افغانستان جو حالتون ۽ آپريشن ميڊوسا
”صدر صاحب هڪ ڀيرو ٻيهر بيان ڏئي طالبان مان جند ڇڏائڻ جي ڪوشش ڪئي آهي انهيءَ ڏينهن اليڪٽرونڪ ميڊيا تي برطانوي وزيراعظم ٽوني بليئر ۽ آمريڪن ڪونڊا ليزا رائيس نيٽو ۾ شامل اتحادي ملڪن جي سربراهن کي اپيل ڪئي آهي ته افغانستان ۾ وڌيڪ فوج موڪلي وڃي. آمريڪا بيوس ٿي پيو آهي. اڍائي هزار فوج افغانستان موڪلڻ جي گهر ڪئي آهي ڪونڊا ليزا رائيس ته اهو به چئي ڏنو ته” طالبان هڪ قوت طور اڀري رهيا آهن ۽ اسان جو پيڇو ڪري رهيا آهن“.
ٻي طرف جرمني وارن پنهنجي فوجن کي اتر افغانستان مان ڏکڻ طرف وڃڻ کان روڪڻ جا حڪم جاري ڪيا آهن. هن وقت ڏکڻ وارو علائقو سخت جنگ جي حالت ۾ آهي افغانستان جي ڏاکڻي علائقي جون سڀئي سرحدون پاڪستان جي سرحدن سان لڳن ٿيون ڏاکڻي پنجن صوبن ۾ طالبان قابض ٿي چڪا آهن. آمريڪي فوج سميت نيٽو فوج جو سخت نقصان ٿي رهيو آهي ٻي طرف آمريڪا پنهنجي شڪست کي محسوس ڪندي الزام پاڪستان مٿان مڙهي رهيو آهي ساڻ اهو سوال ڪري رهيو آهي ته بارڊر تي پاڪستان جي 80 هزار فوج جي تعينات هجڻ باوجود پاڪستان مان طالبان کي ڪيئن ٿي مدد ملي؟. اهڙا سوال پاڪستان صدر ۽ پاڪستان جي انتظاميا کان پڇيا وڃن ٿا ان سبب ڪري صدر مشرف جتي به وڃي ٿو اتي اهڙن سوالن کي منهن ڏيڻو پوي ٿو ۽ صدر صاحب پاڪستان جو موقف پيش ڪندي بار بار اهو چوي ٿو ته طالبان نيٽ ورڪ پاڪستان مان ختم ٿي چڪو آهي.
جولاءِ مهيني جي شروعات ۾ 12 هزار افغان سرڪاري فوج جا ماڻهو طالبان سان ملي ويا. جنهن سان طالبان سگهارا ٿي پيا آهن ۽ هو طويل جنگ جي تياري ڪري نيٽو فوج سان جنگ جوٽين پيا. نيٽو جي دعويٰ آهي ته طالبان ۽ القاعده کانسواءِ هن وقت افغانستان جو طاقتور فيڪٽر منشيات جو اسمگلر طالبان جي زبردست امداد ڪري رهيو آهي نيٽو جي جنرل جيمس جونز هڪ بيان ۾ چيو ته افغانستان جو منشيات اسمگلر طالبان جي هٿ هيٺ آيو ته هي ملڪ دنيا ۾ هيروئن جي پيداروار ۾ سر فهرست ايندو. گذريل سال 4500 ٽن آفيم پوري دنيا ڏانهن سمگل ٿي، دنيا ڏانهن 90 فيصد منشيات جي سپلاءِ افغانستان مان ٿي آهي جنهن سان افغانستان جو اسمگلر معاشي طور طاقتور ٿي چڪو آهي.
