مختلف موضوع

تَنۡ سِپُون سُوجهي ڪَڍيُون

” تن سِپون سوجهي ڪڍيون “ نامياري ليکڪ ۽ سفرناما نگار عبد الحئي پليجي صاحب جي مضمونن ۽ ڪالمن جو مجموعو آهي. هي ڪتاب 2016ع ۾ مومل پبليڪيشن، ٻنون پاران ڇپايو ويو.
Title Cover of book تَنۡ سِپُون سُوجهي ڪَڍيُون

پاڪستان جا ڪِرستان يا عيسائي

پاڪستان ۾ هندن کان پوءِ ٻيو نمبر وڏو اقليتي گروهه ڪرستان يا عيسائي سڏجن ٿا. سن 2005ع جي انگن اکرن موجب پاڪستان ۾ اُن وقت پنجويهه لک کن عيسائي ماڻهو هئا، جن ۾ تقريباً اڌ آبادي رومن ڪيٿولڪ فرقي وارا ۽ باقي اڌ آبادي عيسوي مذهب جي پروٽيسٽيٽ فرقي ۾ شامل آهن. پاڪستاني عيسائين جي واضح اڪثريت هن ننڍي کنڊ هند پاڪ تي انگريزن جي بيٺڪي يا سامراجي حڪومت دوران عيسائي مذهب قبول ڪندڙ ماڻهن جو اولاد آهي. پرتگال، فرانس ۽ برطانيه جي سامراجي ٽولن سندن عيسائي مذهب پکيڙڻ واسطي تبليغ لاءِ سندن مبلغ ملن کي به پاڻ سان گڏ هتي آندو، پر عيسوي مبلغ ملن جي واضح اڪثريت کي برطانوي سامراج ارڙهين ۽ اوڻيهين صدين دوران هتي آندو ۽ مکيه شهرن ۾ عيسوي مذهبي عابدتگاهه ۽ درسگاهه قائم ڪيا ويا. مثلاً ڪراچيءَ ۾ سينٽ پيٽرڪ ڪيٿڊرل، لاهور، راولپنڊي ۽ پشاور ۾ قائم ڪيل چرچ. انگريزن راولپنڊيءَ ۾ پنهنجي مکيه فوجي ڇانوڻي قائم ڪئي هئي. هتي آيل يورپ جي عيسائي مبلغن کي تبليع جي شروعاتي عرصي ۾ ئي ڪجهه مقامي ماڻهن کي عيسوي مذهب قبول ڪرائڻ ۾ ڪاميابي ٿي، اُهي عيسائي مبلغ عيسائيت جي ڪيترن ئي مختلف فرقن ۽ مختلف قومن ۽ ملڪن سان واسطو رکندڙ هئا ۽ هر مبلغ فقط سندس فرقي جي تبليع پئي ڪئي. مثلاً اينجليڪن، ميٿڊسٽ، لوٿرن، رومن ڪيٿولڪ، پروٽيسٽنٽ وغيره. ان وقت پنجاب، بلوچستان ۽ بختون خواه صوبن ۾ اسلام تمام طاقتور دين هو، پر تنهن هوندي به اتي مقامي نون مسيحين ننڍين اقليتي برادرين کي منطم ڪيو، جنهن سبب برطانوي فوج ۽ حڪومت جي اهلڪارن مان گهڻن ماڻهن عيسوي دين قبول ڪرڻ شروع ڪيو، تڏهن يورپي عيسائين ۽ مقامي تونگر نؤ عيسائين ڪراچي، لاهور راولپنڊي ۽ پشاور جي شهرن ۾ ڪاليج، اسڪول، چرچ ۽ اسپتالون قائم ڪري ملڪ ۾ تعليم، صحت ۽ عيسوي دين جي خدمت ڪرڻ شروع ڪئي. ٻي عالمي لڙائيءَ کان اڳ برطانوي حڪومت ڪراچيءَ جي بنيادي ڍانچي يعني روڊ رستن، ڊرينيج سسٽم، واٽر سپلاءِ سسٽم، بجليءَ جي سپلاءِ وغيره جي نظامن کي جديد تقاضائن موافق ترقي ڏياري، انهي دؤر وارن ماڻهن کي