فاٽا آپريشن ۾ ڇا وڃايو ۽ ڇا حاصل ڪيوسين؟
ان سلسلي ۾ سرحد جي وزير اعليٰ ۽ گورنر، وزير اعظم ۽ جنرل اشفاق پرويز ڪياني سان ملاقات ڪري مطالبو ڪيو ته طالبان سان جنگ ڪرڻ بدران ڳالهيون ڪيون وڃن. طالبان پاران ڏنل ۡۡڌمڪي پنجين ڏينهن جي آخري ڏينهن تي شام جو هڪ اعليٰ سطحي اجلاس وزير اعظم سيد يوسف رضا گيلاني جي صدارت هيٺ ٿي گذريو. جنهن ۾ سرحد ۽ پنجاب جي وڏي وزيرن، مختلف ادارن جي سربراهن، جنرل ڪياني، جنرل طارق مجيد سميت آصف علي زرداري، اسفند يار ولي ۽ مولانا فضل الرحمان شرڪت ڪئي. اجلاس ۾ فاٽا ۾ هلندڙ آپريشن کي فورن بند ڪرڻ جو فيصلو ڪيو ويو. بهر حال ان اجلاس ۾ ٿيل فيصلي کان پوءِ فورن ڊي جي، آءِ ايس پي آر جنرل اطهر عباس ميڊيا کي ٻڌايو ته فاٽا آپريشن بند ڪيو ويو آهي. ان آپريشن ۾ پنهنجي حاصلات ۽ مقصدن ۾ ڪامياب ويا آهيون تنهن هوندي به سيڪيورٽي فورسز فاٽا ۾ بدستور موجود رهندي. هٿيار فٽا ڪندڙن سان ڳالهيون ڪيون وينديون. قومي سلامتي ۽ خود مختياري تي ڪا به سودي بازي نه ٿيندي انهيءَ ڏينهن وزير خارجه مخدوم شاهه محمود قريشي بيان ڏنو ”ته انتها پسندي، دهشتگردي کي طاقت سان نٿو روڪي سگهجي. ان ۾ ڪو شڪ نه آهي ته انتها پسندي ۽ دهشتگردي بابت ڊائلاگ ڪري امن قائم ڪري سگهجي ٿو. ڊائلاگ ۾ وڏي طاقت آهي، اهو ئي هڪ جمهوري عمل آهي“ پر جتي انتها پسندي وڌي وڃي ۽ فڪر ۽ عقيدي جي بنياد تي ڳالهه نه ٿي ته ڇا اتي به ڊائلاگ ضروري هجي ٿو؟، اهو هڪ سوال آهي. دنيا جا مسئلا، وڏيون جنگيون هڪ فيصلا ڪن، ويڙهاند کان پوءِ آخر ڊائلاگ ٽيبل تي اچي حل ٿينديون آهن. پاڪستان کي مڪمل اسلامي شرعي رياست بڻائڻ جي حق ۾ آهن، ان لاءِ جدوجهد پيا ڪن، جيڪي ماڻهو سيني سان بم ٻڌي ڪارروايون ڪري سوين ماڻهن کي ماري سگهن ٿا، ڇا اهي ڊائلاگ ٽيبل تي صرف حڪومتي رٽ تسليم ڪرڻ يا نه ڪرڻ جون ڳالهيون ڪندا؟، سرحد ۾ جيڪي ماڻهو ڇوڪرين جي اسڪولن کي بمن سان تباهه ڪرڻ، وڊيو سي ڊي ۽ ڊي وي ڊي مارڪيٽن کي تباهه ڪن ٿا يا وري حجمن جي دڪانن ۽ هوٽلن کي باهيون ڏيڻ واريون ڪارروايون ڪن ٿا، ڇا ان قسم جو فڪر رکندڙ ماڻهو حڪومت پاڪستان جي رٽ کي قبوليندا؟، ڇا مصر، ترڪي، ايران، دبئي، سعودي ۾ اسلام جا داعي ڪونهن ڇا؟ انهن ملڪن ۾ ان قسم جون ڪارروايون ڪونه پيون ٿين، اسلام روشن خيالي جو تصور پيش ڪري ٿو، ذهني دقيانوسي جي خلاف آهي. دنيا جي 157 مسلمان ملڪن ۾ اهڙو ويل ڪونهي جهڙو پاڪستان ۽ افغانستان ۾ نظر اچي ٿو، پاڪستان جون افغان نواز پاليسيون جيڪي جنرل ضياءُ واري دور ۾ هيون، اڄ انهن غلط پاليسين جو نتيجو اڄ ڀوڳي رهيا آهيون. حڪومت کي گهرجي ته هو پاڪستان کي