تاريخ، فلسفو ۽ سياست

سنڌ ۾ مڊل ڪلاس جي اوسر

ھن ڪتاب ۾ محمد جمن ڄامڙي مڊل ڪلاس جي اوسر، سنڌ ۾ تعليم جي اھميت، سنڌ ۾ بدانتظامي جي سببن، سنڌ ۾ پاڻيءَ جي اھميت، سنڌ جي زراعت، سنڌ جي سياسي ڪوتاھ نظري، قيادت جي فقدان، ڪراچيءَ جي اھميت، وفاق ۾ ملازمتن جي مسئلن، سول ۽ ملٽري بيوروڪريسي، سنڌ ۾ قدرتي وسيلن، سنڌ جي زمينن جي ڦرلٽ، سنڌ ۾ وڏيرا شاھي جي راڄ، سنڌي ڪاموري جي ڪردار، اسلام آباد ۾ سنڌي ملازمن جي مسئلن، ڪاپي ڪلچر ۽ تعليم جي فقدان، سنڌ ۾ فني تعليم جي اھميت، سميت کوڙ سارن مسئلن ۽ انھن جي حل تي لکيو آھي.

Title Cover of book سنڌ ۾ مڊل ڪلاس جي اوسر

سنڌ ۾ فني تعليم جي ضرورت

سنڌ مان ڪاپي ڪلچر جيستائين ختم ڪين ٿيندو، تيستائين سنڌ ۾ معياري تعليم هڪ خواب هوندي.انهي کان بعد سنڌ ۾ موجوده تعليمي ادارن جي ٽيچنگ اسٽاف جي ٽريننگ ۽ِ ٽيچنگ طريقيڪار کي دنيا جي معيار مطابق آڻڻ لاءِ هنگامي بنيادن تي ڪورسز ۽ ريفريشر ڪورسز ڪرائي ضروري سکيا جو بندوبست ڪرڻ نهايت اهم آهي. ڇو ته جيستائن استاد قابل ۽ لائق نه هوندو، تيستائين معياري تعليم جو حصول ناممڪن آهي. انهيءَ ڪري اهو تمام ضروري آهي ته استادن جي سکيا لاءِ کين ڏيه ۽ پرڏيه ۾ تعليم جي سکيا وارن ادارن ۾ گاهي بگاهي موڪلڻ نهايت مفيد ٿيندو. شاگردن جي لاءِ نهايت ضروري آهي ته انهن جي پريڪٽيڪل ٽرينگ لاءِ مڪمل سازوسامان وٺي جديد ليبارٽريز جي ذريعي تيار ڪري ميدان ۾ آڻڻ لاءِ شاگردن جي ذهني نشونما لاءِ جديد طريقا استعمال ۾ آڻي سنڌ جي نئين جنريشن کي دنيا جي مقابلي لاءِ تيار ڪرڻو آهي ته جيئن ملڪ يا ٻاهر سنڌ جو نالو روشن ڪري دنيا ۾ صحيح مقام ٺاهڻ جا مواقع کين ميسر ٿين.
سنڌ کي هن وقت عام تعليم جي جاءِ تي معياري ٽيڪنيڪل ۽ انجنيئرنگ تعليم جي سخت ضرورت آهي. هن وقت دنيا ۾ هنرمند ماهرن جي تمام گهڻي اهميت آهي. الحمدلله سنڌ ۾ هن وقت وافر مقدار ۾ نوجوان آهن، صرف ضرورت انهي ڳالهه جي آهي ته اسين پنهنجي نوجوان نسل جي لاءِ معياري قسم جا هنري ادارا قائم ڪري بهترين سکيا ڏئي کين ان لائق بڻايون جو جيڪڏهن هو چاهن ته پنهنجي وطن ۾ ڪو ڪاروبار ڪن، پاڻ به ڪمائن ۽ بيروزگار ماڻهن لاءِ روزگار جا موقعا پيدا ڪن. يا پرڏيه وڃي پنهنجي زندگي جو نئون سفرشروع ڪري پنهنجي زندگي کي سکيو رکن ۽ گهر جي ڀاتين کي نون عالمي لاڙن مطابق تيار ڪري ملڪ جو نالو روشن ڪن. انهي سان گڏوگڏ ملڪ جي لاءِ ٻاهريون ناڻو ڪمائن.
