اعلى اخلاق جو مجسمو: منٽگمري واٽ
مغرب جا عالم حضور اڪرم ﷺ تي هڪ هي به الزام هڻن ٿا ته پاڻ فريبڪار انسان هئا. انهن پنهنجي ڪاميابي ۽ خواهش جي تسڪين لاءِ هڪ اهڙي مذهبي تعليم جي پرچار شروع ڪئي، جنهن لاءِ کين پڪ هئي ته اها انسان جي تقدير بدلائي سگهي ٿي. پاڻ سڳورن کي مڪي جي زندگي ۾ جن ڏاڍاين ۽ مصيبتن سان منهن ڏيڻو پيو ۽ پاڻ انهن ظالمن کي جنهن کليل دل ۽ ذهن سان قبول ڪيو. ان مان هي صاف ظاهر ٿئي ٿو ته انکي پنهنجي ذات ۽ پنهنجي مشن جي ڪاميابي جو ڪيڏو نه يقين هو حالانڪ هي اهو زمانو هو جڏهن ته دنوي لحاظ کان سندن ڪاميابي جو ڪوبه امڪان نظر نه پئي آيو. خلوص ۽ سچائي جي بدران حضرت ابوبڪر رضه ۽ حضرت عمر رضه، جهڙن مضبوط ۽ راست باز، ڪردارن جي ماڻهن جي مدد ۽ تائيد حاصل ٿي. هڪ خدا پرست ماڻهو جي ذهن ۾ اهو سوال ٿو پئدا ٿئي ته اسلام جو بنياد جيڪڏهن ڪوڙ ۽ ٺڳي تي هجي ها ته الله تعالى ان کي ترقي ڏيئي، پنهنجي مشن ۾ صادق مخلص، امين ۽ ديانتدارهئا.
ٻيو الزام مٿن اهو لڳايو وڃي ٿو ته پاڻ بي وفا ۽ نفس پرست هئا، هن الزام جي تائيد ۾ اهي غزوهه نخلا جي موقعي تي مقدس مهيني جي بي حرمتي ۽ پنهنجي پٽيلي جي طلاق يافته زلا زينب بنت حبش سان شادي ڪرڻ جا ثبوت ڏين ٿا. جيتري تائين انهن واقعن جو تعلق آهي ته اهي سچا آهن. پر اهو ضروري نه آهي ته اهي انهن الزامن جي تائيد ضرور ڪن. جيڪڏهن باريڪ بيني سان واقعن تي نظر وجهبي ته معلوم ٿيندو ته اهو مقدس مهيني جي بي حرمتي جو فعل هو يا مشرڪانه نظرئي جي خلاف ورزي هئي. زينب رضه سان شادي نفساني خواهشن جي تڪميل هئي يا هڪ سياسي ترڪيب جنهنجو مقصد زباني پٽ جي بيخ ڪني ۽ فرسوده رسم کي ختم ڪرڻ هو، جا اخلاقي لحاظ کان هڪ حقير ۽ ڪريل رسم هئي. حقيقت هي آهي ته محمد ﷺ تي الزام تراشي ڪرڻ وقت، انهن واقعن جي جهڙي طرح تشريح ۽ تعبير ڪئي وڃي ٿي اها ڪمزور ۽ زوردار نه آهي.
جيڪڏهن غور سان ڏٺو وڃي ته معلوم ٿيندو ته پاڻ سڳورن کي ٽن عظيم خوبين سان نوازيو ويو هو. پهرئين خوبي هئي تدبر ۽ فراست، جنهن سان پاڻ ﷺ عرب ۾ حڪومت جو ڍانچو رکيو ۽ معاشري کي مستحڪم ڪيو. ٻي خوبي هئي اعلى سياست پاڻ وڏا سياستدان هئا. قرآن شريف ۾ صرف بنيادي اصول ٻڌايل آهن. پر پاڻ پنهنجي سياسي ڄاڻ، ذهانت ۽ دورانديشي کان ڪم وٺي، انهن اصولن کي عملي جامو پهرائي اعلى عمارت کڙي ڪئي ۽ مديني جي هڪ ننڍڙي رياست کي بين الاقوامي حيثيت بخشي. ٽين خوبي تنظيم هئي. بطور منتظم سندن مهارت ۽ پنهنجن آفيسرن ۽ نمائندن جي چونڊ ۾ اعلى قابليت رکندڙ هئا. عمدي پاليسي به عدم مهارت جي صورت ۾ بيڪار ٿي وڃي ٿي، پر پاڻ عمدي پاليسين کي عمدي نموني استعمال ڪيو.