ڏھن کان انساني حقن جي صدا بُلند ٿي!
ائين ٿو لڳي تہ ڄڻ اسان جي قوم کي هڪ ننڍڙي بي سمجهہ ٻار جيان بي خبريءَ جي پينگهي ۾ لوڏي نپايو ويو آهي. ان جي شعور کي زبردستي خوف جي اونداھہ ۾ باندي بنايو ويو تہ جيئن هو ذھني بالغيءَ کان وانجهيل رهي. گهڻو پري نہ وڃجي صرف ضياءَ جو آمريت وارو دور ياد ڪجي تہ خبر پوندي تہ ھن ڪيئن نہ عوام جي دل، ذھن ۽ شعور جا درواز ابند ڪيا. ڏاڍ ۽ جبر جي روين کي ھن قانونن جي شڪل ۾ لاڳو ڪري قوم کي صديون پوئتي ڌڪي ڇڏيو. هر باشعور شھري انھن هٿراڌو مڙهيل قانون لاءِ ڌڪار جا جذبا رکي ٿو. ھن پاڪستان کي اهڙو ملڪ بڻائي ڇڏيو، حفاظت لاءِ جوڙيو ويو هو، اهو اقليتن جي قتلِ عام لاءِ استعمال ڪيو پيو وڃي. اقليتن لاءِ تعصب جي باھہ ملڪ جي گهڻي آباديءَ واري صوبي ۾ تہ سالن کان ٻرندي اچي، جنھن پاڙيسري صوبي کي بہ پنھنجي لپيٽ ۾ آڻي ڇڏيو هو پر سنڌ جي صوفي عوام جي دلين تي اهو اشتھار هڪ وڄ جيان ڪريو، جيڪو هڪ مذهبي جماعت پاران هو. افسوس، ڏک ۽ ڪاوڙ تہ ان ڳالھہ تي ٿي اچي تہ اسان جي سنڌي ميڊيا ان اشتھار جي زهريلي پڻي کان ناواقف آهي. اسين ايتري حد تائين انساني حقن جي اهميت کان ناواقف ٿي چڪا آهيون جو اها بہ خبر نہ ٿي پوي تہ هتي ڪنھن مظلوم کي پنھنجي جان بچائڻ لاءِ ڪوشش ڪرڻ جو حق بہ حاصل نہ آهي. معصوم ڌيئرون پنھنجي ماءُ جي زندگي بچائڻ لاءِ اپيل ڪرڻ جو حق بہ وڃائي چڪيون آھن.
آسيہ بي بيءَ جي واقعي جي تہ هر ڪنھن کي خبر آهي، ان جي پس منظر جي ڄاڻ بہ ضرور هوندي. ان واقعي جي شروعات معمولي بحث ۽ جهيڙي سان ٿي. آسيہ بي بي هڪ ڪرسچن عورت کي ٻن عورتن پنھنجي ٿانون ۾ پاڻي ڏيڻ کان انڪار ڪيو، آسيہ اڪثر ڳوٺ جي عورتن جي حقارت واري رويي جو شڪار رھندي هئي. حيرت آهي تہ آسيہ کي تنگ ڪرڻ واريون عورتون ڪنھن ٻاهرئين ملڪ مان نہ آيون آھن، اهي ان ئي پاڪستان جون شھري آھن، جنھن ۾ جڏھن انجلينا جولي اچي ٿي تہ سڄي رياستي مشينري ان کي پروٽوڪول ٿي ڏي. انجلينا جي اعزاز ۾ ڏنل دعوتن ۾ اسان جا سڀ سياستدان، ايم اين اي، ايم پي اي، وزير، مشير شريڪ ٿيڻ کي پنھنجي لاءِ فخر ۽ اعزاز ٿا سمجهن پر اهي عورتون ان ڳالھہ کان بي خبر ڇو هيون. آسيہ تي ڪيس انھن عورتن نہ فائل ڪرايو هو، پر ڳوٺ جي هڪ ماڻھوءَ ڪيس داخل ڪرايو جيڪو واقعي واري جاءِ تي موجود بہ نہ هو. لاهور هاءِ ڪورٽ پاران موت جي سزا جو اعلان دل ڏاريندڙ هو پر ان سان گڏوگڏ انتھاپسند تنظيمن جا جلوس ۽ ريلي اڳ لڳايل زخمن تي لوڻ ٻُرڪيندا نظر ٿا اچن.
