ڪالم / مضمون

سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

دنيا، پاڪستان ۽ سنڌ جي مختلف معاملن تي لکيل ڪالمن ۾ بشير منگيءَ مسئلن جي اپٽار ڪئي آھي. ھن ڪرنٽ افيئرز خاص ڪري سياست، ادب، تعليم، صحت سميت مختلف مسئلن تي ڪالم لکيا آھن. 

  • 4.5/5.0
  • 18
  • 3
  • آخري ڀيرو اپڊيٽ ٿيو:
  • بشير منگي
  • ڇاپو پھريون
Title Cover of book سنسار، سنڌ ۽ منھنجي سوچ

بينظير ڀٽو کي ڪهڙيون قوتن نقصان پهچائڻ گهرن ٿيون ؟

ملڪ ۾ انتها پسندي ۽ ڊاڪٽر قدير ٻه اهڙا عالمي مسئلا آهن جن تي حڪمرانن سان گڏ فوج به ورهايل نظر اچي ٿي. فوج اندر هڪ ڌڙو اهڙو به آهي جيڪو انتهاپسندي ۽ ڊاڪٽر قدير پاران مختلف ملڪن کي ڏنل ايٽمي مواد جي حوالي سان ڊاڪٽر قدير جو سخت مخالف آهي. ان فوجي ڌڙي جي رهنمائي جنرل مشرف ۽ ساٿي جنرل ڪري رهيا آهن. جيڪي لبرل آهن جڏهن ته فوج ۾ ٻيو ڌڙو اهڙو آهي جيڪو انتها پسند سوچ جو مالڪ آهي، جن جا واسطا مختلف جهادي تنطيمن سان آهن ۽ ڊاڪٽر قدير جا زبردست حمايتي آهِن فوج ۾ مختلف سوچ هئڻ ڪري فوج اندر Divisions پيدا ٿي چڪيون آهن، اهڙي قسم جون ذهني ۽ فڪري ورهاڱو مضبوط ۽ منظم ادارن به کي تقسم ڪري وجهندو آهي، جيڪا هڪ تشويش واري ڳالهه آهي.
آمريڪا ۽ يورپي طاقتور ملڪن جي سهڪار سان پاڪستان ۾ پتهل محترمه بينظير ڀٽو به اها ايجندا کڻي آئي آهي جنهن ايجنڊه جي ڪاميابي لاءِ جنرل مشرف پاڻ پتوڙي رهيو آهي. بينظير ڀٽو ملڪ مان انتها پسندي جو خاتمو آڻڻ، ڊاڪٽر عبدالقدير جي ٻانهن عالمي اٽامڪ انرجي ڪميشن حوالي ڪرڻ سان گڏ اهو به مطالبو ڪيو آهي ته نه صرف ڊاڪٽر قدير خان کي پر ان جي ڪاروبار ۾ سندس ساٿارين کي به گرفتار ڪري جاچ ۾ شامل ڪيو وڃي. بينظير ڀٽو جو اهو خيال آهي ته ڊاڪتر قدير پاران ايٽمي رازن کي منتقل ڪرڻ ۾ ڪجهه رٽائرڊ جنرل به شامل آهن جن بابت ڄاڻ پاڪتاني خفيه ايجنسي کي آهي انهن جنرلن کي جاچ ۾ شامل ڪيو وڃي حقيقت ۾ اها ڊڪٽيشن به آمريڪا جي آهي جيڪا آمريڪين جي زبان ۾ بينظير ڀٽو ڳالهائي رهي آهي. ان جو هڪڙو سبب اهو به آهي ته انهن جنرلن کي چتاءُ ڏيڻو آهي، جيڪي طالبان کي مدد ڏيئي سگهارو ڪري رهيا آهن، ظاهر آهي جڏهن اُهي رٽائرڊ بااثر جنرل جڏهن اها ڌمڪي ٻڌندا ته يقينن هو به منطم ٿي بينظير ڀٽو لاءِ پريشانيءَ جو سامان مهيا ڪندا رهندا ، باقي سوال جنرل مشرف جو ته ان وٽ في الحال فوجي ڏنڊي اڃان تائين هٿ ۾ آهي، تنهن هوندي به سندسن مٿان ٻه ڀيرا خوڊڪش حملا ٿي چڪا آهن ڇاڪاڻ جو مشرف وٽ به انتهاپسندي جو خاتمو ۽ قدير خان سائنسدان