جِپسِي يا خانه بدوش ماڻهو
منجهائن ڪي لوهارڪو ڪم به ڪندا هئا ۽ ڪي موسيقار ۽ ڳائڻا فنڪار هوندا آهن. انهن مان ڪي ماڻهو گهوڙن جو واپار پڻ ڪندا آهن. سندن عورتون بازيگرياڻيون، قسمت ٻڌائيندڙ نجومڻيون، جوڳياڻيون، فقيرياڻيون ۽ ڳائي وڄائي ماڻهن کي وندرائيندڙ فنڪارائون ٿي پنهنجو گذرسفر ڪنديون آهن. گهر ۾ سندن خدمت چاڪري ڪرڻ واري ڪردار باوجود خانه بدوش عورتون محنت ۽ پورهيو ڪرڻ ۽ روزي ڪمائڻ ۾سدائين چُست ۽ ڦُڙت هونديون آهن. ڌرتيءَ تي ٻين نسلن جي ماڻهن وانگر ئي رهندي، کين پڻ ڪنئين جُڳ گذري چڪا آهن، پر هنن خانه بدوش ماڻهن مان ڪنهن نه ڪنهن ماڳ کي وطن قرار ڏيندي ڪو ٻنيءَ ٻارو آباد ڪونه ڪيو ۽ اهي ڪِٿي به هاري ۽ ڪُڙمي ٿي نه رهيا، اُهي فقط سادا سودا لوهار، ٺاٺارا ۽ اڻپورا ڪاريگر ۽ هنرمند ئي مس ٿي سگهيا. هنن خانه بدوش قبيلن ۾ سياسي طور تي ڪنهن به ٻڌي اتحاد ۽ تنظيم بابت ماضيءَ ۾ ڪابه روايت يا اهڃاڻ موجود ڪونهي، هنن مان ڪجهه باشعور ماڻهن ماضي قريب ۾ يورپ ۾ جپسين جي عالمي ڪانگريس منعقد ڪئي ۽ پنهنجي جِپسِي برادريءَ جو هڪڙو چڱومڙس چونڊيو ويو تنهن کي جپسي برادريءَ جو بادشاهه سڏڻ لڳا آهن ۽ ان جي تاجپوشيءَ پڻ ٿي هئي. پاڻ کي سماجي طور سڌارڻ ۽ سماج ۾ بهتر ورتاءُ حاصل ڪرڻ لاءِ جِپسِين طرفان خاطرخواه ڪوششون شروع ڪيون ويون آهن، پر اُنهن ڪاوشن کي جپسين جي تمام ٿورن ذِي فَهم فردن مڃتا ڏني ۽ قبول ڪيو آهي. هي خانه بدوش يورپي قبيلا اڃا تائين سماجي، سياسي ۽ تنظيمي طور تي ڪنهن گڏيل مرڪز يا پليٽفارم تي اچي گڏ ٿي نه سگهيا آهن ۽ هڪٻئي کان ته انهي حوالي سان، اڃا گهڻو پري پيا گذارين.