شاعري

ڳولا

سنڌ سلامت ڪتاب گهر پاران منور سلطانہ جي شاعري ۽ ڪالمن جو مجموعو ”ڳولا“ اوھان اڳيان آڻي رھيا آھيو.

منور سلطانہ اڄ کان چار ڏهاڪا اڳ بہ مقبول ليکڪ رهي آهي، جنھن دؤر ۾ عورت جو گهر جي دروازي  کان ٻاهر نڪرڻ عيب هو، تعليمي شعور تہ پنھنجي جاءِ تي پر عورت کي بنيادي حق جي بہ ڄاڻ نہ هئي، اُن وقت منور سلطانہ جھڙين ليکڪن عورتن کي پنھنجي حقن جي تعليم ٿي ڏني. 


Title Cover of book ڳولا

(07)

هڪڙو لفظ آهي ڪرنٽ افيئر يا حالات حاضره، سو مان اڄ ڪي گُشا حالات حاضره، ماضي ۽ مستقبل جا ٻڌائيندس ، هڪ ڇوڪريءَ جي شادي پئي ٿئي، سو ڇوڪريءَ کي ماميءَ سمجهائيندي چيو ته: ”هي ڪجان هي نه ڪجان“ ڇوڪريءَ چيو ته: ”ها ماسي، پر ماسي جڏهن اوهان جي شادي ٿي هئي تڏهن توهان به ماسڙ کي ائين چيو هو؟“ ها امان، مون چيومانس ته تون رڇن جي بڇ ۽ ڪتا وڙهائن ڇڏي ڏي، ٻنيءَ تي به منهنجي اجازت کانسواءِ نه وڃجان، رات دوستن سان کيڏڻ بند ۽ ڪراچي به گهمڻ مون کانسواءِ نه ويندين.” پوءِ ماسي ڀلا ماسڙ اهو سڀ ڪجهه ڇڏي ڏنو؟ الاجي امان، مون ته وڏيري کي 25 سالن کان ڪو نه ڏٺو آهي. سو مان به هڪڙو مشورو ڏيڻ چاهيان ٿي اهو به ڪرڪيٽ جو عمران خان ٿئي، ته ابا اسلام ۾ چار شاديون ته هونئن به جائزآهن. سو تون به کڻي چار شاديون ڪر، هڪ والدين جي مرضيءَ تي، هڪ پنهنجي مرضيءَ تي، ۽ جيئن ته توهان تي عوام جو به حق آهي، سو به فلم ايڪٽريسيون ڀارت جون به پاڪستان جو کڻي. ان تي کڻي عوام هن راءِ شماري ڪراءِ. ماڻهن جو اليڪشن جو شوق به پورو ٿي پوندو. هڪ آخري شادي پريس جي مرضيءَ سان به ڪر ۽ پوءِ گولي ٿي گم ٿي وڃ. ائين جو وڏيرو ڳوليو نه لڀي پريس کي. هن صديءَ جي سياڻن جو چوڻ آهي ته پوليس جي نه دوستي سٺي ۽ نه ئي دشمني. دوستي ۾ ماڻهون جاويد ميانداد ٿيو وڃي ۽ دشمنيءَ ۾ عمران خان مشوري تي ياد آيو ته مشورو ڪي ماڻهون فيءَکانسواءِ ڪو نه ڏيندا آهن. اهي وڪيل هوندا آهن، پر مان ته ان ماڻهون تي آهيان ته هڪ ماڻهون ٻئي کي مشورو پئي ڏنو. اتي ٻڌايان جيئن توهان مشورو وٺڻ هن مهل احتياط ڪيو هڪ غريب کي ٻه زالون هيون سي اچي رات جو مانيءَ تان پاڻ ۾ وڙهيون ٻئي مڙس سان وڙهيون ۽ مڙس کي ماري ڪٽي گهر کان ڪڍي ڇڏييائون. ويچارو گھٽيءَ۾ ڦيرا پائڻ لڳو، ۽ هن کي جڏهن پاڙي واري ڏٺو تڏهن گهران نڪري اچي همدردي ڪيائين حال پڇائينس همراه به ويٺو هو تتو، سو، ته چيائين ته سائين منهنجي هڪ زال ڪڪڙ پچايو آهي۽ ٻئي پلو هاڻي مونکي سمجهه ۾ نٿو اچي ته مان ڇا کانوان؟ سو هاڻي صلاح ڏي ته ٻنهي زالن کي راضي به ڪيان۽ ماني به کانوان، پر پيٽ ۾ جاءِ به نه اٿم ڇو جو اڄ آفيس ۾ پارٽي هئي. سو اتان به کائي آيو آهيان، ٻئي دل سڙندي چيو ته واه ادا! تنهنجي لاءِ هتي هي حال آهي، منهنجي زال مونکي کنگهي به ڪانه! ٻئي همراه جھٽ پٽ کڻي ٻي شادي ڪئي. هڪ دفعو ٻن زالن جي جهيڙي ۾ زالن ويچاري کي آڌيءَ رات ماري ڪُٽي ٻاهر ڪڍي ڇڏيو هو. پاڻ گھٽيءَ ۾ ڦيرا پائڻ لڳو، سندس پاڙي مان اڳيون ماڻهون گهران نڪري آيو ۽ چيائين ته سائين خبر ڏي؟ يار تون ته ايتري دير ڪئي هئين مان ته ڪلاڪ کان پيو توکي واجهايان در حقيقت هي آهي ته تنهنجي حال کي ڏسي منهنجو هي حال ٿيوآهي. توهان جو به ڪنهن گھٽيءَ مان لگھندي ڪنهن کي پريشان ڏسو ته اها گھٽي مٽائي ٻي پاسي هليا وڃجو.
زمانو ڏاڍو ترقي ڪري رهيو آهي. ايترو جو پاڙي واري جي ٽيجهي جي دعوت اسان اخبار ۾ پڙهندا آهيون. آمريڪا ۾ ڪرائيم ڪنٽرول ڪرڻ تي هڪ ڪانفرس ٿي ان ۾ پاڪستان جي پوليس جو وفد شريڪ هو. اتي مختلف ملڪن جي نمائندن ٻڌايو ته ڏوهه ڪرڻ کانپوءِ اسان ڪيتري رفتار سان ان جرم جي کي ڳولي ڪڍندا آهيون. ڪن 23 ڪلان ته ڪن چئن ڪلاڪن جو ٻڌايو. اتي اسان جي پوليس آفيسر فخر سان ٻڌايو ته اسان جي بروقت رفتاري جو اهو عالم آهي جو اسان کي اڳواٽ خبر هوندي آهي ته ڪٿي ڌاڙو لڳي پيو ۽ ڪٿي ماڻهون قتل ٿئي پيو. ڪجهه سال اڳ حيدرآباد ۾ هنري نمائش لڳي هئي ان ۾ پوليس جو اسٽال هيو.سو مونکي صنعت ۽ پوليس جو ائين گڏجڻ تڏهن سمجهه ۾ نه آيو پر هاڻي سمجهان ٿي ته صنعت ۽ پوليس ڇو هڪ ٻئي لاءِ لازم و ملزم آهي اتي هڪ انسپيڪٽر مونکي پوليس جو مطلب به سمجهايوهو. مان ته اصل کان به بي عقل آهيان سو شايد توهان سمجهو. ته پ پرهيزگار (پوليس آفيسر اهو ته قيامت ۾ به نه هوندو. وفادار (ٿي سگهي ٿو زال جو وفادار هجي يڪجهتي وارو (خاص ڪري پريڊ دوارن يا وڳوڙين کي بچائڻ دوارن اهو مظاهرو نظر ايندو آهي.) ل=لائق، س= سلامتي وارو (پوليس وارن جا سر ته قيامت تائين سلامت رهندا باقي ٻين جو حال الله کي خبر يا لاڪپ کي خبر هوندي) توهان خود ٻڌايو ته اهي سڀئي کوڙا لڳن ٿا يا نه؟ مان ته لکڻ به هيٺ مٿي ڪري ويئي آهيان نهايت ادب سان! مون اخبار پڙهي ته رات جو ڪنهن گهر ۾ چور چوري ڪرڻ آيا سو ڀاڳيا جاڳي پيا وٺي ڀڳا هڪ پنهنجي پوليس جي ٽوپي به تڪڙ ۾ ڇڏي ويو. مون ان مهل ريڊيو به پيو ٻڌو ته لتا پئي پوليس لاءِ ڳايو ته:
”چہلا یار تو کیسا دلدار نکلا
چور سمجھی تھی میں تھانیدار نکلا“
اپريل 1983 ع