گوريلن جي موت جي موسم
انڊيا ۾ سيڪورٽي اھلڪارن لاءِ ٽن ڏھاڪن کان مٿي عرصي تائين ڏھڪاءُ جي علامت بڻيل ”ڪشن جي“ جنھن وقت پوليس جي گولين جو کاڄ بڻيو، ان وقت ھو جھارکنڊ ۽ ڏکڻ بنگال جي ھڪ سرحدي ڳوٺ ۾ ھڪ شاگرد جي ڪمري ۾ لڪيل ھو. پوليس جي کڙڪ پوڻ تي ھو پنھنجو ليپ ٽاپ ۽ موبائيل وغيره ڇڏي رائيفل کڻي جھنگ ۾ ڀڄي ويو. جنھن وقت پوليس سندس لاش ڏيکاريو، ان وقت ڪشن جي اونڌي منھن پيل ھو، سندس ڪنن واري مشين ۽ چورايل سرڪاري رائيفل سندس لاش ڀرسان پيل ھيون، ڪشن جي 20 ھزار اھڙن گوريلن جو ڪمانڊر ھو جنھن کي ”پيپلز وار گروپ“ سڏيو وڃي ٿو ۽ اھي گوريلا انڊيا لاءِ ڪنھن جھادي اڳواڻ کان به وڌيڪ خطرناڪ ثابت ٿيا آھن. ڏھ ھزار ماڻھو ھنن گذريل ڏھاڪي ۾ قتل ڪيا ۽ انڊين سيڪورٽي اھلڪارن کي ڪشن جي ھميشه چئلينج ڪندو ھو ته ”پڪڙيو، جي پڪڙي سگھو ته“ ھن جي سياسي تنظيم ڪميونسٽ پارٽي آف انڊيا (مائوسٽ) آھي. جنھن تحت ھو انڊيا ۾ چيني ڪميونسٽ اڳواڻ مائوزي تنگ جيان انقلاب آڻڻ چاھين ٿا. ڪشن جي پنھنجي پيءُ کي آزادي جو سپاھي چوندو ھو. جنھن برطانوي راڄ جي خاتمي لاءِ جدوجھد ڪئي، ھن جي زال به سندس سياسي ۽ ھٿياربند جدوجھد ۾ ساڻس گڏ ھئي.
ڪشن جي، باقي مائو نواز باغين جي پاليسن جي ابتڙ، ميڊيا وارن کي ائين جھنگلن ۾ پنھنجي پناھگاھن تي سڏائيندو ھو، جيئن ڪنھن وقت پاڪستان ۾ ڏھڪاءُ جي علامت بڻيل جھادي اڳواڻ بيت الله محسود پشاور ۽ اسلام آباد جي صحافين کي پنھنجي جانل پناھگاھن ۾ سڏائيندو ھو. ڪشن جي اھڙن خيالن جو اظھار بار بار ڪندو ھوته انڊيا جي آزادي کي 63 سال گذري چڪا آھن، پر عام ماڻھو يا قبائلي پٺتي پيل علائقن جي ماڻھن کي بنيادي حق نه ملي سگھيا آھن. آزادي جا ثمرات صرف دھلي، ممبئي ۽گجرات وغيره تائين محدود رھجي ويا آھن.
ڪشن جي ڏکڻ بنگال ۾ زرعي زمين جي حقداريءَ لاءِ ھارين جي حقن واري تحريڪ ھلائي. بعد ۾ ھنن شايد 2004ع ڌاڙي سمورن ڌرن کي ملائي ڪميونسٽ پارٽي آف انڊيا (مائوسٽ) جو بنياد وڌو. ڪشن جي ھٿين خالي قبائلين کي اھو چوندو ھو ته ٿاڻن تي حملا ڪري ھٿيار ڦري وٺو ۽ کاڻين جي کوٽائي ڪندڙ ٺيڪدارن وٽان ڌماڪيدار مادو ڦري پنھنجون ڪاروايون ڪريو. ھن جو پختو يقين ھو ته ڇتيس ڳڙھ ۽ جھار کنڊ وارن علائقن ۾ معدني وسيلن جي کاڻين جي کوٽائي اڃان ڪي ڏھاڪا ھلندي، ڇو ته ھڪ ٽريلين جا زير زمين خزانا ھٿ ڪرڻ لاءِ ٺيڪيدارن حڪومتن سان ملي ڳوٺن جا ڳوٺ ڊاھي پٽ ڪيا ھئا ۽ سمورا متاثر ڪشن جي واٽ وٺي پنھنجا حق وٺڻ لاءِ ائين وڙھي رھيا ھئا، جيئن ان ڏينھن مھتاب اڪبر راشديءَ ڪنھن شاعر جو اھو شعر ٻڌايو، جنھن جو مفھوم اھو ھو ته جي پنھنجي ئي ڌرتيءَ تان ڌڪجي وڃان، ان کان اڳ ڪاش مان وڙھندي مران، وڙھندي مران. ڪش جي صحافين ۽ ڪئميرائين کان لنوائيندو ڪونه ھو، پر ھن ھميشه پنھنجو چھرو لڪايو ۽ سندس سمورا انٽرويو پٺيرا ھئا. ھڪ لک انڊين اھلڪار سندس تلاش تي مقرر ٿيل ھئا، جنھن 100 ماڻھو پنھنجي ھٿن سان مارڻ جو اعتراف ڪيو.
ڪشن جي مون کي ان ڪري به ياد آيو، جو سنڌ ۾ به وقفي وقفي سان نوجوانن جا ڪجھه جٿا ھٿيار بند جدوجھد کان متاثر ٿي ڪڏھن چي گويرا سڏائين ٿا ته ڪڏھن ابوجھاد عورتون ڪڏھن ليلى خالد سڏائين ٿيون ۽ ڪڏھن ايراني انقلابي ڇوڪري چورائين ٿيون ۽ اھي شيخ اياز جي انھن سٽن کي به ٻين دليلن سان گڏ جھونگارين ٿا ته:
تون ھونئن به مرندين ڪاڇي ۾
آءُ پھاڙي پاڇي ۾
ھنن سرد راتين ۾ آءُ باھ تي ھٿ سيڪيندي اھو ئي سوچيان ٿو ته انھن ٻاٻرن ٽانڊن جو ٻرڻ اجھامڻ وارو ايڊوينچر آخر ڪيستائين؟