نيشنل ڪميشن فار جسٽس اينڊ پيسي (NCJP) جي رپورٽ مطابق 1986ع تائين 1058 ماڻھو سيڪشن 295-C جو شڪار ٿيا. وڪي پيڊيا جي مطابق سيڪشن 295-B مقدس جڳهين کي نقصان پھچائڻ لاءِ لاڳو ٿيندو آهي ۽ سيڪشن 295-C قرآني حڪمن جي انحرافي ڪرڻ ۽ انھن کان روڪڻ لاءِ لاڳو ٿيندو آهي. پاڪستاني آئين جي آرٽيڪل 45 مطابق صدر کي اهو اختيار حاصل آهي تہ غلطي ڪندڙ کي معافي ڏيئي ڇڏي. افسوس جو، اسان وٽ قانونن جو ٺھڻ ۽ انھن ۾ ترميمون صرف ۽ صرف اقتدار بچائڻ ۽ ان کي ڊگهو ڪرڻ لاءِ ڪرايون وينديون آھن. ضياءَ جو مقصد بہ پنھنجي اقتدار جي مُدي کي وڌائڻ هو ان ڪري ھن مختلف قانونن جي زنجيرن ۾ عوام جي سمجهہ ۽ سوچ کي سوگهو ڪري ڇڏيو. ھن منصب جي چادر ۾ پاڻ کي لڪايو ۽ اسلامي ملڪن جون همدرديون ۽ فنڊ حاصل ڪرڻ جون ڪوششون ڪندو رهيو، جيڪي هو شھيد ڀُٽو جي سزا کان پوءِ وڃائي چڪو هو.
کوڙ سارا بيگناھہ ماڻھو آھن، جن جي ذڪر سان انٽرنيٽ ڀري پئي آهي. 1986ع کان 2010ع تائين پاڪستان ۾ 1274 ماڻھو بلاسفيمي لا تحت جيلن ۾ موڪليا ويا آھن، جن ۾ سٺ سيڪڙو غير مسلم هئا. ڪيترائي مظلوم جيلن اندر فيصلن جي انتظار ۾ ماريا ويا. ڪي قيدين جي هٿان تہ ڪي پوليس جي هٿان ماريا ويا. 30 جولاءِ 2009ع تي پابندي پيل هڪ تنظيم پاران پنجاب جي شھر گوجر ۾ سوين عيسائين کي ماريو ويو ۽ مسلم عيسائي فساد ڪرايا ويا. 2005ع ۾ هڪ مسيحي جوڙو، جيڪو ڪنھن بزنس مين جي گهر ۾ ڪم ڪندو هو، انھن کي مذهب مٽائڻ لاءِ چيو ويو، انڪار ڪرڻ جي سزا ان جي زال کي رئپ جي صورت ۾ ملي ۽ مرد کي قتل ڪيو ويو. معصوم ٻار ان سزا تي عمل درآمد ٿيندي ڏسندا رهيا.
28 جنوري 2007ع پنجاب پوليس مسيحي شاگردن کي گرفتار ڪيو. اهڙا لاتعداد واقعا آھن جن جي پسمنظر ۾ صرف ۽ صرف اعتقاد وارو تعصب آهي. کوڙ سارا ماڻھو غير انساني سلوڪ کي منھن ٿا ڏين. فيصل آباد جي ٻن عيسائي ڀائرن جو ڪو قصور نہ هو صرف ڪجهہ ڪاغذن تي ڇپيل مواد ۾ سندن فيڪٽري جي ائڊريس لکيل هئي، بنا ڪنھن تفتيش جي 17 ساله راشد ۽ سندس 30 ساله ڀاءُ کي بلاسفيمي قانون جي آڙ ۾ سزا ڏني وئي .