آمريڪا اخلاقي طور ڪريل حرڪتون ڪري افغانستان جي عوام کي بيزار ڪري ڇڏيو آهي. افغان جنگي قيدين سان بدسلوڪي پٺاڻ ڪڏهن به برداشت نٿا ڪن. ٻيو سبب اهو ته آمريڪي فوج جڏهن طالبان پويان ڊوڙي گرفتاريون ڪن ٿا هو انهن غيرتمند پٺاڻن جي گهر ۾ گهري وڃن ٿا ۽ عورتن ۽ ٻارن سان غير اخلاقي ۽ ڪريل حرڪتون ڪن ٿا. جنهن سبب ڪري اتحادي فوجون افغانستان مان پنهنجي حمايت وڃائي چڪيون آهن اڪثر پٺاڻ طالبان وارن کي نجات ڏياريندڙ سمجهي انهن سان اخلاقي طور مدد ۽ سهڪار ڪن ٿا. قنڌار، هلمند. پڪتيا، ارزگان، زابل ۾ سخت ويڙهه هلي رهي آهي هن طرف پاڪستان جي 80 هزار فوج جي باوجود غير قانوني طور ماڻهو جي اچ وڃ رڪجي نه سگهي آهي . سمورو پهاڙي علائقو آهي ڪيتريون ئي سرنگون زير زمين آهن جنهن جي فوج کي به خبر ناهي. اهڙي حالتن کي مد نظر رکندي آمريڪي فوج جي ڪمانڊر پاڪستان تي الزام مڙهيو آهي ته پاڪستان کان ماڻهو سرحد پار ڪري افغانستان اچن وڃن ٿا. جنهن کي روڪڻ ۾ پاڪستاني انتظاميا ۽ فوج ناڪام ٿي وئي آهي. افغانستان جي هاڻوڪي جنگ جي شروعات ۾ افغان ڏاکڻي علائقن ۾ نيٽو جي 9 هزار فوج طالبان سان وڙهي رهي هئي ويڙهه جي شدت کي محسوس ڪندي طالبان کي منهن ڏيڻ لاءِ نيٽو 16هزار فوجين جي ڊمانڊ ڪئي. هاڻي ته 16 هزار فوج کان ڳالهه چڙهي وئي آهي طالبان کي شڪست ڏيڻ ڏکيو ٿي ويو آهي نيٽو وڌيڪ اڍائي هزار فوج جي طلب ڪئي آهي هن وقت يورپ جون فوجون ڏاکڻي علائقن ۾ وڃڻ کان ڪيٻائين ٿيون نه ختم ٿيندڙ طالبان جنگ کان يورپي فوج بيزار ٿي چڪي آهي.
ڪيترن ئي برطانوي فوجن جي وارثن ٽوني بليئر کي اپيل ڪئي آهي ته اسان جي فوجي جوانن کي افغانستان مان واپس گهرايو وڃي فوج به پريشان آهي جنهن کي برطانوي انتظاميا محسوس به ڪري ٿي. ڪيتريون ئي ننڍيون فوجي بغاوتون نيٽو فوج جي اندر ٿي چڪيون آهن پر اهي بغاوتون دٻجي ويو آهن ۽ ميڊيا تائين پهچي نه سگهيون آهن پر آمريڪي ۽ برطانوي انتظاميا حالتن کان بلڪل باخبر آهي هر شئي کان واقف آهن طالبان مزاحمت ذريعي پنهنجي قوت جي زبردست اظهار ڪري رهيا آهن. افغانستان جو صدر حامد ڪرزئي صاحب قبائلين جي حمايت وڃائي چڪو آهي جيڪي قبيلا انقلاب جي ابتدائي ڏينهن ۾ حامد ڪرزئي جا زبردست حمايتي هئا. اهي به هاڻي حامد ڪرزئي کان ڪافي دور بيهي طالبان جي اندورني طور حمايت ڪري رهيا آهن. حامد ڪرزئي جو اقتدار صرف ڪابل ۽ افغانستان جي اترين علائقن تائين محدود رهيو آهي حامد ڪرزئي جيڪو صرف ڪابل جي سرڪاري پروگرامن ۾ به آمريڪي ڪمانڊورز جي نگراني ۾ شريڪ ٿئي ٿو. جولاءِ 2006ع جي شروعات ۾ افغان وزير خارجه رنگين داد واشنگٽن ۾ تقرير ڪندي چيو هو ته ”پاڪستان طالبان خلاف نتيجا خيز يا خاطر خواهه اپاءُ نٿو وٺي“، حالت اها آهي ته حالتون هنن جي هٿ وس کان ٻاهر ٿي چڪيون آهن هو صرف پاڪستان خلاف رڙيون پيا ڪن ته جيڪا شڪست اسان کي طالبان وارا ڏين پيا ان ۾ پاڪستان جو هٿ آهي. پاڪستان وارا اهو چئي چڪا آهن ته الزام هڻڻ کان بهتر آهي ته پنهنجي گهر کي ٺيڪ ڪريو صدر مشرف جو تازو افغان دورو به ان سلسلي جي هڪ ڪڙي هئي ته هو افغان انتظاميا سان ملي انهن کي يقين ڏياري ته پاڪستان اوهان جو سٺو دوست آهي ۽ اوهان جي دهشتگردي خلاف جنگ ۾ مدد ڪري رهيو آهي.