مخصوص برادريءَ طور منظم ڪيو ويو، جنهن ۾ اهم ڪردار ادا ڪرڻ جا حامل آئرلينڊ جا اهي ماڻهو هئا جيڪي انگريزن جا هندستانين جهڙا غلام هئڻ سبب سامراجي فوج ۾ تمام گهڻي تعداد ۾ ڀرتي ڪيا ويا هئا. سن 1947ع ۾ ڏکڻ ايشيا جي عوام کي انگريز سامراج کان آزادي ملڻ کان پوءِ هتي جي عيسائي برادريءَ جي تنظيم ۽ مختلف سياسي، اقتصادي، ثقافتي ۽ سماجي عوامل توڙي سرگرمين ۾ زبردست تبديليون وجود ۾ آيون سنڌ ۽ پنجاب ۾ موجود عيسائي برادريءَ 1945ع کان پوءِ قائد اعظم ۽ سندس پارٽي مسلم ليگ جي آزاديءَ واري جدوجهد جي کلي طرح حمايت ڪئي ۽ هندستاني عيسائين جي سرگرم اڳواڻن جهڙوڪ پوٿان جوزف وغيره مسلم ليگ جو پرچار سچار صحافين جي حيثيت سان ڪيو. سک ملڪ ڇڏي ويا پر ڪرستان برادري هتي ئي رهي. جنهن کي انگريزن ۽ آمريڪين جي سپورٽ هئي. پاڪستان سپريم ڪورٽ جو پهريون غير مسلم چيف جسٽس اي آر ڪارنيليئس، هڪڙو پاڪستاني ڪرستان هو. هوائي فوج ۾ ڪرستان برادري پنهنجي عاليشان ڪارڪردگي جو ثبوت ڏنو آهي. مثال طور سيسل چوڌري، پيٽر او ريئلي، مَرِوِن ايل مدل ڪوٽ وغيره پهرين هواباز هئا. عيسائي ڀائرن تعليمدانن، ڊاڪٽرن، قانوندانن ۽ استادن طور قوم جي خدمت ڪئي ۽ پنجابي هئڻ ڪري کين هت ڪا به ڏکيائي ڪا نه ٿي آهي. راندين ۾ يوسف يوحنا جي صورت ۾ هنن پاڻ ملهايو آهي. برطانيه ۾ رهندڙ ۽ روچيسٽر چرچ جو اعزازي بشپ مائيڪل نظير علي پڻ پاڪستاني ڪرستان آهي.
سن 1998ع جي انگن اکرن موجب پاڪستان ۾ ڪرستان برادريءَ جو صوبه وار تعداد ۽ سيڪڙو هن ريت آهي.
صوبو آدمشماري سيڪڙو
1. خيبر پختون خواه 36668 0.21%
2. فاٽا 2306 0.07%
3. پنجاب 1699843 2.31%
4. سنڌ 2،94885 0.97%
5. بلوچستان 312000 0.4%
6. اسلام آباد 32738 4.07%
پنجابي هئڻ ڪري پاڪستان جي عيسائي برادري پاڪ فوج ۾ به نمايان خدمتون سرانجام ڏنيون آهن، خصوصاً پاڪ هوائي فوج ۾ هيٺين جوانن نمايان ڪردار ادا ڪيو.
1. ايئر وائيس مارشل ايلن پيري ڪين. 15 اگسٽ 1947 کان 17 فيبروري 1949ع.
2. ايئروائيس مارشل رچرڊ اَچرلن. 18 فيبروري 1949ع کان مئي 1951ع.
3. ايئروائيس مارشل ليلي وليئم ڪينن 7 مئي ا1951ع کان 19 جون 1955ع.
4. ايروائيس مارشل ارٿر مڪڊونالڊ 20 جون 1955ع کان 22 جولائي 1957ع.
5. گروپ ڪيپٽن سائسل چوڌري 1965 جنگ جو هيرو.
6. گروپ ڪيپٽن ايرڪ گورڊن هال.
7. ونگ ڪمانڊر نظير لطيف.
8. ونگ ڪمانڊر مَروِن ايل مڊل ڪون.