ريجينٽس پارڪ لنڊن
رِيجينٽِس پارڪ جي ڀر ۾ ئي اولهه طرف لنڊن سينٽرل مسجد اڏيل آهي، جنهن کي عام طرح ريجنٽ واري مسجد ڪوٺيو ويندو آهي، اسانجو پهريائين جمعي نماز هت پڙهڻ جو پروگرام هو پر هي مسجد جيئن ته نور محمد جي گهر کان پري آهي، ٻيو ته پوءِ سڄو پروگرام تبديل ڪرڻو پوي ها سو بهتر سمجهيوسين ته بنگالين واري انهي علائقي ۾ نماز پڙهجي. هن عظيم پارڪ اندر ٺهيل انر سرڪل نالي رِنگ روڊ جي ڏکڻ طرف رِيجينٽِس ڪاليج ٺهيل آهي، اهو ڪاليج اعليٰ تعيلم جي مختلف ادارن جهڙوڪ لنڊن بُزينيس اسڪول، يُورَپيئَن بُزِينيس اسڪول لنڊن، برٽش آمريڪن ڪاليج لنڊن ۽ ويبِسٽر گريجوئيٽ اسڪول جي ڪَنِسورِشِيئَم يعني گڏجي قائم ڪيل اعليٰ تعليم جو اعليٰ ادارو آهي.
ريجينٽس پارڪ جي ڀر ۾ اتر طرف پِرمِروزِ هل نالي به هڪڙو پارڪ آهي، جتان ويسٽ منسٽر اَيبِي چرچ ۽ شهر جو عاليشان نظارو ڏسڻ ۾ اچي ٿو. هي پِرمِروزِ هل پارڪ برطانيه جي شاهي گهراڻي جي ملڪيت ۾ شامل آهي ۽ ڪارپوريشن آف لنڊن جي سنڀال هيٺ آهي. رِيجينٽِس پارڪ رائيل پارڪس نالي سرڪاري اداري جي سنڀال هيٺ آهي، جيڪو شاهي گهراڻي جي ملڪيت جو انتظام سنڀاليندو آهي.
هن شاهي پارڪ وارو ماڳ، يورپي تاريخ جي وچئين دوُر ۾ ٽائِبَرَن نالي جاگيردار جي جاگير جو هڪڙو حصو هو، اها ايراضي بارِڪِنگ اَيبِي يعني خانقاهه جي ملڪيت هئي. بادشاهه هينري اٺين شاهي فرمان وسيلي موناسٽرين يعني خانقاهن کي ۽ انهن جي ملڪيت کي رد ڪري ضبط ڪيو. ان موجب، اها ايراضي شاهي ملڪيت ۾ شامل ٿي ويئي ۽ 1649ع تائين ميرل بون پارڪ نالي شڪار گاهه طور ڪتب آئي. تنهن کان پوءِ کير جي پيداوار لاءِ مال جي واڙي طور استعمال ٿي.
سن 1811ع ۾ مقاطعو پورو ٿيڻ کان پوءِ پرنس رِيجينٽ جيڪو پوءِ بادشاهه جارج چوٿون ٿيو، تنهن جان نَيش نالي معمار کي هن پٽ کي سهڻي نموني آباد ڪرڻ لاءِ عاليشان منصوبو تيار ڪرايو، جنهن ۾ شهزادي لاءِ محل ۽ سندس دوستن لاءِ عاليشان گهرن جي تعمير شامل هئي، پر جڏهن سن 1818ع ۾ تعميرات جي شروعات ٿي ته محل ۽ گهڻن گهرن جي اڏاوت ڪانه ڪئي وئي. البت منصوبي موجب گهڻن گهرن جا دالان يا وِرانڊا پارڪ جي آئوٽر سرڪل ۽ پارڪ جي ڪناري اسٽوڪو پلستر سان سينگاريا ويا. جان نيش عمارت سازي مڪمل ڪونه ڪئي. ان جي جاءِ تي ڊيسِيمَس