مختلف موضوع

تَنۡ سِپُون سُوجهي ڪَڍيُون

” تن سِپون سوجهي ڪڍيون “ نامياري ليکڪ ۽ سفرناما نگار عبد الحئي پليجي صاحب جي مضمونن ۽ ڪالمن جو مجموعو آهي. هي ڪتاب 2016ع ۾ مومل پبليڪيشن، ٻنون پاران ڇپايو ويو.
Title Cover of book تَنۡ سِپُون سُوجهي ڪَڍيُون

ڪـيـنـري وارف

ڪينري وهارف لنڊن شهر جي ٽاور هَيملِيٽس نالي مشهور علائقي ۾ هڪڙو وڏو واپاري مرڪز آهي، جيڪو لنڊن شهر جي ٻن مکيه مالياتي مرڪزن مان هڪڙو آهي ۽ هتي برطانيه ملڪ ۾ اڏيل تمام اوچيون عمارتون گهڻي تعداد ۾ موجود آهن، مثلاً وَنِ ڪيناڊا اسڪوائر جيڪا پوري ملڪ ۾ ٻيو نمبر سڀ کان وڌيڪ اوچي عمارت آهي. ڪينري وهارف واپاري مرڪز اٽڪل هڪ ڪروڙ چاليهه لک چورس فوٽ ايراضيءَ تي پکڙيل آهي. جنهن مان تقريباً اوڻاسي لک چورس فوٽ ايراضيءَ ۾ دوڪان توڙي دفتر ڪينري وهارف گروپ، هڪ واپاري ڪمپنيءَ جي ملڪيت آهن، هن واپاري مرڪز ۾ اٽڪل نوي هزار ماڻهو سرگرم عمل آهن. منجهس دنيا ۽ يورپ جي مکيه بينڪن جا هيڊ ڪوارٽر واپاري ڪمپنين ۽ ميڊيا آرگنائيزيشن جهڙوڪ تِرڪِليز، سٽي گروپ ڪلفورڊ چانس، ڪريڊٽ سُوئيز ايڇ. ايس. بِي. سِي.جِي.پِي مارگن، ڪي.پِي.ايم.جِي، ميٽلائيف، مارگن اِسٽينلي، اِسڪَيڊن، اِسٽيٽ اِسٽِريٽ ۽ ٿامسن رِيوٽرس جون آفيسون قائم آهن. هي واپاري مرڪز اوڀر لنڊن ۾ برگ آف ٽاور هيمليٽس واري علائقي نالي آئسِل آف ڊاگس واري ويسٽ انڊيا ڊاڪس، جيڪو اڳي دنيا جي مصروف ترين بندرن مان هڪڙو هو، انهيءَ علائقي ۾ واقع آهي. ڪينري وهارف تي ويسٽ انڊيا، ڊاڪس ۾ ٻاهران ايندڙ مال لاءِ مخصوص ويسٽ ووڊ ڪُئي، دڪي نمبر 32 تان نالو پيو. اهو سن 1936ع ۾ فريڊ اوسلن لائينس ڪمپنيءَ جي گماشتي طور فروٽ لائينس لميٽيڊ جي نالي تعمير ٿيو، ويسٽ ووڊ ڪُئي ۽ اُتي ٺهيل گودين ۽ دڪانن کي ڪينري وهارف جو نالو ڏنو ويو. اهو واپاري مرڪز ڪريڊٽ سوئيز فَرِسٽ بوسٽن ۽ جِي ويئر ٽريول اسٽيڊ ڪمپني جي ڪوشش سان واپاري مرڪز طور تعمير ٿيڻ لڳو. اهو پروجيڪٽ اولمپيا اينڊ يارڪ ڪمپني خريد ڪري 1988ع ۾ تعمير چالو ڪرائي هئي. سڀ کان پهرين تعمير ٿيندڙ عمارتون 1991ع ۾ جُڙي راس ٿيون جن ۾ وَنِ ڪيناڊا اسڪوائر به شامل هو. اها بلڊنگ ان وقت سڄي برطانيه ملڪ ۾ سڀ کان وڌيڪ اوچي عمارت هئي. انهيءَ شاهي مارڪيٽ جي کلڻ سبب لنڊن جي ڪمرشل پراپرٽي مارڪيٽ تباهه ٿي وئي ۽ اولمپيا اينڊ يارڪ ڪينري وهارف لميٽيڊ ڪمپني مئي 1992ع ۾ ڏيوالي جو شڪار ٿي وئي.