جو مسئلو اڳيان آهي، جنرل مشرف ته پنهنجي ڪتاب ”سب سي پهلي پاڪستان“ ۾ ڏاڍو واضح ۽ کليل انداز ۾ لکيو آهي ته نومبر 2003 ع ۾ اسان جاچ ڪئي ته خبر پئي ته عبدالقدير خان اهڙيون سرگرميون پهريان کان يعني 1987ع ۾ شروع ڪيون هيون. ايران کي 95-1994ع ۾ 9 سو جي تعداد ۾ پي آءُ مشيينو ن ٺآهڻ جو آرڊر ڏنو انهن مشنين کي ورهائڻ لاءَ دبئي موڪليو ويو. ان حوالي سان مجموعي طور هڪ ناگوار تصوير اُڀري رهي هئي. قدير خان دبئي ۾ قائم دفتر مان پنهنجي زير زمين تنظيم ذريعي پوري دنيا ۾ ائٽمي فني مهارت وڪڻي رهيو هو، تنظيم جي ٻي شاخ دبئي ۾ هئي ۽ ان جو ڪم سامان کڻي اماڻڻ ۽ نيئڻ ( رسد ۽ ترسيل ) هو، ان ڪاروبار ۾ ڪيئي ڳجها غير معتبر ماڻهو ۽ يورپي ڪاروباري ادارا شامل هئا“.
هن وقت دنيا تي هٿيارن جو ڪاروبار ڪندڙ ماڻهو ڇانيل آهن، انهن ۾ امير ترين عرب يورپ جا انگريز، يهودي ۽ هاڻ ڪجهه هندو به اهڙي ڪاروبار ۾ شامل ٿي چڪا آهن. جيئن يورپين جو خيال آهي ته القاعده جو نيٽ ورڪ پوري دنيا ۾ آهي تهڙي طرح هٿيارن جو ڪاروبار جو نيٽ ورڪ پوري دنيا ۾ ڦهليل آهي. هاڻي بينظير ڀٽو به ان نيٽ ورڪ کي ڇيهو رسائڻ چاهي ٿي پر ٻي طرف ڪاروباري قسم جو نيٽ ورڪ يا انتهاپسندي جي نيٽ ورڪ کي ختم ڪرڻ اڪيلي سر بينظير ڀٽو جو ڪم ناهي، انتهاپسندي ۽ قدير خان واري نيٽ ورڪر کي ختم ڪرڻ کان اڳ خود بينظير ڀٽو جو خاتمو ٿي سگهي ٿو. ڇاڪاڻ جو شروع ٿيل هن جنگ ۾ بينظير ڀٽو انتهائي ڪمزور ڌر آهي جنهن کي کڻي ڪيڏي به آمريڪا ۽ يورپي ملڪن جي مدد يا تعاون حاصل هجي ته به نقصان بينظير ڀٽو کي ئي رسندو.
بينظير ڀٽو کي ختم ڪرڻ به ان عالمي ڪاروباري مافيا جي ايجندا آهي. جنهن جون لنڪ هتي جي رٽائرڊ جنرلن سان آهن، تنهن ڪري بينظير ڀٽو جي قافلي تي تازو ٿيل آپگهاتي حملو به انهن رٽائرڊ جنرلن جن کي ضياءَالحق جي بقايات جو نالو ڏنو وڃي ٿو انهن جي کاتي ۾ هڻي ڇڏيو آهي، انهن جنرلن جي باقيادت خفيه ادارن ۾ موجود آهي، جيڪڏهن اسان جا خفيه ادارا انهن رٽائرڊ جنرل کي فالو نه ڪن ها ته شايد ملڪ مان ڪڏهو ڪو انتها پسندي ۽ طالبانائيزيشن، لالا مسجد جهڙا واقعا جنم ئي نه وٺن ها. ان حوالي سان برطانوي حڪومت ته پاڪستان جي هڪ خفيه اداري کي ختم ڪرڻ جو به مطالبو ڪيو هو، جڏهن ته آمريڪا به خفيه ايجنسين تي عدم اطمينان جو اظهار بار بار ڪندو ٿو اچي. آمريڪا پاران اهي به خدشا ڏيکاريا ويا ته رٽائرڊ جنرل افغانستان اندر طالبان کي مضبوط ڪن ٿا ۽ آپگهاتي بمبارن جو فصل تيار ڪن ٿا، اهي جنرل ئي خودڪش بم ڌماڪن جا اصل ماسٽر مائينڊ آهن.
