سنڌ جي ٻهراڙي ۾ مڊل ڪلاس جي اوسر
سنڌ جي ٻهراڙي ۾ مڊل ڪلاس جي پير پائڻ سان سنڌ جي وڏيري طبقي ۾ بيچيني وڌڻ شروع ٿي، ڇوته جيڪي نوڪري جي سانگي ڳوٺ کان وڏن شهرن ۾ ويا ته انهن جي مٿان ڪجهه نه ڪجهه شهري زندگي جو اثر ٿيڻ لڳو، جيڪي روايتي وڏيرڪي نظام سان تصادم واري ڪشمڪش واري صورتحال پيدا ڪئي، جيڪا پراڻي ۽ روايتي نظام کي قبول ڪين هئي. انهي نئين ٿيندڙ تبديلي کي انهن روايتي وڏيرن پنهنجي لاءِ خطرو محسوس ڪرڻ شروع ڪيو ۽ جيڪو اڄ تائين جاري آهي.
ڀٽو صاحب هڪ تمام ذهين، غريبن جو هڏڏوکي ۽ پاور جو پياسو هيو. هر انسان ۾ خوبيون ۽ خاميون هونديون آهن، تنهنڪري ڀٽو صاحب به هڪ آخرڪار انسان ۽ جاگيردار گهراڻي جو فرد هيو، تنهن ڪري جتي غريب ۽ بي پهچ عوام لاءِ رستا کوليا ۽ تعليم عام ڪئي . جيئن سنڌ ۾ چانڊڪا ميڊيڪل ڪاليج، نواب شاه ميڊيڪل ڪاليج ۽ سنڌ ميڊيڪل ڪاليج خيرپور يونيورسٽي ڪيمپس، مهراڻ انجنيئرنگ يونيورسٽي، زرعي يونيورسٽي ٽنڊوڄام کولي ترقي جون راهون کوليون. الحمدلله ڀٽي صاحب جي پاليسين جي ڪري اسين گهڻا سنڌي سينئر پوزيشن تي پهتا آهيون ۽ هن وقت اسلام آباد ۾ 2017 جي آدمشماري مطابق 210614 ٻه لک ڏه هزار ڇه سئو چوڏنهن ماڻهون سنڌ مان هتي آباد ٿيا آهن، اهو سلسلو جاري رهندو. ان شاء الله.
انهي سان گڏوگڏ پنهنجي جاگيردار ڪلاس کي به هميشه جي لاءِ مضبوط ڪرڻ جي راه هموار ڪري ويو، جنهن اڳتي هلي سنڌ جي خراب حڪمراني ۽ وڏن خاندانن کي حاڪميت جو پروانو ڏئي ڇڏيو. اهو هيو سياسي بنياد تي گادينشينن،ايم اين ايز، ايم پي ايز، سينيٽرن ۽ ٻيا سياسي قريبي دوستن جي پٽن، ڀائٽين، ڀاڻيجن ۽ ڄاٽن کي ڊائريڪٽ زباني حڪم تي اسسٽنٽ ڪمشنر، ڊپٽي سپرنٽينڊنٽ آف پوليس، ايڪسائيز آفيسر، ڊسٽرڪٽ فوڊ ڪنٽرولر ۽ ٻيون اهڙيون وڏيون نوڪريون جيڪي صرف پبلڪ سروس ڪميشن جي دائري اختيار ۾ هيون، انهن کي اتان ڪڍي جنهن کي چاهيو انکي نوازيو ۽ ميرٽ جو قتل عام ڪري پنهنجي ڪلاس کي سرڪار وهنوار تي قابض ڪري ڇڏيو. ڀٽي صاحب جي انهي جاري ڪيل راه کي هر ايندڙ حڪومت هڪ وڏو سياسي حربو يا هٿيار ڪري استعمال ڪيو جيڪو اڄ تائين مختلف طريقن سان جاري و ساري آهي. انهي ڪري سنڌ جي حڪمراني ڪڏهن به ذاتي مفادن کان ٻاهر نڪري ڪين سگهي آهي، نڪي ايترو جلدي نڪرندي جيستائين اها راه رد نٿي ٿئي
اهي آفيسر جڏهن ۽ جٿي به چاهيندا، اها پوسٽ انهن جي انتظار ۾ هوندي هئي ڇوته انهن جو پي، چاچو، مامو ۽ سهرو منسٽر ،ايم اين اي، ايم پي اي، گادينشين يا سينيٽر هر دور ۾ هوندو آهي، تنهن ڪري هو صرف پنهجي پنهنجي خاندان کي مضبوط ڪرڻ ۾ رڌل هوندا آهن. جيئن ته انهن جي پٺ ايتري مضبوط هوندي آهي جو وقت جي حڪومت به انهن جي آڏو لاچار رهندي آهي.
اسان سڀني جي سامهون ٿئي پيو جو محڪمي جو سيڪريٽري پنهنجي کاتي جي وزير کي ڪنهن به قسم جو سٺو جواب نٿو ڏئي ته اهو آفيسر عوام جو ڪم ڇو ۽ ڇاجي لاءِ ڀلائي جو ڪم ڪندو؟ يا ڪنهن سينيئر آفيسر کان ڇو ڊڄندو. اهڙي حالت ۾ پوري بيوروڪريسي تي خراب حڪمراني جو لعنتاڻو ڏيڻ صحيح ناهي باقي سياسي حالتن جي ڪري ٻيا به نظريه ضرورت تحت ڀاڱي ڀائيوار ٿي ويا آهن، جيڪا نهايت افسوس ناڪ آهي. ڇو ته جيڪڏهن اهي دادلا آفيسر ۽ سياسي خاندان سان وابست هجڻ ڪري ڪم ڪرڻ يا نه ڪرڻ سان انهن جي نوڪري تي ڪو به اثر ڪين ٿيندو، نڪي انهن جا پروموشن رڪندا .۽ نه وري ڪڏهن تحريڪ استحقاق جو خطرو.
سنڌ ۾ هن وقت ٽن قسمن جا آفيسر آهن:
هڪڙا سياسي خاندانن جا چشمه چراغ.
ٻيا شهري يا نيم شهري ۽ ٻهراڙي جي شاهوڪار خاندان سان واسطو رکندڙ.
ٽيان ٻهراڙي جي بي پهچ جي خاندان سان واسطو رکندڙ.
انهن جي لاءِ مسئلن کي حل ڪرڻ ۽ ان تي عوام جي ردعمل ٿيڻ جا طريقا ۽ سبب به مختلف آهن.