ڪالم / مضمون

سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

دنيا، پاڪستان ۽ سنڌ جي مختلف معاملن تي لکيل ڪالمن ۾ بشير منگيءَ مسئلن جي اپٽار ڪئي آھي. ھن ڪرنٽ افيئرز خاص ڪري سياست، ادب، تعليم، صحت سميت مختلف مسئلن تي ڪالم لکيا آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 18
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بشير منگي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

مشرف، بينظير ڀٽو ۽ آمريڪي ايجنڊا ؟

آمريڪي نائب پر ڏيهي وزير جان نيگرو پونٽي ٻن ڏينهن جي دوري کان پوءِ واپس آمريڪا روانو ٿي ويو آهي. مجموعي طور هن دوري کي جنرل مشرف سان ڳالهين جو ناڪام دور چيو وڃي ٿو. آمريڪا کان روانو ٿيڻ وقت جان نيگروپونٽي آمريڪي پريس کي ٻڌايو ته پاڪستان ۾ جمهوريت پٽڙي تان لهي وئي آهي، ان سلسلي ۾ وڃان پيو“ ان جي جواب ۾ جنرل مشرف جو بيان آيو ته جمهوريت کي پٽڙي تان لاهڻ وارن کي اسان ناڪام بڻائي ڇڏيو آهي. بهر حآل پاڪستان ۾ جنرل مشرف پاران ايمرجنسي لڳائڻ واري عمل کانپوءِ آمرڪا ناراض نظر اچي پئي . جان نيگرو ذريعي صدر بش جو صدر مشرف ڏانهن موڪليل خط ۾ به صدر بش اهو مطالبو ڪيو آهي ته ايمرجنسي ختم ڪري شفاف ۽ غير جانبدار چونڊون ڪرايون وڃن. ساڻ صدر مشرف کي اهو به چيو ويو آهي ته هو وردي لاهڻ وارو واعدو پورو ڪري ان قسم جون ڳالهون نيگرو پونٽي صدر مشرف وچ ۾ اسلام آباد ۾ ٿيون. جنهن ۾ نيگرو پونٽي زور ڏيندي چيو ته”ايمرجنسي جو خاتمي سميت سياسي اڳواڻن جي گرفتاري وارو سلسلو بند ڪيو وڃي ۽ ميڊيا تان پابندي هٽائي وڃي. ايمرجنسي واري حالت ۾ منصفاڻيون ۽ قابل اعتبار چونڊون مشڪل آهن ۽ عالمي برادري ايمرجنسيءَ هيٺ ٿيل، چونڊن جي نتيجن تي شڪ ڪري سگهي ٿي.
بينظير ڀٽو ۽ مشرف وچ ۾ پيدا ٿيل اختلافن بابت جان نيگرو پونٽي چيو ته انتها پسنديءَ کي شڪست ڏيڻ لاءِ مشرف ۽ بينظير ڀٽو اختلاف وساري مفاهمت وارو رستو اختيار ڪن، ان سلسلي ۾ ضروري هداتيون کڻي آمريڪي سفير پيٽرسن پڻ بينظير ڀٽو وٽ بلاول هائوس پهتي. جڏهن ته جنرل مشرف جان نيگرو پونٽي کي جواب ڏنو ته اسان ايمرجنسي ختم ڪرڻ جو ٽائيم نٿا ڏئي سگهون“ جان نيگرو پونٽي جنرل مشرف مان مايوس ٿي هڪ اهم گڏجاڻي جنرل اشفاق ڪياني ۽ آءِ ايس آءِ جي اڳواڻ جنرل نديم تاج سان ڪئي.
جنهن ۾ ملڪي حالتن تي ڳالهيون ڪيو ويون جنهن ۾ سوات آپريشن کانسواءِ ايمرجنسي هٽائڻ ۽ بينظير ڀٽو سان مفاهمت ڪرڻ موضوعِ گفتگو رهيا.