بچائڻ لاءِ پراڻيون افغان نواز پاليسيون ترڪ ڪري، ٻي صورت ۾ ڀارت جيڪو هن خطي جو اقتصادي ۽ ائٽمي دادا بڻجي چڪو آهي، هاڻي نيٽو جو ميمبر بڻجڻ جي خواهش رکي ٿو. اهو جڏهن به نيٽو جو ميمبر بڻيو ته هن جو پهريون ٽارگيٽ پاڪستان هوندو، تنهنڪري پاڪستان ۾ رهندڙ سڀني طبقن سان وابسته ماڻهن کي پنهنجي ذميواري محسوس ڪرڻ کپي. ڪنهن جو هٿيار بڻجي پنهنجي ملڪ کي ڪمزور ڪرڻ سٺو سنوڻ ڪونهي.
گذريل اعليٰ سطحي اجلاس ۾ اهو به فيصلو پڻ ڪيو ويو ته پرڏيهي فوج کي پاڪستان جي سرحدن اندر داخل ٿيڻ نه ڏبو. ملڪي سالميت جو ڀرپور دفاع ڪيو ويندو، پرڏيهي وزير شاه محمود قريشي جو بيان آيو ته دهشتگردي خلاف جنگ جي نالي تي پرڏيهي فوج قبائلي علائقن تي حملو ڪيو ته قوم رد عمل ضرور ڏيکاريندي، پاڪ فوج ملڪ ۾ امن ۽ سلامتي جو ماحول قائم ڪرڻ جي اهليت رکي ٿي، بهرحال هنگو آپريشن کي تڙ تڪڙ ۾ ختم ڪرڻ تي ڪيترن ئي سنجيده حلقن اندر ڪي سوال اڀريا ته آخر ڪهڙي ماجرا هئي جو تڪڙ ۾ هنگو آپريشن کي ختم ڪرڻ جو اعلان ڪيو ويو. آمريڪا به آپريشن کي تڪڙو ختم ڪرڻ تي حيرانگي جو اظهار ڪيو آهي. آمريڪا ان آپريشن ختم ڪرڻ تي اهو بيان ڏنو ته ”طالبان لاءِ قبائلي علائقا محفوط پناهه گاهون آهن. آخر اها ڪهڙي مجبوري هئي، جو هنگو آپريشن کي جلد ختم ڪرڻ جو اعلان ڪيو ويو“.
اجلاس ۾ اي اين پي. مولانا فضل الرحمان ۽ شهباز شريف هڪ پاسي يعني فاٽا ۽ آپريشن ختم ڪرڻ جا حمائتي ۽ جڏهن ته پ پ پ ٻئي پاسي بيٺل نظر آئي. تنهنڪري پ پ پ قيادت آمريڪا جي ناراضگي کي برداشت ڪندي اجلاس ۾ ٿيل فيصلن کي صدق دل سان قبول ڪيو، هاڻي وزير اعظم يوسف رضا گيلاني فاٽا ۾ جنگ بند ڪرڻ جو اعلان ڪيو. پ پ پ قيادت کي خبر آهي ته انتها پسند ڪڏهن به خاموش ٿي نه ويهندا امن معاهدو ڪري وري ڦري وڃڻ سندن عادت آهي. معاهدن تان ڦري وڃڻ جو خاص سبب سندن خلاف ڪابه ڳالهه برداشت نه ڪرڻ آهي. جيڪڏهن ڊائلاگ جي ڳالهه آهي ته طالبان پاران شرعي نظام آڻڻ، اسلامي ڪورٽون قائم ڪرڻ ۽ ماڻهن جا هٿ وڍڻ ۽ ڳچيون ذبح ڪرڻ واريون ڳالهيون ڇا حڪومت تسليم ڪندي؟ جي نه ڪندي ته وري جنگ جو اعلان ٿيندو، بمبارن پاران ڌماڪا ڪيا ويندا، جيڪڏهن آمريڪا کي طالبان يا القاعده جو پيڇو ڪرڻ جي ضرورت پوندي ۽ اهي جڏهن انهن قبائلي علائقن تي حملا ڪندا ته ان صورت ۾ طالبان وارا معاهدا ختم ڪري سرڪاري ملڪيتن کي نشانو بڻائي نقصان ڪندا، ان صورتحال ۾ اسان جي سرڪار ٻه واٽي تي بيٺل نظر ايندي: هڪ طرف آمريڪا وارا ته ٻئي طرف انتها پسند هوندا ۽ حڪومت آمريڪا ۽ طالبان جي ڏنڊي کان خائف ٿي خبر ناهي ڪهڙا غلط فيصلا ڪري. اهو ايندڙ وقت ئي ٻڌائيندو.