بَرٿن نالي معمار اهو ڪم سنڀاليو. اصل ترقياتي منصوبي ۾ سينَٽ جيمس واري پارڪ کان پاليامينٽ هِل تائين رِيجينِٽ اِسٽِرِيٽ ۽ ڪالٽن هائوس ٽيريس جي تعمير عمل ۾ آئي. پارڪ تيار ٿيڻ کان پوءِ عوام جي تفريح لاءِ سن 1935ع ۾ کوليو ويو. شروعات ۾ هفتي ۾ ٻه ڏينهن کليل رهندو هو. 15 جنوري سن 1767عيسويءَ ۾ پارڪ واري ڍنڍ ۾ ڄميل برفي تهه ٽُٽي پوڻ سبب اتي گهمندڙ ماڻهن مان ٻه سؤ ڄڻا ڍنڍ ۾ ڪري پيا، انهن مان چاليهه مري ويا، باقي ماڻهن کي ڪڍي بچايو ويو. اُنهيءَ حادثي بعد ڍنڍ جي گهرائي گهٽائي فقط چار فُٽَ ڪئي وئي، تنهن کان پوءِ اها ڍنڍ تفريح لاءِ وري کولي وئي. ڪڏهن يورپ ۾ ايڏي ته برف پوي ۽ طوفان لڳن جو هزارين هوائي جهازن جون پروازون به منسوخ ڪرڻيون پون، اسان هڪ دفعو سياري ۾ لنڊن وياسين تڏهن به ڏاڍي برف پئي لنڊن ۾ ۽ ويسٽ منسٽر ايبي وارو گهڙيال به بيهي رهيو. لنڊن ته وياسين پر صرف هوٽل تائين محدود ئي وياسين نيٺ تنگ ٿي واپس روانا ٿي وياسين هن پارڪ ۾ سن 1982ع ۾ هتي ٺهيل ميوزڪ هائوس تي آئيرلينڊ جي حريت پسند تنظيم بم اڇلايو هو، جنهن سبب هتي ڊيوٽي ڏيندڙ ست سپاهي مارجي ويا.
اڳوڻن راندين جي ميدانن جي سن 2002 ۽ 2004ع ۾ سٺي مرمت ڪرائي ويئي سن 2005ع ۾ هڪ نئون پويليئن تعمير ڪيو ويو.
ست جولاءِ سن 2006ع تي 7 جولاءِ 2005ع ۾ لنڊن ۾ بم ڌماڪن جي احتجاج طور هڪ قومي جاڳرتا واري تقريب منعقد ڪئي وئي، جنهن دؤران چونڊ عمائدين، ڌماڪن سبب شهيدن جي يادگار طور، ستن واڱڻائي رنگ جي پَتِين تي موزيڪ چوڪا نصب ڪيا. بعد ۾ متاثر ڪُٽِنبَن جي ڀاتين موزيڪ چوڪن جي وچ تي پِيلي رنگ جا چَوڪا نصب ڪيا. هن پارڪ ۾ ڪيتريون ئي رانديون، جهڙوڪ ٽينِس، نيٽ بال، ڪرڪيٽ، سافٽ بال، فوٽ بال، آسٽريليئن فوٽ بال، رُگبِي، رائُونڊَرِسِ، اَلٽِيميٽ فِرِيِبِي، رَنِنگ هاڪِي ۽ ٻيون اَيٿليٽِڪِسِ رانديون کيڏيون وينديون آهن، ٻارن جي راندين لاءِ ٽي ميدان الڳ مخصوص آهن، جتي هر ميدان ۾ هڪڙو اَٽينڊنٽ يعني ٻارن لاءِ ڪم ڪندڙ نوڪر حاضر هوندو آهي. ٻارن جي خاص تفريح لاءِ ڍنڍ ۾ مخصوص ٻيڙيون موجود آهن.
هن پارڪ اندر ڪيئي لاجواب هوٽلون به ٺهيل آهن، اسان به هڪ هوٽل اندر چاءِ بسڪيٽ ۽ پاڻي پيتو ۽ ڪافي دير آرام ڪيو ڇو ته پارڪ تمام وڏو هو سو گهمي گهمي ٿڪجي پيا هئاسين.