16 آڪٽوبر تي بينظير ڀٽو پاران مشرف ڏانهن لکيل خط ۾ واضع لکيو هو ته مون کي انتهاپسندن مان ڪوبه خطرو ڪونهي، مون کي خطرو ضياءِ جي باقيات مان آهي، جيڪي مشرف جي حڪومت ۾ نظر اچن ٿا، ساڻ اهو به چيو ته مون ٽن ماڻهن جن ۾ رٽائرڊ جنرل به شامل آهن، انهن جا نالا مشرف کي لکي موڪليا هئا. اُهي ماڻهو مون کي جاني نقصان رسائي سگهن ٿا. ٻي طرف 18 آڪٽوبر واري آپگهاتي حملي کانپو فورن آصف علي زرداري جو بيان سامهون آيو. جنهن ۾ چيائين ته ان حملن ۾ خفيه ادارو ملوث آهي. اسان کي مفاهمت واري ٺاهه تي ٻيهر نظر ثاني ڪرڻي پوندي. آصف زرداري يا بينظير ڀٽو جي موقف کي ان ڪري فوقيت حاصل آهي ته انتهاپسندن جي ڪنهن به گروپ يا بيت الله محسود واري گروپ 18 آڪٽوبر واري حملي جي ذميواري نه قبولي آهي، جيڪڏهن جهادي تنظيمون ذميواري قبول نه ٿيون ڪن ته پوءَ بينظير ڀٽو ۽ آصف زرداري جو شڪ بلڪل درست آهي.
ماضي ۾ ڀٽو فيملي جا شهيد ٿي ويل ڪونڌر به فوج ۽ ڪاموار شاهي جي سازشن جوشڪار ٿيا، تنهن ڪري 18 آڪٽوبر تي بينظير ڀٽو جي قافلي تي خوني حملو به انهيءَ سازشي ٽولي جو منصوبو ٿو لڳي، جيڪو ملڪ ۾ ترقي پسند ۽ روشن خيالي جو سخت ترين مخالف آهي. هاڻ اُهي ساڳيا انتهاپسند، ڪاموارشاهي ۽ فوجي جنرل بينظير ڀٽو کي ختم ڪرڻ جا خواهشمند آهن، جن هميشه ڀٽو فيملي جا لاش ڪيريا آهن. ذوالفقار ڀٽو کي آپرشين فيئر پلي هجي يا آپريشن مڊنائيٽ جئڪال ذريعي مارائڻ يا مير مرتضيٰ کي بيدرديءَ سان مارائڻ هجي يا پ پ کي ايم ڪيو ايم سان ويڙهائي. آءِ جي آءِ يا ق ليگ کي
ٺاهي پ پ کي شڪست ڏيڻ هجي يا بينظير ڀٽو خلاف ديني عالمن کان فتوائون جاري ڪرائڻ هجن. عورت وزيراعظم کي سلوٽ نه ڪرڻ جا اعلان هجن يا جنرل ظهير الاسلام جي قيادت ۾ اسلامي انقلاب لاءِ بغاوت ڪرڻ انهن سڀني حوالن ۾ فوج ۽ ڪاموراشاهي سڌي طرح ملوث رهي آهي. تنهن ڪري ڀٽو خاندان کي نقصان پهچائڻ جي تاريخ ۾ اسان کي انتهاپسند ديني جماعتن جو عڪس نظر نٿو اچي. تنهن ڪري 18 آڪٽوبر تي ٿيل. بينظير ڀٽو جي قافلي مٿان حملو اهو مذهبي جهادي تنظيمن بلڪل نه پر ڪاموراشاهي ۽ فوج جي رٽائرڊ جنرلن ۽ خفيه ايجنسين جي مهربانين سان اهو آپگهاتي حملو ٿيو هوندو. بهرحال 18 آڪٽوبر واري حملي جي انڪوائري بين القوامي خفيه ايجنسين کان ڪرائڻ جي بينظير ڀٽو پاران مطالبو ڪيو ويو آهي، ان جو واحد سبب اهو آهي ته بينظير ڀٽو جو خفيه ايجنسين تي ڪو به ڀرسو ناهي ۽ نه ئي ڀلائي جي ڪا توقع رکي ٿي. بينظير ڀٽو جي اهڙي مطالبي جي پيش نظر لاهور ۾ آمريڪي قونصليٽ جنرل برائن ڊي هنٽ به بيان ۾ چيو ته ”آپگهاتي حملي جي انڪوائري بينظير ڀٽو جي مطالبي تحت ڪئي وڃي“، ٻي طرف برائن دي هنٽ اهو به دعوي‘ سان چيو ته ”اسان کي خبر آهي ته ان حملي ۾ ڪير ملوث آهي“.