جان نيگرو پونٽي جون جنرل اشفاق سان ڳالهون انتهائي حساس سطح جون رهيون. وڃڻ کان اڳ جان نيگرو پونٽي هڪ ضروري ٽاسڪ جنرل اشفاق ڪياني حوالي ڪري ويو آهي. جان نيگرو پونٽي مشرف جي رويي کان ناراض آهي، آمريڪا يقينن جنرل اشفاق تي شفقت جو هٿ رکيو آهي. ڇاڪاڻ جو جنرل مشرف جو سياسي گراف عالمي برادريءَ اڳيان انتهائي هيٺين سطح تي ڪري چڪو آهي. ان جو فائدو جنرل اشفاق کي ٿيندو، جنهن جو گراف ملڪ ۽ ٻاهرين دنيا ۾ وڌندو ٿو وڃي. جنرل اشفاق جي اعليٰ خوبين ۽ صلاحيتن ڪري قومي مفاهمت بينظير ڀٽو ۽ جنرل مشرف وچ ۾ پيدا ٿي. جيڪا اصل ۾ ايجنڊا آمريڪا جي آهي. ان ٽاسڪ ۾ جنرل اشفاق ڪياني ڪامياب ويو هو جو جنرل مشرف دبئي هلي وڃي بينظير ڀٽو سان ڳالهيون ڪيون. قومي مفاهمت وارو آرڊيننس جاري ڪيو. جنهن سان بينطير ڀٽو سالن جي جلاوطني ختم ڪري واپس وطن آئي ۽ پنهنجون سياسي سرگرميون شروع ڪري ڇڏيون پر ٿوري وقت ۾ بينظير ڀٽو کي پنهنجي وجود لاءِ چوڌري برادران خطرو سمجهڻ لڳا آهن ۽ جنرل مشرف کي بينظير ڀٽو خلاف ڪن ڀريندا رهيا آهن ۽ مشرف غلطين مٿان غلطيون ڪندو رهيو. آخر نتيجو اهو نڪتو جو بينطير ڀٽو ۽ جنرل مشرف وچ اختلاف پيدا ٿيا. جنهن کي سلجهائڻ لاءِ جان نيگرو پونٽي پاڪستان پهچي ويو ۽ مشرف مان هڪ ڀيرو ٻيهر مايوس ٿي واپس آمريڪا هليو ويو. آمريڪا جي اهڙي رويي کي محسوس ڪندي جنرل مشرف سعودي حڪومت کي مصالحت لاءِ اپيل ڪئي آهي.
هاڻي آمريڪي قيادت يقينن مشرف جو متبادل ڳولي چڪي آهي. هن وقت سموري سياسي حالتن جو ٽاسڪ جنرل اشفاق ڪيانيءَ کي ڏنو ويو آهي. هاڻي اهو ڏسڻو آهي ته هو ڇاٿو ڪري؟ جنرل اشفاق ڪافي وقت آءِ ايس آءِ ۾ رهڻ دوران سڀ داءَ پيچ ڄاڻي ٿو ۽ سياسي، عسڪري ۽ بين الاقوامي حالتن کان سٺي طرح واقف آهي ۽ اعليٰ صلاحيتن جو مالڪ آهي جنهن جو اعتراف نه صرف آمريڪي ڪن ٿا پر انهن سان گڏ جنرل مشرف به ڪندو رهي ٿو. ڪجهه اطلاع هي به آهن ته هڪ ٻن ڏينهن ۾ جنرل اشفاق ڪيانيءَ ۽ جنرل مشرف وچ ۾ انتهائي اهم ملاقات ٿيڻ واري آهي. جنهن ۾ جرنل اشفاق، جرنل مشرف کي قائل ڪري وٺندو ته هو جلد از جلد آمريڪي خدشن کي دور ڪري. جيڪو ملڪ ۽ قوم جي ڀلي ۾ آهي. ٻي صورت ۾ آمريڪا فوجي ۽ ٻي امداد بند ڪري ڇڏيندو. جنهن سان ملڪ ۾ وڏو بحران پيدا ٿيندو، ڪافي نقصان ٿيندو. جيئن مشرف چوي ٿو ته جمهوريت کان پهريان ملڪ وڏي اهميت رکي ٿو ته جنرل اشفاق ڪياني به ائين چوندس ته توهان جي پاليسين ۽ ذاتي انائن کان وڌيڪ ملڪ اهميت رکي ٿو. ان اهم گڏجاڻي کانپوءِ جنرل مشرف جيڪو هن وقت پ پ کان دور بيٺل نظر اچي ٿو ته پوءِ شايد اهي دوريون ختم ٿي سگهن. اهڙي حالتن کي جنرل مشرف به سنگهي ورتون آهي. تنهن ڪري هو جلد پنهنجي پاليسين تي نظرثاني ڪرڻ وارو آهي. ميڊيا تان پابندي هٽائڻ کان اڳ ۾ وردي لاهڻ وارو وعدو پورو ڪرڻ، سياسي قيدن کي رها ڪرڻ وارو عمل نگران وزير اعظم محمد ميان سومرو جي چوڻ تي شروع ٿي چڪو آهي. باقي ايمرجنسي هٽائڻ وارو مرحلو به جلد چونڊن کان اڳ ۾ حل ٿي ويندو . جنرل مشرف جتي ڊاهڻ ڄاڻي ته اتي هو ٺاهڻ جو به وڏو ماهر آهي. هن وقت هن جيڪو به ڪجهه ڪيو