سچي نبوت: جاج ميل
مونکي تحقيق ڪندي اهڙي ڪابه ثابتي نه ملي سگهي آهي، جنهن مان خبر پوي ته حضرت محمد ﷺ واري رسالت نعوذباالله ڪوڙي هجي يا سندس مقدس ذات تي نعوذبالله ڪوڙ ۽ ٺڳي جو الزام لڳائي سگهجي.
ننڍپڻ کان ئي پاڻ سوچڻ، سمجهڻ، غور ۽ فڪر ڪرڻ جا قائل هئا. جڏهن ٿورا وڏا ٿيا ۽ سمجهه پئدا ٿين، تڏهن جهنگلن ۽ جبلن ۾ وڃي غور ۽ فڪر ڪندا هئا، ايتريقدر جو آخري نبي جي حيثيت ۾قوم جي اصلاح لاءِ چونڊيا ويا. منڍ کان ئي پاڻ نيڪ، شريف ۽ معصوم هئاجو قوم ” امين “ جو خطاب ڏنو . وحي اچڻ واري سونپيل فرض کان اڳ ٻين جو تجارتي مال کڻي ڏورانهن ملڪن ڏانهن ويندا هئا. ان وقت جي هڪ مالدار بيواهه عورت حضرت خديجه رضه سندن اعلى اوصاف ڏسي ساڻن شادي ڪئي.
پاڻ سڳورن مڪمل طرح فطري صلاحيتن سان آراسته هئا. صورت ۾ حسين عاقل ۽ سنجيده ذهن رکندڙ هئا. وڻندڙ عادتون، سهڻا اطوار، غريب پرور، هر هڪ سان هڪجهڙو سلوڪ ڪندڙ، دشمن سان مقابلي وقت همت ۽ بهادري ڏيکاريندڙ سڀ کان وڌيڪ الله تعالى جو ادب ۽ احترام سان نالو وٺندڙ هئا. ڪوڙي قسم کڻندڙ، زانين، ظالمن، ڪوڙي تهمت هڻندڙ، فضول خرچ ڪندڙ، لالچي ۽ ڪوڙي گواهي ڏيندڙ خلاف سخت قدم کڻندڙ، صدقو، خيرات، رحم ۽ ڪرم، شڪر گذاري، پيءُ ماءُ ۽ بزرگن جي عزت ڪرڻ جي تلقين ڪندڙ ۽ الله تعالى جي حمد ۽ ثنا ۾ گهڻو مشغول رهندڙ هئا.
پاڻ سڳورن جو آندل ڪتاب قرآن شريف، عربي جو اعلى معيار آهي ۽ ڪنهن انساني قلم جي طاقت نه آهي جو ان جو جواب لکي سگهي . اهڙي طرح سندن نصيحتون ۽ هدايتون آهن، جن کي ” حديث “ چئبو آهي. حديثن جي زبان جيتوڻيڪ شاعري واري نه آهي، پر شاعري کان بهتر آهي. هي نه تاريخ آهي نه سوناح عمري آهي . هي شاعري جو ديوان به نه آهي. هي افلاطون جو اعلى خيالي به نه آهي هي ايتريقدر يا معنى ۽ مدلل مضمونن تي مشتمل آهي. جيڪو هر دور جون گهرجون پوريون ڪري ٿو. اڄ به محلاتن، برن، ٿرن، شهرن، ڳوٺن ۽ واهڻن ۾ حديثن جو آواز گونجي ٿو جيڪو دلين ۾ نور پئدا ڪري ٿو.