نئين دور جي تقاضن کي مدنظر رکندي هر اسڪول ۾ لائبريريون قائم ڪري شاگردن ۾ پڙهڻ جي عادت وجهي شاگردن کي تقريرون ڪرڻ جو فن سيکاري هڪٻئي سان مقابلا ڪرائي شاگردن جي لاءِ خوداعتمادي وارو ماحول تيار ڪري ملڪي ۽ غير ملڪي سطح تي مقابلي لاءِ تيار ڪرڻ استادن جي اولين ترجيع ۾ شامل هجي. سنڌ جا ماڻهو عمومن خوداعتمادي جي فقدان ۾ رهن ٿا انهي ڪري اسڪول جي تعليم سان گڏ تربيت جو خاص خيال رکڻ نهايت اهم ۽ ضروري آهي.
دنيا ۾ هن وقت پيراميڊيڪل اسٽاف جي تمام گهڻي اهميت آهي. سنڌ ۾ الحمدلله نوجوان طبقو جام آهي، اسانجي نوجوان ٽهيءَ کي گهرجي ته ميڊيڪل جي مختلف برانچن ۾ٽريننگ حاصل ڪري پنهنجي قوم جي خدمت سان گڏوگڏ پنهنجي لاءِ ڏيهه ۽ پرڏيهه ۾ روزگار جا موقعا تلاش ڪن.
مٿي ذڪر ڪيل تعليم جي مختلف شعبن ۾ترقي ڪرڻ لاءِ ضروري آهي سنڌ جي تعليم ۽ تربيتي ادارن کي بين الاقوامي ليول مطابق ٽريننگ ڏيڻ جون سهولتون فراهم ڪرڻ نهايت اهم آهن.
انهيءَ کان علاوه سنڌ جي تعليم خاص ڪري پرائمري ۽ سيڪنڊري تعليم تي خصوصي توجه جي سخت ضرورت آهي. استاد پرائمري چاهي سيڪنڊري جي لاءِ سروس ۾اچڻ کان بعد ريفريشر ڪورسز جي بلڪل اڻاٺ آهي، جنهن لاءِ ضروري آهي ته ڪجهه وقفي کان بعد ۾سڀني استادن جي ٽرينگ ڪرائي پڙهائڻ جي نت نون طريقن کان روشناس ڪرايو وڃي ته جيئن شاگردن جي ذهني اوسر بهتر نموني سان ڪئي وڃي.
تعليمي ميدان جو اهم جزو آهي تربيت، جيڪو اڄڪله تقريباً نه هئڻ جي برابر آهي. اڳ جڏهن اسين اسڪول ۾پڙهندا هياسين ته استاد واقعي هڪ رول ماڊل هوندا هيا. جيڪڏهن ڪو استاد سگريٽ وغيره ڇڪيندو هو ته به اسان ڪڏهن استادن کي پاڻ سگريٽ ڇڪيندي ڪين ڏٺو، پر اڄ ڪله سڀ انجي ابتڙ پيو ٿئي ۽ ڪتاب جي سبقن ۾ به گهڻي قدر اهم جزو حقوق العباد تي مشتمل هوندو هو. جنهن ۾عين اسلام جي هدايتن مطابق سوسائٽي جي سڀني اخلاقي توڙي ادب جي طور طريقن ۽ سٺي انسان ٺهڻ لاءِ هڪ راه هموار ٿيندي هئي. انهن سبقن ۾نصيحت هوندي ته ڪيئن ننڍي وڏي جي عزت ڪجي ۽ ان ۾ سوسائٽي جي لاءِ ڪهڙا فائدا ٿيندا وغيره وغيره، انجي مقابلي ۾ اڄ ڪله شاگردن کي تعليم ڏيڻ جو مقصد صرف سٺي نوڪري ۽ بهتر خوشحال زندگي گذارڻ لاءِ آهي، جنهن ۾انسانيت جو اهم پهلو تمام گهٽ آهي، جنهن ڪري اڄ ڪله هرهڪ جو لاڙو صرف پنهنجي مفاد تائين محدود آهي ۽ حقوق العباد بلڪل غائب ٿي ويو آهي، جنهن ڪري اسانجي سوسائٽي ۾ ناشڪري ۽ خدمت کان پري رهڻ معمول ٿي ويو آهي.
دنيا جي ترقي يافته قومن جي ترقي جو راز اسلام جي ڏسيل حقوق العباد تي عمل ڪندي ٿيو آهي، جيڪو ورثو اسان مسلمانن ڦٽو ڪري پاڻ آجا ٿي ويا آهيون، نتيجي طور سوسائٽي زوال جو شڪار ٿي وئي آهي.