افغان وزير دفاع عبدالرحيم وردڪ چيو آهي ته القاعده ۽ طالبان خلاف هن وقت سڀ کان وڏو آپريشن شروع ڪيو ويو آهي. طالبان خلاف جنگ جاري رکنداسين. افغانستان کي امن جو گهوارو بڻائيندا سين. ٻي طرف نظر اهو پيو اچي ته افغانستان جو بحران ڏينهون ڏينهن سنگين ٿيندو پيو وڃي. طالبان جي پوزيشن مظبوط کان مظبوط تر ٿيندي پئي وڃي . اهڙي حالت کي مدنظر رکندي افغانستان ۾ موجود نيٽو فورس جو سربراهه جنرل ڊيوڊ رچرد پنهنجي بيان ۾ چيو آهي ته ”برطانوي فوج، ٻي جنگ عظيم کانپوءِ افغانستان ۾ هن وقت مشڪل ۽ طويل جنگ وڙهي رهي آهي. هن صاحب چيو ته افغانساتن ۾ جنگ طويل ٿيندي ٿي وڃي اهڙي صورتحال ٻي جنگ عظيم ۾ ڪورين جنگ ۾ رهي آهي“.
آمريڪي سارجنٽ ايندريو پيڊي ڪارڊ جيڪو عراق ۾ رهي چڪو آهي ۽ هن وقت افغاستان ۾ تعينات آهي افغان جنگ کي وڏي دوربيني سان ڏسي تجريا ڪري رهيو آهي. تنهن صاحب چيو ته ”افغانستان م چئن مهينن ۾ رهڻ دوران مون محسوس ڪيو آهي ته عراق ۾ هڪ سال اندر حملن کان وڌيڪ حملا هتي ٿي رهيا آهن. طالبان، گوريلا ويڙهه نئين صف بندي ۽ وڏي هوشياري سان وڙهي رهيا آهن ويڙهاڪ طالبان جنن وانگر نمودار ٿي ڪارروائي ڪري گم ٿي وڃن ٿا، انهن کي اتحادي فوجي ڳولي نٿا سگهن“. قنڌار جو گورنر گل آغا شيرازي انڪشاف ڪيو آهي ته خودڪش حملن جا ماهر عرب مجاهد افغانستان ۾ داخل ٿي چڪا آهن. ان ڳالهه کي افغان وزير خارجه نيو يارڪ ٽائيم کي انٽريويو ڏيندي هيئن ٿو بيان ڪري،”اسان ڏسي رهيا آهيون ته افغانستان ۾ القاعده جا ماڻهو جمع ٿي رهيا آهن افغانستان جي مختلف حصن ۾ غير ملڪي مجاهد جهجهي تعداد ۾ گڏ ٿي چڪا آهن ۽ هڪ وڏي جنگ جي تياري ۾ مصروف آهن. اقوام متحده جي نمائندي فرانس سان واسطو رکندڙ جان ارنو پنهنجي بيان ۾ چيو آهي ته ”افغانستان ۾ زميني صورتحال تشويشناڪ ٿي چڪي آهي. افغان مجاهدن وٽ پهريان کان وڌيڪ ۽ بهتر وسيلا ۽ جديد اسلحو موجود آهي“.
سي آءِ اي ۾ سابق بن لادن يونٽ جي انچارج مائيڪل شاور چيو آهي ته 1996ع کان 1999ع وارا حملا ۽ هن وقت ٿيندڙ طالبان پاران حملا ڏسي ائين ٿو محسوس ٿئي هاڻي به اهائي ويڙهه واري حڪمت عملي استعمال ڪئي وڃي پئي وڌيڪ سي آءِ اي رپورٽ ۾ چيو ويو آهي ته القاعده طالبان کي هن وقت آمهون سامهون ويڙهه کان منع ڪري گوريلا ويڙهه وڙهڻ لاءِ هدايتون جاري ڪيون آهن.