آهي اهو هميشه کيس ڦٻي ويو آهي. ائين ئي سندس ڪاميابين جو سلسلو جاري آهي. ان جو هڪ سبب اهو آهي ته سندس هٿ ۾ فوجي ڏنڊي جو هجڻ جنهن ڪري سڀئي فوجي ۽ سول ادارا سندس ڪنٽرول ۾ اٿس. هڪ ادارو عدليه جو هو جنهن ۾ پي سي اوتحت ججن کي آڻي قسم کڻايو. اهو به کيس ڦٻي ويو اٿس. اعليٰ عدالتون پنهنجو ڪم ڪري رهيون آهن. آهسته آهسته پي سي او تحت قسم کڻندڙ جج ڪورٽن ۾ ڪم ڪندا، ٿوري گهڻي گڙٻڙ وڪيلن طرفان آهي. وڏو ڳالهه اها آهي ته عدالتي بحران تي نيگرو پونٽي به ڪجهه نه ڳالهايو ۽ نه وري ڪو آمريڪن پاران ان بحران تي توجهه ڏني ئي آهي. تنهن ڪري صدر مشرف کي ان پاسي کان دلجاءِ آهي نتيجي ۾ سپريم ڪورٽ صدر جي اهليت خلاف درخواستون خارج ڪري ڇڏيون . ٻيون سندسن وڏو مسئلو سوات آپرشن آهن. جتي فوج ڇتي ويڙهه ۾ مصروف آهي. فوج پاران سوات ۾ طالبان تحريڪ جو خاتمي جي تاريخ ڊسمبر جي آخر تائين ۽ ملڪي چونڊن کان اڳ ۾ ڏني آهي. هن وقت طالبان ويڙهاڪن ۾ شامل پرڏيهي ويڙهاڪ جيڪي وزيرستان، اتر ۽ ڏکڻ کان پهتا آهن. انهن تي ڪنٽرول ڪري خاتمو آندو ويندو، جيڪڏهن مشرف انهيءَ جنگ ۾ ڪاميابي کانپوءِ وڏا خطرناڪ طالبان ڪمانڊر گرفتار ڪري ورتا جن جي توقع آهي ته پوءِ آمريڪا جون سڀ ناراضگيون دور ٿي سگهن ٿيون ۽ پوءِ آمريڪا وٽ جنرل مشرف جو سياست ۾ هيٺ ڪريل گراف مٿي اچي ويندو ۽ وري اقتدار جا مزا بغير ڪنهن خوف جي پيو ماڻيندو. ٻي طرف بينظير ڀٽو به ڊسمبر جي آخر تائين پنهنجي رويي ۾ گهڻي تبديلي آڻيندي. ڇاڪاڻ جو بينظير ـ مشرف جي آڏو هڪ ڪمزور عورت آهي. هن وقت جيڪو به هو ڪري پئي ان ۾ آمريڪا جي مهربانيءَ ۽ مشرف جي شفقت شامل آهي. هن وقت جيڪي به بيان ڏئي ٿي اهو به آمريڪا جي سهاري تي ڏي ٿي. جنرل مشرف فوجي ڏنڊي جڏهن جنرل اشفاق کي ڏيندو تڏهن جنرل مشرف هڪ ڪمزور پوزيشن ۾ هليو ويندو. ان وقت هن کي بينظير ڀٽو جي اڃا به وڌيڪ ضرورت محسوس ٿيندي. تنهن ڪري بينظير ڀٽو ۽ مشرف ڊسمبر جي آخر تائين هڪ ٻئي جي تمام گهڻو ويجها ايندا. بينظير ڀٽو جو اعتراض اهو آهي جيڪو آمريڪا جو آهي ته پوءِ مشرف جلد اهو پورو ڪرڻ وارو آهي جيڪو جان نيگرو پونٽي جنرل مشرف کي چئي ويو آهي ۽ وڌيڪ ٽاسڪ جنرل ڪياني کي ڏئي ويو آهي ان صورت ۾ پوءِ ڪنهن کي طاقت آهي جو آمريڪا سرڪار کي آڏو جواب ڏي. ڇاڪاڻ جو اسان کي کاڌ خوراڪ لاءِ گهڻي امداد آمريڪا مهيا ڪندو آهي تنهن ڪري بينظير ڀٽو ۽ مشرف جتان کان ٽٽا هئا اتي ئي وڃي ڳنڍبا. ڇاڪاڻ جو ٻنهي جي ايجندا هڪ آهي. اها آهي آمريڪا جي خاص ايجنده. عوام جي ايجنده ته ڪنهن وٽ به ڪونهي سڀني کي آمريڪا کي راضي رکڻ کانپوءِ پنهنجي پنهنجي پيٽ ۽ کيسي ڀرڻ جي ايجنڊه آهي. ڇاڪاڻ جو جمهوريت هن ملڪ لاءِ هڪ بي معنيٰ لفظ آهي جتي طاقتور ان کي پنهنجي مرضي مطابق هلائي ٿو. ¡

تاريخ: 21-11-2007