اسان وري پارڪ گهمڻ ۽ هڪ ٻي جا فُوٽو ڪڍڻ ۾ لڳي وياسين، هن سڄي پارڪ کي گهمڻ لاءِ چند ڪلاڪ نه پر ٻه ڏينهن گُهرجن. پارڪ اندر برونائي جي شهزادي جعفري بوليڪاه جو ذاتي گهر آهي، پر انهيءَ وارو پارڪ شهرزادي جي اجازت سبب عوام جي تفريح لاءِ کُليل آهي. ريجينٽ پارڪ ۾ اڏيل دي هوم نالي عمارت، جديد حقيقت پسند فنون کي سهيڙيندڙ مشهور فنڪار ايڊورڊ جيمس جي ڀيڻ آڊِرِي پِلِيڊيل بُوَرِي جي ملڪيت هئي ۽ اڃان تائين خانگي ملڪيت ۽ رهائش آهي. انهيءَ جو باغيچو پڻ عوام جي تفريح لاءِ سال جا ڪافي ڏينهن کليل هوندو آهي. پارڪ ۾ تعمير ٿيل ”سائوٿ وِلا“ نالي عمارت جارج بشپ واري تحقيقاتي رسدگاهه واري ڀيڻي تي اڏيل آهي، انهيءَ رسد گاهه ۾ ست انچ قطر واري دوربيني رکيل هئي. اُنهي رسدگاهه ۾ مشهور سائينسدان جهڙوڪ هائينڊ، ووگَل، مارٿ، ٽيلِمَيگ، پوگِسَن ۽ ڊَيوِس تجربا ڪيا. اها رسدگاهه سن 1836ع ۾ تعمير ڪئي وئي ۽ جارج بشب جي وفات سبب سن 1861ع ۾ بند ڪئي وئي ۽ انهيءَ رسدگاهه وارا اوزار سن 1863ع ۾ ٽِوِڪِنهام جي مِيڊ و بينڪ ڏانهن منتقل ٿي ويا. ٽِوِڪِنهام واري رسد گاهه 1877ع ۾ بند ٿي ته اهي اوزار وري رائيل آبزرويٽري آف نيپلز کَڄي ويا. سائوٿ وِلا واري عمارت کي رِيجينٽِس ڪاليج جي عمارت ۾ تبديل ڪيو ويو. هن رِيجينٽِس ڪاليج جي ڪيمپَس يعني شاخ اِنُرِ سرڪل ۾ ٺهيل بيڊ فورڊ ڪاليج جي عمارت ۾ قائم ڪئي وئي آهي.
ڪرائون اسٽيٽ نالي شاهي گهراڻي جي ملڪيت وارين جائين جڳهين جي منتظم اداري، سن 1988ع کان 2004 عيسوي جي وچ ۾ پارڪ جي اتر-اولهه ڀاڱي ۾، آئوٽر سَرِڪِل ۽ رِيجينٽِس ڪينال جي وچ ۾ ڇهه نوان وِلاز يعني بنگلا اڏايا، انهن تي سندن مختلف طرز تعمير سبب مختلف نالا جهڙوڪ ڪورِٿينِيئَن گوٿِڪ، آيونڪ، رِيجينِسِي، ٽُسِڪَن ۽ وينيٽو ولاز رکيا ويا. پارڪ جو اهم حصو جتي سن 2000ع ۾ سمر اولمپڪس رانديون منعقد ٿيون هيون، انهيءَ کي آبرن سڏيندا آهن. تنهن جو اصل نالو نارِٿرِن پارڪ لينڊ آهي. هتي ٺهيل پويليئن ۽ زيرِ زمين ڪمرن جي ڊزائين ٻن معمار ڪمپنين گڏجي ڪئي هئي. انهن جا نالا 1. ڊَيوِڊ مارلِي آرڪيٽيڪٽس 2. ”پِرائِيس اَينڊ مائيرِس اِنجنِيئِرسِ“ آهن. انهن جي جُڙِي راس ٿيڻ تي سن 2005ع ۾ راڻي ايلزبيٿ ثاني انهن جو افتتاح ڪيو. معمار ڪمپنين کي هن نرالي اڏاوت سبب سن 2006ع ۾ مڃتا جو ايوارڊ مليو. هن پارڪ وٽ سائيڪِلنگ ڪلب به قائم آهي، جيڪو پارڪ جي آئوٽر سرڪل جي چوڌاري سائيڪلون ڊوڙائڻ جو مقابلو مرتب ڪندو آهي.
لنڊن اندر ڪَئيِن لاجواب باغيچا ۽ گُلستان ٺهيل آهن جن ۾ هائيڊ پارڪ ڪيو گارڊن ۽ هي ريجنٽِس پارڪ ته ڏاڍا مشهور آهن ۽ اسان اهي پارڪ ڪئين دفعا گهميا آهن پارڪ جي بند ٿيڻ جو ٽائيم تمام قريب آهي، تنهن ڪري اسان هتان ٽيوب ۾ چڙهي بوبِيءَ جي گهر ڏانهن روانا ٿياسين.