بينظير ڀٽو جي وطن ورڻ کان اڳ آمريڪا ۽ خود بينظير ڀٽو پاران سلامتي واري سوال کي وقت بوقت مشرف ۽ سندس وفد آڏو رکيو ويو هو، جنهن بابت سرڪاري وفد ۽ خود جنرل مشرف تحفظ ڏيڻ جي يقين دهاني ڪرائي هئي ۽ مشرف سرڪار مڪمل تحفظ فراهم ڪرڻ جو بين الاقوامي مبصرن سميت مفاهمت واري عمل ۾ شامل سڀني ڌرين کي يقين ڏياريو هو، جنهن جي ذميواري به مشرف کنئي هئي. پر اوچتو اُهي قوتون ڪامياب ويون جو هيڏي ساري سيڪيورٽي ۽ حفاظتي اُپائڻ باوجود بينظير ڀٽو جي قافلي مٿان خودڪش حملو ڪرڻ ۾ ڪامياب ويا. ان ڌماڪي کانپوءَ عالمي ليول تي مشرف جي ساک خراب ٿي ۽ اُهي قوتون آمريڪا کي اهو پيغام ڏيڻ چاهين پيون ته آمريڪي ايجنڊا کي کڻي ايندڙ هر مآڻهو جو حشر ائين ٿيندو جئين بينظير جي قافلي مٿان ٿيو آهي. انهن خطرناڪ قوتون ان حملي کانپوءِ بينظير ڀٽو کي چونڊ مهم کان ڪارنر ڪرڻ جي ڪوشش ڪئي ۽ ٻِي طرف بينظير ڀٽو جو عزم سامهون ڏسڻ ۾ آيو ته هن مشرف سان ٿيل مفاهمتي عمل کي ڪنهن به طرح نشانو نه بڻايو نه وري دهشتگرد قوتن آڏو بيوس بڻجي ڪارنر ٿي ويهي رهي، بينظير ڀٽو واقعي کانپوءِ ٽيئن ڏينهن شهيدن جي گهر وڃي انهن جي پونيئرن سان تعزيت ڪئي ۽ مختلف اسپتالن ۾ وڃي زخمين جي عيادت ڪئي، اهڙي عمل انهن فاشسٽ ڌرين کي حيران ڪري وڌو آهي.
هاڻي ڏسڻو اهو آهي 18 آڪٽوبر جي واقعي جي ملڪي تحقيقاتي ، خفيه ايجنسين واريون ٽيمون ڪهڙيون ٿيون رپورٽ پيش ڪن ۽ اندورني طور پر ڏيهي خفيه ايجنسيون ڪهڙيون ٿيون رپورٽون بينظير ڀٽو ۽ جنرل مشرف حوالي ڪن. ماضيءَ ۾ رونما ٿيندڙ سانحن ۽ واقعن بابت اعليٰ عدالتي ڪميشن، پوليس ۽ خفيه ادارن جو ن تحقياتي ٽيمون اڃا تائين ڪنهن به سازش کي بي نقاب ڪري عوام آڏو نه آڻي سگهيون آهن، هن ڀيري ڏسون ته ان قسم جا تحفيقاتي ادارا ۽ ٽيمون بينظير ڀٽو سان ڪهڙو ٿيون انصاف ڪن.¡

تاريخ: 24-10-2007