هي رياستي وڳوڙ اسان جي پيغبر صه جي نالي تي ڪيو پيو وڃي، جنھن پنھنجي پياري چاچي جي لاش جي بي حرمتي ڪندڙ عورت کي صرف ايترو چيو تہ ”منھنجي سامھون نہ اچ، مون کي ڏک ٿو ٿئي. “ هو امن جو پيغام پکيڙيندڙ نبي صه جيڪو پاڻ تي گند ڪچرو اڇلائيندڙ عورت جي گهر وڃي خيريت دريافت ٿو ڪري تہ ھن ڪجهہ ڏينھن پنھنجو عمل جاري ڇو نہ رکيو هو.
تاريخ تہ ان ڳالھہ جي بہ گواهي ڏيندي تہ ڪربلا جي ميدان ۾ حسين عہ جي شھادت کان پوءِ جنھن ويل قافلہ حسين شھيد ۽ ٻين اهل بيت جون سسيون نيزن تي کڻي روانا ٿيا تہ رات جي اونداهيءَ ۾ عيسائي راهبن جي هڪ ٽولي بي بي زينب سان حُسين عہ جي شھادت تي سڀ کان پھرين تعزيت ڪئي هئي ۽ يزيد جي درٻار ۾ يزيد جنھن ويل امام حسين عہ جي چھري تي وار ڪري رهيو هو تہ پھريون احتجاج هڪ عيسائيءَ ڪيو هو ۽ ماتم ڪندو درٻار ڇڏي ويو هو.
تعصب جا نظريا سنڌ جي صوفي ازم جي خلاف آھن. ھن محبت جي ڌرتيءَ سدائين هر مذهب کي پاڻ ۾ ضم ڪري برابري جي سطح تي سماج جو ڪارروھنوار هلايو آهي. هي نفرتن جا ٺيڪيدار پنھنجو زهر اسان جي نسن ۾ داخل ڪرڻ جي ڪوششن ۾ مصروف آھن. جيڪو اسان جي تھذيب ۽ ثقافت کي آهستي آهستي موت ڏانھن ڌڪيندو ٿو وڃي. گهٽ ۾ گهٽ اسان جي سنڌي ميڊيا کي ان سلوپوائزن جي سڃاڻپ جي ضرورت آهي. اخبار ۾ ڇپجندڙ هر ڳالھہ عوام جي سوچ شعور ۽ سماجي روين جي آئينہ دار هجڻ سان گڏوگڏ هڪ پيغام بہ رکي ٿي ۽ يقينن مذهبي منافرت نہ اسلام جو پيغام آهي نہ وري سنڌ جي عوام جي دلين جو آواز آهي. تڙپندڙ روحن کي هڪ آواز تسڪين پھچائيندڙ ٿو لڳي، جيڪو مڪي جي فضائن ۾ اڃا تائين بہ گونجيو هوندو تہ، جھالت جون سڀ رسمون اڄ منھنجي پيرن هيٺان آھن، ڪنھن کي بہ ڪنھن تي فوقيت نہ آهي. اهو ابدي انساني حقن جو پيغام هو ۽ هڪجھڙائي، برابري، عزت احترام جو نياپو هو. جنھن جي ڪشش تي سوين ماڻھو هڪ جاءِ تي گڏ ٿيا هئا. عوام صرف اقتدار جي حصول جو ذريعو آهي. اهو عوام جي هٿ ۾ آهي تہ ذريعو بڻجي خاموش رھن يا ناانصافيءَ خلاف آواز بلند ڪرڻ جو اختيار استعمال ڪن.
اڄوڪو ڏينھن انھن حقن کي استعمال ڪرڻ لاءِ ئي ملھايو ويندو آهي تہ انسانيت بہ اڃا زنده آهي ۽ زنده هجڻ جو ثبوت ڏيڻ جي همت رکي ٿي.
10 ڊسمبر 2010ع