بهرحال سرڪار پاران جنگ بندي ڪري طالبان کي هنگو ۽ ڀر پاسي وارن علائقن مان تڙي ڪڍيو ويو آهي، سرڪار کي هن وقت ضروري آهي ته اهي طالبان اڳيان پنهنجا مطالبا رکن. مثال طور مقامي طالبان جنگجو سرحد پار وڃي افغان جنگ جو حصو نه بڻجن، نه وري جنگي ڪارروايون ڪن، ان کان سواءِ انهن کان اهو به قسم ورتو وڃي ته هو سوات، باڙا، مالاڪنڊ ايجنسي ۾ پر امن رهن، مطالبن ۾ اهو به مطالبو شامل هجي ته پاراچنار ۽ هنگو ۽ ٻين علائقن ۾ عام ماڻهن جي جان ۽ مال جي حفاظت جا ضامن بڻجن، سرڪار آمريڪي قيادت کي باور ڪرايو آهي ته هو ملڪي سالميت لاءِ ڀرپور ڪردار ادا ڪندا رهندا. اهڙي طاقت جو مظاهرو فوجي قيادت پاران به ڪيو آهي. تازو آمريڪي ايڊمرل مائيڪل مولن پاڪستاني دوري تي جڏهن اسلام آباد پهتو ته حڪومت انهن تي واضع ڪيو ته پاڪستاني سرحدن اندر نيٽو جون ڪارروايون جاري رهيون ته پوءِ آمريڪا سان گڏ اتحادي طور ڪردار نڀائڻ اسان لاءِ مشڪل ٿي پوندو. ان قسم جو جرئت مند موقف تاريخ ۾ پهريون ڀيرو ظاهر ٿيو آهي جو سرڪار ۽ فوجي قيادت آمريڪا جي ڪاررواين خلاف سخت موقف اختيار ڪيو هجي مولانا فضل الرحمان اسلام آباد ۾ فوجي ۽ سياسي قيادت جي گڏيل اجلاس کان پوءِ ميڊيا آڏو چيو ته ملڪ جي سلامتي کي خطرو درپيش آهي، ان لاءِ سڀني ڌرين کي متحد ٿي فيصلا ڪرڻا پوندا. اهي فيصلا پارليامينٽ ذريعي ڪيا ويندا، مولانا فضل الرحمان جو ان موقعي تي چوڻ ته ملڪي سلامتي کي خطرو آهي ته اهو جملو ڪو معمولي جملو ناهي، تنهنڪري نه صرف سياسي ۽ فوجي قيادت پر ان سان گڏ سماجي، سول سوسائٽي ۽ عام ماڻهن کي به انهن اهم فيصلن ۾ شامل ڪرڻ گهرجي، جيڪڏهن عوامي حڪومت عوام کي ساڻ کڻي، ادارن کي اعتماد ۾ وٺي فيصلا ڪيا ته ملڪ جي تقدير بدلائي ڇڏيندا، باقي بند ڪمرن ۾ ذاتي فيصلا ملڪ جي بنيادن کي ڌوڏي ڇڏيندا.
تاريخ : 28-08-2008