آپريشن مائونٽ ٿرسٽ اپريل مئي ۾ زابل، پڪتيا، قنڌار، هلمند، ارزگان صوبن ۾ شروع ڪيو ويو. هن آپريشن ۾ آمريڪا ڪئناڊا، برطانيا جي فوجن جديد اسلحي ۽ ساز سامان سان طالبان خلاف جنگ وڙهيا، جنهن ۾ اتحادي فوج کي زبردست نقصان ٿيو. هن سال جي شروعات ۾ جنوري 2006ع کان مارچ تائين افغان مجاهدن پارن 21 خودڪش حملا ڪيا ويا. جنهن ۾ اتحاد فوج کي زبردست جاني نقصان ٿيو هن وقت انتهائي خطرناڪ آپريشن ميڊوسا نالي اتحادي فوجن پاران شروع ڪيو ويو آهي. هن آپريشن ۾ اتحادي فوج سميت حامد ڪرزئي جو تخت به ڌڏي ويو آهي. جڏهن هڪ خودڪش بمبار خوست صوبي جي تاني ضلعي ۾ پڪتيا جي گورنر عبدالحڪيم تانيوال کي موت جي ننڊ ۾ سمهاري ڇڏيو. ان جي ٻئي ڏينهن تي جڏهن عبدالحڪيم جي مڙهه کي دفنائي رهيا هئا ته هڪ ٻيو خودڪش ڌماڪو اتي ٿيو جنهن ۾ پوليس جي عهديدار سميت 6-ماڻهو مارجي ويا. پڪتيا جي گورنر عبدالحڪيم سان گڏ ان جو ڀاڻيجو ۽ سندس سيڪيورٽي چيف به مري چڪا هئا . اهڙي حالتن مان صاف ظاهر آهي ته طالبان ڪيترا طاقتور ۽ هوشيار آهن جو حڪمرانن جي صفن ۾ وڃي اتي پاڻ کي بمن سان اڏائي ٿا ڇڏين.
اهڙي حالتن کي مدنظر رکندي آمريڪي صدر کي آمريڪي فوجي ڪمانڊرن صلاح ڏني آهي ته طالبان جي داخلا پاڪستان مان ٿي رهي ۽ مدد به پاڪستان کان ملي ٿي تنهنڪري پاڪستان ۾ آمريڪي فوج کي موڪلي طالبان جي اهم اڳواڻن ملا عمر ۽ اسامه بن لادن کي گرفتار ڪجي. جنهن سان القاعده ۽ طالبان جو نيٽ ورڪ ٽٽي ويندو. ان حوالي سان ڪجهه ڏينهن اڳ آمريڪن اسپيشل فورسز آمريڪن ڪانگريس کي رپورٽ پيش ڪئي آهي جنهن ۾ سي آءِ اي جي هڪ ميمبر چيو آهي ته اسامه بن لادن چترال جي پهاڙن ۾ لڪل آهي ۽ ملا عمر جي باري ۾ ٻڌايو آهي ته هو ڪوئٽا ۾ موجود آهي. اهڙي رپورٽ کانپوءَ صدر بش ان ڳالهه جو اظهار پاڪستاني حڪومت سان ڪيو ته آمريڪي فورسز کي پاڪستان ۾ داخل ڪري اسامه ۽ ملا عمر کي ڳولي گرفتارڪيو وڃي پر پاڪستان سرڪار اهڙي ڳالهه مڃڻ کان انڪار ڪيو آهي پاڪستان طرفان جنوري 2006ع ۾ جڏهن آمريڪي اسپيشل فورسز جي هڪ دستي پاڪستان جي هڪ ڳوٺ سيداگي ۾ داخل ٿي طالبان اڳوان جي ڳولا ڪئي جنهن تي پاڪستان پاران شديد احتجاج ڪيو ويو هو. هن وقت جڏهن صدر مشرف هوانا ۾ آهي ۽ ان کانپوءِ آمريڪا ويندو ان وقت هوڏانهن صدر بش آمريڪي ميڊيا آڏو چيو آهي ته اسان آمريڪي فورسز کي پاڪستان جي پهاڙي علائقن ۾ ڪو نه داخل ڪنداسون پر انٽيليجنس جي بنياد تي طالبان اڳواڻن ۽ جنگجوئن کي ڳولي لهنداسين . هاڻي اها ڳالهه طئه آهي ته پاڪستان انٽيليجنس سان گڏجي آمريڪي ايف بي آءِ ۽ سي آءِ اي ملا عمر ۽ اُسامه ۽ ٻين جنگجوئن کي ڳولي گرفتار ڪنديون پر تجزيه نگارن جو چوڻ آهي ته هن وقت طالبان گوريلا جنگ کي روڪڻ لاءِ ڪيترا به آمريڪا اُپاءَ وٺي اهي ناڪافي آهن.
هاڻ حالتون پاڪستان وارن جي به وس کان ٻاهر آهن.آمريڪا نواز حامد ڪرزيئي جي افغان حڪومت انتهائي خطرناڪ مرحلي مان گذري رهي آهي. هن وقت افغان عوام جون دليون طالبان جي حمايت ۾ ڌڙڪن ٿيون. اگر هن جنگ ۾ آمريڪا کي شڪست ملي ته پوءِ طالبان ۽ القاعده کي ڪڏهن به طاقت ذريعي شڪست نه ٿي ڏئي سگهجي.¡
تاريخ : 19-9-2006