مقامي ماڻهن هن ڪينري وهارف جي پروجيڪٽ جون نوڪريون ۽ مزوري نه ملڻ جي انديشي سبب مخالفت ڪئي ۽ انهي جي خلاف ڪورٽ ۾ دعويٰ داخل ڪئي پر انهن ڪيس هارايو. اڄڪلهه 7000 کان وڌيڪ مقامي ماڻهو نوڪرين ۾ آهن ۽ کين ٻيا به ڪافي فائدا حاصل ٿيا آهن، 1995 ع ۾ هڪ عالمي مالياتي ڪمپني هتي سيڙپ ڪاريءَ واري اسڪيم خريد ڪئي. اها ڪمپني اول ڪينري وهارف لميٽيڊ ۽ پوءِ ڪينري وهارف گروپ نالي سان واپار ۽ تعميرات ۾ سيڙپ ڪندڙ مکيه ڪمپني طور قائم آهي. هن واپاري مرڪز ۾ جديد، اعليٰ معيار واري ڪاروباري ڪمپنين لاءِ گهربل دفترن جي لڳاتار گهرج ۽ سرمائي جي سيڙپ ڪاريءَ ۾ واڌ سبب پلاٽن ۽ جائين جڳهين جي ڪاروبار ۽ وياج ۾ آهستي آهستي سڌارو ٿيندو رهيو. سڌاري جي رفتار ۾ سُستيءَ جو هڪڙو سبب جوبلي لائين ۾تعميري عمل ۾ گهڻي مَهِمَلي به هئي جڏهن ته سرڪار جي خواهش هئي ته جوبلي لائين ۾ تعمير ترت مڪمل ٿئي، ته جينئن اُتي ٻه هزاري جشن ملهائي سگهجي. سن 2004ع ۾ ڪينري وهارف گروپ کي گِلِڪِ فيملي اِنِويسٽِمينٽس مارگن اِسٽينلي وڏن مالياتي ادارن ڦٻائڻ جي ڪوشش ڪئي هئي. ساڻن سانگ برڊ اسٽيٽس نالي ڪمپني به شامل هئي. هن واپاري مرڪز ۾ اڏيل ايڇ . سي. بِي. سِي واري مشهور عمارت سن 2007ع ۾ جائداد جي قيمتن جي عروج دؤران رڪارڊ، سڀ کان وڌيڪ قيمت يعني هڪ ڏهائي هڪ بِلِيئَن پائونڊن ۾ وِڪِجِي وَئي. هن واپاري مرڪز جي ترقياتي قيادت پنهنجي هن مرڪز جي ترقيءَ واسطي ضروري ڄاڻندي ٽرانسپورٽ جي ذريعن ۾ سڌاري ۽ واڌاري ۾ اهم ڪردار ادا ڪيو، جنهن مطابق سن 1985ع ۾ ڊاڪ لينڊس لائيٽ ريلوي جي لائين ۾ توسيع، منجهس گنجائنش ۾ واڌاري ۽ چڪرن جي تعداد ۾ اضافي سان شروعات ڪئي وئي. سن 1988ع ۾ ڊاڪ لينڊس تائين وڌيڪ هڪڙي نئين ريلوي لائين جوڙڻ جو منصوبو جوڙيو ويو، جيڪو جُوبِلي لائين ايڪِسٽينِشَنِ جي صورت ۾ ئي ٺهي راس ٿيو. ۽ 1999ع ۾ چالو ٿيو. ڪينري وهارف لنڊن سٽي هوائي اڏي کان هوائي سروس جي وسيلي پڻ ڳنڍيل آهي. تنهن کان سواءِ اهو لنڊن زير زمين ريلوي سروس يعني ميٽرو ذريعي پڻ ڳنڍيل آهي. هي ڪينري وهارف تمام گهڻن بس روٽن سان به ڳنڍيل آهي، انهن مان ڪجهه هن طرح آهن. روٽ نمبر 135 اولڊ اسٽريٽ اسٽيشن کان ڪراس هاربر تائين وڃي ٿو. روٽ نمبر 277 جيڪو هاءِ بري ۽ آئس لِنگٽَن کان لِيمائوٿ تائين وڃي ۽ اين 550 نائيٽ بس روٽ ڪَينِنگ ٽائون کان ٽرافلگر اسڪوائر تائين وڃي ٿو. تنهن کان سواءِ لوڪل بسون لنڊن ڊاڪ لينڊس جي چوڌاري رُوٽِس جهڙوڪ D3 روٽ، D6 روٽ، D7 روٽ ۽ D8 روٽ ڪينري وهارف ڏانهن ويندڙ آهن. پر اسان گهران ٻيڙيءَ ۾ چڙهي اچي هوٽل پهتاسين اسان جنهن هوٽل تي ماني کاڌي اها هوٽل، مانيءَ سان گڏ پنهنجي نهايت لذيذ ۽ تازن سلادن ڪري هِن سڄي علائقي ۾ مشهور آهي.