري آمريڪا وارن شفقت ڀريو هٿ هن ڀيري بينظير ڀٽو ۽ پ پ پ جي قيادت تي نظر اچي ٿو ، اهي به اطلاع آهن ته آمريڪا هن ڀيري تمام ڳرا شرط رکيا آهن، جنهن ۾ ايران ۽ افغان ملڪن بابت واضح پاليسي جيڪا آمريڪي مفادن وٽان هجي ۽ سائنسدان قدير خان جو هٿ ڏيڻ به شامل هوندو، جيڪي انتهائي سخت مطالبا آهن.
هاڻي ڏسڻو اهو آهي بينظير انهن آمريڪي مطالبن جي روشني ۾ ڪهڙا ٿي فيصلا ڪري، جنهن ۾ ملڪ جو وقار ۽ عزت جو سوال به سامهون آهي. ٿامس ڪار لائل چواڻي ته تاج ظاهري ته هيرن ۽ موتين جو هوندو آهي پر حقيقت ۾ اهو ڪنڊن جو ٺهيل هوندو آهي.¡

تاريخ: 27-7-2006