آرياڻي اجاريو: سوامي ديانند
شايد اوهان اهو سوال ڪريو ته اسلام ۾ ڪهڙي خوبي يا صلاحيت آهي. مان جواب ڏيندس ته جيڪڏهن ان ۾ ڪا خوبي، ڪا خصوصيت نه هجي ها، ته اڄ تائين اهو ڪيئن زندهه رهي سگهي ها. ۽ ان کي ايڏو مقام ڪيئن ملي ها؟ الله تعالى جو قانون هي آهي ته هن دنيا ۾ اها شئي جيتري رهي سگهي ٿي جنهن مان انسان کي فائدو ملندو هجي. اسلام هجي. اسلام جي هي خصوصيت آهي ته هو دنيا ۾ آزادي، ڀائپي ۽ برابري جو سڀ کان وڏو علمدار آهي . حضرت محمد ﷺ دنيا ۾، انساني برابري ۽ عالمگيري برداري جا پيغمبر هئا ۽ انساني ڀائپي جا مبلغ هئا. سندس آندل مذهب ۾ ذات پات، برادري، قبيلي ۽ رنگ نسل جو ڪوبه فرق ۽ مت ڀيد نه آهي. پاڻ سڳورنﷺ صرف زباني تقرير نه ڪئي. پر جيڪا تعليم ڏنائون، ان تي عمل به ڪري ڏيکاريائون، ۽ ان ڪرئي سندن مبارڪ زندگي، مسلمانن لاءِ مثالي قرار ڏني ويئي. پاڻ سڳورن، پنهنجي ٻانهي پٽ بنائي ڇڏيو ۽ ان سان اهڙو ورتاءُ ڪيو. جو جڏهن کين والد وٺڻ آيا ته پنهنجي پيءَ کان وڌيڪ پنهنجي آقا وٽ رهڻ کي ترجيح ڏنائين.
حضرت بلال حبشي رضه کي ڪير نه سڃاڻي. هي ڪاري رنگ جو مسلمان هر لحاظ کان قريش جو همسر هو ۽ وڏي کان وڏا قريشي سردار ساڻس گڏ ويهي ماني کائيندا هئا ۽ ڪلهو ڪلهي سان ملائي نماز پڙهندا هئا.
ذات پات ۽ رنگ نسل جو فرق، جهڙو آفريڪا ۾ آهي، تهڙو هندستان ۾ به آهي. جيڪڏهن ڪو اڇوت ڪنهن هندو جي دسترخوان کي هٿ لڳائي ته ان ۽ جو سمورو کاڌو ناپاڪ ٿي وڃي ٿو. ان ڀيٽ ۾ سڀ مسلمان ڪنهن نئين مسلمان جي جوٺي پاڻي پيئڻ ۾ به حرج نه ڪندا. اسلام جي عظمت ۽ ٻين مذهبن تي برتري جو راز ان ۾ لڪيل آهي ته هن مذهب سڀ فرق ۽ امتياز ختم ڪري ڇڏيا.