اسلامي ڪلمي جو روح: مالڪ رام
هي اعتراض گهڻن ئي ماڻهن ڪيو آهي. معنى ۽ مطلب ساڳيو ئي آهي. لفظ کڻي ٻيا هجن . سندن چوڻ آهي ته، ڪلمي ۾ رسول جي شموليت، توحيد جي خلاف آهي ۽ هڪ قسم جو شرڪ آهي. پر ڏٺو ويو آهي ته هن اعتراض جو بنياد ئي غلط آهي ۽ سمجهه جي کوٽ جو نتيجو آهي. ڪلمو الله يا رسول جي ٻڌائڻ لاءِ ته، پڙهيو ئي ڪونه ٿو وڃي، پر هي پنهنجي ايمان جو اعلان آهي . ڪلمو جماعتي تعلق کي ظاهر ڪري ٿو، جڏهن ڪو به ماڻهو، لا الله الا الله محمد رسول الله ﷺ چوي ٿو ته، هو هن ڳالهه جو اعلان ڪري ٿو ته، مان اڄ کان پوءِ، ڪنهن ٻئي معبود جي عبادت نه ڪندس . ايتريقدر جو، محمد ﷺ جي عبادت نه، ڇو ته هو فقط ان جا رسول آهن نه معبود آهن. هي ته عين، توحيد تي ايمان ۽ ايقان جو اعلان آهي، جنهن ۾ شرڪ ڪٿان آيو؟ ۽ ان جي ضرورت ان ڪري پيش آئي، جيئن اڳ ٻڌايو ويو آهي ته، ماضي ۾ ڪيترين ئي امتن، پنهنجن نبين کي معبود بڻايو. حالانڪ انهن نبين، اهو ٻڌايو هو، ته ” عبادت جي لائق، صرف الله تعالى آهي، ۽ اسان به اوهان وانگر انسان آهيون، اوهان وانگر ئي ماءُ پيءَ مان پئدا ٿيا سون. اوهان وانگر کائون پيئون ٿا. گهٽين ۽ رستن ۾ گهمون ڦرون ٿا، ۽ ڌنڌو ڪريون ٿا. فرق صرف هي آهي ته، اسان کي الله تعالى پنهنجي وحي سان نوازيو آهي، ورنه اسان به، اوهان وانگر ئي بشر آهيون. انما انا بشر مثلڪم يوحي. الى انما الهڪم الله واحد ( س 18، آيت 110).
مطلب ته، اسلامي ڪلمي جو مقصد هي هو ۽ آهي ته، ڪٿي مسلمان به اڳين قومن وانگر، پنهنجي نبي ﷺ کي معبود نه بڻائين، معاذ الله! هي ڄڻڪ، خالص توحيد جو اعلان آهي. ان جي پڙهڻ وارو انجام ڪري ٿو ته اڄ کان پوءِ مان ڪنهن غيرالله جي عبادت نه ڪندس. هو کلم کلا اعلان ڪري ٿو ته، مان شاهدي ٿو ڏيان ته ” دنيا جي وڏي ۾ وڏي هستي به، عبادت جي لائق نه آهي، ۽ محمد الله جا رسول آهن.“